از کابل تا سیسیل: روایت خالد حسینی از مهاجران سرگردان

خالد حسینی، رمان‌نویس موفق افغانستانی، یک هفتۀ عجیب و تکان‌دهنده را پای صحبت آوارگان سوری و افغان گذراند. پایان آن چند روز، آرزو می‌کرد ای کاش تمام عالَم جمع شوند و حرف‌هایی را بشنوند که او از زبان مهاجران شنیده. می‌گوید «اعداد بی‌روحی که دائم از اخبارِ کشته‌شدگان به گوشمان می‌خورد، ما را به تکه‌سنگ‌هایی ...

پرونده: تاریخ خودشیفته‌های اینستاگرامی از دوران باستان آغاز می‌شود

همگی فکر می‌کنیم خودشیفته‌ها آدم‌هایی مغرور، لجباز و خودمحورند که معتقدند همیشه حق با آن‌هاست و دیگران موظف‌اند شبانه‌روز تحسین و تمجیدشان کنند. اما روان‌شناسان چیز دیگری می‌گویند: زیر این لایۀ تکبرآمیز، شخصیتی شکننده پنهان شده. خودشیفته‌ها آنچنان ضعیف‌اند که مثل کودک‌ها فکر می‌کنند خطر آن‌ها را محاصره ...

نسخۀ صوتی: ارتباط با افراد شبیه خودمان در شبکه‌های اجتماعی به نابرابری اقتصادی دامن می‌زند

ما دوست داریم با افرادی معاشرت کنیم که شباهت بیشتری به خودمان دارند و درنتیجه نسبت‌به کسانی که در این دایره قرار نمی‌گیرند حساسیت نشان نمی‌دهیم. حتی در شبکه‌های اجتماعی هم آن کسانی را دنبال می‌کنیم که به‌هرحال قرابتی با ما دارند. کسی چه می‌داند؟ شاید در این صورت زندگیِ همه‌مان آسوده‌تر سپری شود. اما ...

چگونه خرید پیراهنی گران‌قیمت می‌تواند سرآغاز دردسرهای پایان‌ناپذیر باشد؟

اغلبمان آدم‌های معمولی و ساده‌ای هستیم که چندان درگیر زرق و برق لوازم روزمرۀ زندگی نمی‌شویم. همین که کارمان را راه بیندازد پس لابد چیز خوبی است و محصول گران‌قیمت‌تری لازم نیست. اما کافی است پول خوبی دستمان بیاید و وسوسه‌مان کند یک پیراهن دو میلیون تومانی بخریم. جهنم از همینجا شروع می‌شود: پیراهن دومیلیون ...

تنهاشدن درد بیشتری دارد یا گلوله‌خوردن؟

گاهی اگر به ما خیانت شود، دشنام بشنویم، تنها بمانیم، یا داغ عزیزانمان را ببینیم، آنچنان فرومی‌ریزیم که دیگر امید بازگشت به زندگی عادی چیزی بیشتر از رؤیا نخواهد بود. البته در این مواقع اطرافیان سعی می‌کنند ما را با حرف‌هایشان تسکین بدهند. آن‌ها فکر می‌کنند این دردها صرفاً یکسری حالات ذهنی‌اند که با تصمیم ...

نسخۀ صوتی: انسان‌ها دلدادۀ اخبار بد، خاطرات غم‌انگیز و چهره‌های عصبانی هستند

خبر خوب یا خبر بد، کدام را می‌خواهید اول بشنوید؟ اگر انتخابتان خبر بد است، تنها نیستید؛ انتخاب اکثر آدم‌ها همین است. اما چرا؟ انبوهی از تحقیقات نشان می‌دهد که ما انسان‌ها سوگیری شدیدی به مسائل منفی داریم. تجربه‌های بد در مقایسه با اتفاقات خوشایند اثر بسیار بیشتری بر ما می‌گذارند، طوری که یک روان‌شناس ...

داستان سرزمین ناامیدی که شکست نمی‌خورد

همیشه و همه‌جا ناامیدها شکست می‌خورند و بازی را می‌بازند. اما جایی هست که ناامید است، اما نه می‌ترسد، نه تسلیم می‌شود، و نه شکست می‌خورد: جوانی که به جنگ می‌رود و می‌داند زورش کمتر از دشمن است، زن سالخورده‌ای که خاطره‌ها را با خود زمزمه می‌کند و شک ندارد این مرورِ گذشته دردی را دوا نمی‌کند، یا دختربچه‌ای ...

فیس‌بوک بدترین جای ممکن برای فعالیت سیاسی است

طنزی تلخ در زندگی روزمرۀ مشهورترین منتقدان شبکه‌های اجتماعی وجود دارد: اکثر آن‌ها نه‌تنها ساعت‌های مدیدی از روزشان را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند، بلکه هیچ تصمیمی برای کنار گذاشتن آن‌ها نیز ندارند. چرا که به یک معنا، ترکِ شبکۀ اجتماعی در دنیای امروز، تفاوت زیادی با تبعید از جامعه ندارد. و درست به ...

یوول نوآ هراری از زندگی انسان‌ها در سال ۲۰۵۰ می‌گوید

اگر امسال فرزندی به دنیا بیاورید، سال ۲۰۵۰، سی‌وچند ساله خواهد بود. حتماً آرزو دارید که تحصیلاتی خوب، شغلی آبرومند و زندگی‌ای مرفه داشته باشد و طبیعی است که تلاش می‌کنید تا راه زندگی را به او بیاموزید. اما یوول نوآ هراری، مورخ جوان، معتقد است بهترین کمکی که می‌توانید به فرزندتان بکنید، این است که اجازه ...

پرونده: لذتِ اندیشیدن به مرگ

شنیده‌ایم آدم ابوالبشر با وعدۀ جاودانه‌شدن از شیطان فریب خورد. در روایت‌های داستانیِ تاریخ نیز آمده اسکندر مقدونی در تاریکی‌ها به‌دنبال آب حیات می‌گشت. و امروز به چشم خودمان می‌بینیم که دانشمندان علوم تجربی به‌دنبال راهکاری برای فرار از مرگ‌اند. پس بیراه نیست اگر بگوییم دغدغۀ همیشگیِ انسان این بوده ...

نسخۀ صوتی: حقیقت را دوست داریم، اما دروغ را بیشتر

دروغ اگر دروغ باشد، فوراً در کنج ذهن شنونده جا خوش می‌کند. پس از چند لحظه، چند روز، یا حتی چند سال، نوبت به این می‌رسد که فرد بیچاره ترمزدستی را بکشد و دربارۀ درستی باور خود کمی بیندیشد. روان‌شناسانِ بسیاری در سال‌های اخیر به این نتیجه رسیده‌اند که احتمال این توقف و اندیشیدن خیلی کم است. کافی است دروغی ...

گفت‌وگو با اسلاوی ژیژک: به من احترام نگذارید، کتاب‌هایم را بخوانید

اگر بگویید «ماست سفید است» ژیژک یک کتاب پانصد صفحه‌ایِ غیرقابل‌فهم می‌نویسد تا با حرفتان مخالفت کند. اما از آن طرف هم، اگر ژیژک بگوید «ماست سفید است» مطبوعات پر می‌شود از مخالفتِ چپ‌ها و راست‌ها، محافظه‌کارها و لیبرال‌ها و تقریباً همه و همه. ژیژک جنجالی‌ترین فیلسوف زندۀ دنیاست و با این‌حال ادعا می‌کند ...

خداناباور‌ها ارزش‌هایشان را از کجا می‌آورند؟

ریچارد داوکینز، استیون پینکر، سم هریس، دنیل دنت و چند نفر دیگر از همفکرانشان که معمولاً آن‌ها را «خداناباوران نو» می‌خوانند، این روزها جار و جنجال زیادی دارند. خداناباوران نو معتقدند ریشۀ همۀ خشونت‌ها و تعصبات بشری افکار دینی است و مبارزه با دین، نه‌تنها تلاشی علمی بلکه رسالتی اخلاقی است. اما جان گری،...

نسخۀ صوتی: خوشبختی را در نیمۀ خالی لیوان بجویید

مروجان مثبت‌اندیشی مدام زیر گوشمان می‌خوانند که نیمۀ پر لیوان را ببین، همه چیز درست خواهد شد. اما همه‌چیز درست نخواهد شد. مثبت‌اندیشان امید واهی می‌دهند. زندگی سخت است و قضایا آن‌طوری که دلمان می‌خواهد پیش نمی‌رود. بااین‌حال، نباید چیز دیگری را هم فراموش کرد: حتی وقتی اوضاع بد است، آنچه واقعاً اتفاق ...

یک نوجوانِ امروزی چند روز بدون اینترنت زنده می‌ماند؟

تلفن همراه، وقتی فراگیر شد و همه را معتاد کرد، حدوداً زندگیِ همۀ انسان‌های کرۀ خاکی را به قبل و بعد خودش تقسیم کرد، البته به‌جز زندگی کودکان و نوجوانانی که اصلاً دوران ماقبل تلفن‌های هوشمند را تجربه نکرده‌اند و نمی‌دانند زندگی بدون اینترنت چه معنایی می‌تواند داشته باشد. یک تحقیق از هفت نوجوانِ سیزده ...

اگر می‌خواهی نویسندۀ خوبی شوی، بچه‌دار نشو

اکثر آدم‌هایی که دستشان به نوشتن می‌رود، ایده‌هایی به ذهنشان می‌آید که، اگر کتاب شوند، بازار نشر را می‌لرزانند. اما یک سدّ غول‌آسا پیش پای این افراد است: فرزندانشان. به‌همین‌دلیل، یک نویسندۀ بزرگ به مایکل شیبن گفت «بچه‌دار نشو. هر کدام از فرزندانت، جای یکی از کتاب‌هایی خواهند بود که هرگز چاپ نکرده‌ای»....

من نگهبان یک اتاق خالی هستم: داستان شغل‌های بی‌معنی

مردی که نمی‌خواست نامش را کسی بداند، برای انسان‌شناسی آمریکایی که داشت دربارۀ شغل‌های بی‌معنی کار می‌کرد، نوشت: «من در سمت نگهبان موزه کار می‌کردم. در موزه‌ای که مشغول بودم، اتاقی بلااستفاده وجود داشت که وظیفۀ من نگهبانی از همان اتاق خالی، و مطمئن شدن از این بود که هیچیک از بازدیدکنندگان به چیزی دست ...

پرونده: در تغییرات آب‌وهوایی چه کاری از دستمان برمی‌آید؟

زمانی، اقلیم‌شناس بزرگی هشدار داد: «سیستم آب‌وهواییِ جهان شبیه حیوان خشمگینی شده که انگار داریم با ترکه او را کتک می‌زنیم». تا بیست سال دیگر، مقدار دی‌اکسیدکربنِ زمین به دوبرابر حد مجاز می‌رسد و این یعنی یخ‌های قطب‌ها زودتر از روند الآنشان ذوب می‌شوند: برخی شهرها زیر آب می‌روند، برخی خشکسالی سراغشان ...

نسخهٔ صوتی: تاریخِ شفاهی کسانی که بمب اتم را ساختند

بمب‌های اتمی که ایالات متحده در ۱۹۴۵ دو تا از آن‌ها را بر سر ژاپن ریخت، برای همیشه مسیر تاریخ بشر را تغییر دادند. نه‌تنها به‌خاطر عواقب جنگ جهانی دوم، بلکه ازاین‌رو که تهدید به جنگ اتمی، به سیاست‌ها و فرهنگ جهانی شکل تازه‌ای داد. دور از انتظار نیست که تاریخ‌دانان ساخت بمب اتم را لحظه‌ای حیاتی برای نوع ...

به خدای فلسفه اعتقاد ندارم، اما دلم برایش تنگ می‌شود

افلاطون باور داشت آن‌که فلسفه می‌ورزد به خدا شبیه می‌شود. ارسطو نیز در پایان کتاب اخلاقش هدف آدمی را در «خدمت به خدا و تعمق در او» تعریف می‌کرد و اسپینوزا آن هدف را «عشق عقلانی به خدا» می‌دانست. از سوی دیگر، کانت نیز عقل را نقد می‌کرد تا جایی برای ایمان باز کند و هگل دین و فلسفه را کاملاً در یک خط سیر ...