۲۰ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۲:۱۱
در چند سالی که از فعالیت «ترجمان علوم انسانی» می‌گذرد، بسیاری از خوانندگان وب‌سایت ترجمان تمایل داشتند محتوای وب‌سایت مکتوب شود. بخشی از این نیاز با تأسیس انتشارات «ترجمان علوم انسانی» برطرف شد، اما همچنان تعداد زیادی از مطالب پُرمخاطب و ارزشمند سایتْ چاپ‌نشده باقی می‌مانْد. بنابراین تصمیم گرفتیم در ...
۲۰ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۲:۰۸
سومین شمارۀ فصلنامۀ «ترجمان علوم انسانی» منتشر شد
در این شماره برای اولین بار ۱۲ متن جدید منتشر شده که پیش از این در سایت ترجمان منتشر نشده بودند. پروندۀ ویژۀ این نوبت، «آیا انتخابات و رفراندوم برای دموکراسی مضر است؟»، بررسی مفصلی است دربارۀ حال‌وروز فعلی دموکراسی در جهان و رابطۀ آن با برگزاری انتخابات که به مناسبت «دوازدهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری» ...
۱۹ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۵:۰۲
نوام چامسکی: گزیده‌ای از مطالب پراکنده
شاید هیچ دانشمندی در دوره معاصر به اندازه نوام چامسکی این‌قدر در اوج شهرت نبوده است. چامسکی در ۹۰ سالگی، همچنان درباره طیف متنوعی از موضوعات اظهار نظر می‌کند. از بحث‌های تخصصی زبان‌شناسی گرفته تا مسائل مربوط به آب‌وهوا و سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا. ترجمان به مناسبت‌های مختلف گفت‌وگوها، یادداشت‌ها ...
۱۸ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۲:۱۴
نسخهٔ صوتی: گوشی هوشمند کالای معرّف عصر ما است
چهل سال پیش در چنین روزهایی استیو جابز و استیو وزنیاک شرکت اَپل را تاسیس کردند. احتمالا آن روز آنها تصورش را هم نمی‌کردند که گوشی هوشمند روزی کالای معرّف عصر ما خواهد شد. اینکه مردم در تمام روز و همه‌جا گوشی در دست دارند، چه معنا و مفهومی دارد؟ اینکه گوشی‌های هوشمند، محل کار را ازلحاظ فضا و زمان گسترده‌تر ...
۱۷ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۷:۳۰
چرا فرزندان ارشد رهبران بهتری هستند؟
مفهوم «رهبر مادرزاد» به نظر آنقدر خیالی و کلیشه‌ای است که به درد جلد کتاب‌های زرد یا مفسران چرب‌زبان اخبار تلویزیون می‌خورد. اما معلوم شده که رهبران مادرزاد واقعاً وجود دارند و پژوهشگران متغیری کلیدی در شکل‌گیری شخصیت رهبری را یافته‌اند که ژن، والدین یا نسب نیست، بلکه ترتیب به دنیا آمدن است.
۱۷ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۰۴
بازار ایده‌ها چگونه به صنعت ایده‌ها تبدیل شده است؟
آیزایا برلین در رسالۀ بسیار مشهور خود، «روباه و خارپشت» دو نوع از متفکران را توصیف می‌کند. یک دسته روباه‌هایی هستند که چیزهای بسیاری می‌دانند و دستۀ دیگر خارپشت‌هایی که یک چیز بسیار مهم را می‌دانند. دستۀ اول را «روشنفکران عمومی» و دستۀ دوم را «رهبران فکری» می‌نامند. اما عوامل مختلفی در قرن بیست‌ویکم ...
۱۶ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۳۳
بدیو: ماکرون اسم رمز بحران است
بعضی‌ها می‌گویند آلن بدیو، فیلسوف سالخورده و سرشناس کمونیست، بیش‌ازاندازه مطلب منتشر می‌کند. با‌این‌همه او خوانندگان پرشماری در فرانسه، آمریکا و دیگر جاها دارد که معتقدند، او دربارۀ چیزها ژرف‌اندیشی می‌کند و لاجرم، پیوسته دربارۀ آنها سخن‌سرایی می‌کند. بدیو از سال ۱۹۶۸ رأی نداده است، چون به نظرش دیگر ...
۱۶ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۱:۰۹
اگر بخواهیم اندیشۀ فیلسوفان بزرگ تاریخ را تنها در یک کلمه خلاصه کنیم، مطمئناً این کلمه برای میشل فوکو «قدرت» خواهد بود. فوکو در طول سال‌های متمادی، بسیار به قدرت اندیشید، تعریف‌های قدیمی ما از این مفهوم را در هم شکست و شیوه‌های زیرکانه و بسیار پنهانِ عملکرد قدرت در جامعه را مرئی کرد. با آنکه سی‌سال ...
۱۵ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۱۰
نسخهٔ صوتی: پاورپوینت ما را به موجوداتی کودن بدل می‌کند
«اگر مطلب را آماده نکرده‌ای مهم نیست، ولی حتماً پاورپوینت درست کن»؛ این توصیه‌ای است که معمولاً برای ارائۀ سخنرانی به دیگران می‌کنیم. در سه دهۀ اخیر، فن خطابه تقریباً از بین رفته است. در این شرایط ارائۀ پاورپوینت به‌نظر منطقی‌ترین راه برای سرپوش گذاشتن بر کم‌سوادی و تنبلی است. در شیوۀ سنتی سخنرانی، ...
۱۴ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۴۸
نسخهٔ صوتی: آینشتاین چطور سلبریتی شد؟
هم‌زمان با آینشتاین، فیزیک‌دانان دیگری مثل ماری کوری هم به اکتشافات بزرگی دست یافتند؛ اما هیچ‌یک از آنها را نابغه نمی‌دانند. بی‌شک آینشتاین تحولات عظیمی در علم ایجاد کرد. اما روایت‌های مرسوم بیشتر مایلند او را یک اَبرانسان توصیف کنند. نبوغی رازگونه که اساساً با بقیه فرق دارد. متیو فرانسیس، متخصص فیزیک،...
۱۳ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۰:۰۵
عشق لنین به ادبیاتْ انقلاب روسیه را شکل داد
ادبیات در فرهنگِ سیاسی‌ای که ولادیمیر لنین در آن بزرگ شد، نقش بسزایی داشت. در رژیم تزاری، انتشار متونِ سیاسی دشوار بود ولی با شعر و رمان سهل‌گیرانه‌تر برخورد می‌شد. سیاست، از همین طریق به ادبیات روسیه نفوذ کرده بود، تاجایی‌که پدر اتحاد جماهیر شوروی، دوست داشت دشمنانش را با شخصیت‌های رمان‌ها مقایسه کند....
۱۱ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۳:۵۶
از دهۀ نود فوتبال خیلی تغییر کرده است. انگار بنگاهی خصوصی این ورزش را خریده و رنگ کرده تا برای خریدار بعدی جذاب باشد. بازی‌ها سریع، تاکتیکی و صد البته «جوانمردانه» شده‌اند. در این نظم نوین، دیگر تمارض جایی ندارد. چنین ظاهرسازی‌هایی با این نسخۀ به‌روز و تمیز از ورزش فوتبال تعارض دارد. منتقد برزیلی، الخاندرو ...
۱۰ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۴۲
رابرت نوزیک، لیبرتارینی که عاشق توت فرنگی شد
رابرت نوزیک را معمولاً با مشهورترین کتابش «آنارشی، دولت و آرمان‌شهر» می‌شناسند؛ کتابی که در آن نوزیک در قامت طرفدارِ تمام‌عیارِ دولت کمینه ظاهر شده بود. اما او بعدها گفت ایده‌هایش در آن کتاب را بسیار نارسا می‌یابد. نوزیک که منتقدِ شدیدِ جدل‌های فلسفۀ تحلیلی در آمریکا بود، تصمیم گرفت دربارۀ چیزهایی بنویسد ...
۱۰ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۰:۳۱
واقعاً مردم بی‌سوادتر شده‌اند؟
دانشمندان در عصر شبکه‌های اجتماعی، به شکلی روزافزون از بی‌اطلاعی و جهل عموم مردم شاکی‌اند. مداوماً خطابه‌های آنها را می‌شنویم که همه را به آموختن و آگاهی فرامی‌خوانند. اما مگر آدم دانا کیست؟ چقدر و چه چیز را باید بدانیم که خیالمان راحت شود که دیگر جز بی‌سوادان نیستیم؟ یک کتاب جدید می‌گوید شاید اصلاً ...
۹ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۵:۳۷
چگونه تعادل زندگی دیجیتالی‌مان را حفظ کنیم؟
حتما در رفت‌وآمدهای روزانه در خیابان، مترو یا اتوبوس با افرادی مواجه شده‌اید که مات‌ومبهوت به صفحه گوشی هوشمند خود خیره شده‌اند و فارغ از اینکه چه اتفاقی در اطراف رخ می‌دهد تلگرام‌بازی می‌کنند یا در شبکه‌های اجتماعی پرسه می‌زنند. به‌راستی آیا افسار دستگاه‌های دیجیتالی دستِ ماست یا اینکه آنها بر زندگی ...
۹ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۳۱
آیا نویسنده می‌تواند بی‌طرف باشد؟
بت عینیت و بی‌طرفی در قرن هجدهم ساخته شد، زمانی که برخی متفکران علم را کلیدی به آزادی فردی دانستند و کم‌کم امیدوار شدند که خرد جهانی جانشین دیدگاه‌های فرقه‌ای در ایمان مذهبی یا خرافه شود. البته، از آن زمان اتفاقات زیادی افتاده که سبب می‌شود در این اعتقادِ عصر روشنگری به معیارهای عینی تردید کنیم. در ...
۹ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۴:۰۷
در قرن نوزدهم پزشکان راه درمان بسیاری از بیماری‌های روحی و جسمی را بیرون‌رفتن از محیط شلوغ و پردودِ شهرها می‌دانستند. راه درمان افسردگی یا اضطراب این بود که چندماهی را در آسایشگاهی روستایی در میان درختان و کوه‌ها سپری کنید. اما در قرن بیستم قرص‌ها اختراع شدند و وعده دادند که همه‌چیز را حل خواهند کرد....
۸ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۳۱
بچه‌ها از افسانه‌های تخیلی بیشتر از داستان‌های واقعی یاد می‌گیرند
برای مدت‌ها بازی‌کردن کودکان با موجودات تخیلی، فرازمینی و جادویی هم برای والدین و هم برای محققان دغدغۀ فکری بوده است. آنها فکر می‌کردند که این خیال‌پردازی‌ها در خوش‌بینانه‌ترین حالت فقط برای سرگرمی و تخلیۀ انرژی است و هیچ هدف خاصی پشت سرشان نیست. یا در حالت بدبینانه تصور می‌کردند که خیال‌پردازی‌های ...
۸ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۳:۵۷
آیا امکان دارد که همذات‌پنداری با دیگران آسیب‌هایی در پی داشته باشد؟ آیا اصلاً کسی هست که مخالف همدلی باشد؟ بله، پل بلوم، استاد روان‌شناسی دانشگاه ییل. نویسندۀ کتابی جدید با عنوان «علیه همدلی»، نشان می‌دهد همدلی، هر قدر هم خیرخواهانه باشد، راهنمای مناسبی برای استدلال اخلاقی نیست. از آن بدتر، هر چقدر ...
۷ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۴:۱۵
نتایج چندین تحقیق روان‌شناختی نشان می‌دهد که حدی از حواس‌پرتی می‌تواند عملکرد ذهن را در حوزه‌های مختلف بهبود بخشد. مثلاً اگر در موقعیتی هستید که می‌خواهید تصمیم‌گیری مهمی انجام دهید، احتمالاً بهتر است برای مدتی ذهنتان را از تمرکز بر موضوعِ تصمیم‌گیری‌تان منحرف کنید و چند تا کلیپ خنده‌دار ببینید. اما ...
