فرمول محرمانۀ کوکاکولا برای ثروت‌اندوزی
هرچه در شهر بزرگ‌تری زندگی کنيد، احتمال کمتری دارد که افسرده شويد
شهرها پر از جنب‌و‌جوش‌اند، با مردمانی که رستوران و موزه می‌روند، در کنسرت و مسابقات ورزشی شرکت می‌کنند، سرِ کار می‌روند و به خانه برمی‌گردند. با همۀ این‌ها زندگی در شلوغی و شتاب شهر آسان نیست. تجارب متعارض زندگی در شهر مدت‌هاست اندیشمندان را با پرسشی مواجه کرده: آیا زندگی در شهر برای سلامت روانی مضر است؟ برای بیش از پنجاه سال، پاسخِ خرد عمومی و پژوهش‌های علمی به این سؤال «بله» بود. اما تحقیقات جدید نتایج دیگری نشان می‌دهند.
ادوارد اشنایدمن، روان‌شناس و جامعه‌شناس آمریکایی، یک‌تنه، درک ما از پدیدۀ خودکشی را تغییر داد. او، که به پدرِ خودکشی‌شناسی مشهور است، بیش از چهل سال دربارۀ این موضوع تحقیق کرد و پیشنهادها و راه‌حل‌هایی که ارائه داد، هنوز که هنوز است، سالانه جان هزاران نفر از کسانی که مستعد آسیب‌زدن به خودشان‌اند را در سراسر جهان نجات می‌دهد. اشنایدمن، در این مقالۀ کوتاه، حاصلِ یک عمر پژوهش خود دربارۀ خودکشی را خلاصه و جمع‌بندی می‌کند.
من راز ذهن ساکت را می‌دانم، ولی ای کاش نمی‌دانستم
بدترین اتفاقات می‌تواند در زیباترین روزها بیفتد. بدترین اتفاق برای خانوادۀ من در یک روز تابستانی عالی رخ داد. دخترم را از کمپ سوار کرده بودیم و داشتیم تصمیم می‌گرفتیم که بهتر است برای ناهار به رستورانی ارزان برویم یا ساندویچی. یادم نیست کدام را انتخاب کردیم. چیزی که یادم است این است: پزشکان بارها و بارها مرا بیدار می‌کنند و سؤالاتی تکراری می‌پرسند. آنها می‌گویند «تو تصادف کرده‌ای». هنا شنک، که همیشه به هوشش افتخار می‌کرد، از این می‌گوید که یک «اتفاق» چطور او را به فردی تبدیل کرد که به زحمت از پس امورات خودش برمی‌آید.
گياه‌خوار و ضدنژادپرست ديروز، ترول و نفرت‌پراکن امروز: تولد يک نئونازی
هیچکس فکر نمی‌کرد پسربچۀ دوست‌داشتنی و آرامی که در دوران مدرسه تلاش می‌کرد تا دوستان بیشتری پیدا کند، در سی سالگی مشهورترین سایت نفرت‌پراکنی علیه یهودیان را در آمریکا اداره خواهد کرد. اندرو انگلین، یک‌شبه چنین تغییر نکرد. روزنامه‌نگار تحقیقی آمریکایی، لوک اُبراین در این گزارش مفصل داستان زندگی عجیب اندرو را بازگو می‌کند که مرحله به مرحله او را به نژادپرستی تندرو و بی‌رحم مبدل کرد که به ارتش سایبری‌اش دستور می‌داد تا بر سر یهودیان و مهاجران بریزند و از زندگی ساقط‌شان کنند.
سالیان سال است که از خودمان می‌پرسیم: چه چیزی باعث می‌شود مردم جذب فرقه‌ها بشوند؟ چه چیزی موجب بقای آنها می‌شود؟ چه چیزی آنها را وامی‌دارد که چنین وحشیانه، بهت‌آور، و گاهی هولناک رفتار کنند؟ پاسخ از اینجا شروع می‌شود: رهبران فرقه‌ها از طریق زبان، که ابزار اصلی قدرتشان است، با استفاده از فنون نظام‌مندِ تغییرِ کیش، شرطی‌سازی، و اجبار، خشونتی فراموش‌ناشدنی بر پیروانشان تحمیل می‌کنند، بدون اینکه شخصاً حتی دستشان به آنها خورده باشد. عنصر کلیدیِ زبان فرقه‌ای چیست و رهبران فرقه‌ها چطور از آن بهره می‌گیرند؟
همۀ ما خيال می‌کنيم می‌دانيم عادت چيست
وندی وودِ روان‌شناس در اوایل کارش در دانشگاه متوجه شد بسیاری از دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اساتید همکارش به‌سختی می‌توانستند کارهایی را که شروع می‌کردند به پایان برسانند. هوش، استعداد و انگیزه هم ظاهراً چارۀ مشکل نبود، چون برخی از آنها جزء بااستعدادترین افراد گروه به شمار می‌رفتند. پس این سؤال برایش پیش آمد که چرا تصمیم‌گرفتن برای تغییر در ابتدای کار بسیار آسان است، اما پایبندماندن به این تصمیم در بلندمدت تا این حد دشوار است؟ وود، سی سال از عمرش را صرف یافتن پاسخ این سؤال‌ها کرده است و نتیجه را در کتابی به نام عادت‌های خوب، عادت‌های بد گردآوری کرده و مهم‌ترین یافته‌های پژوهش‌هایش را در آن شرح داده است.
استیون پول، نظریه‌پرداز بازی، می‌گوید بازی‌های ویدئویی مدرن، مثل کار ماشینی‌شده‌اند. ما قوانین بازی را یاد می‌گیریم یا در چنبرۀ آنها منضبط می‌شویم و به‌خاطر رعایتِ دقیق آنها بازخورد مثبت می‌گیریم. «درست همانند یک کارمند مطیع، عملیاتی را انجام دادید که از شما خواسته شده بود. در واقع، بازی وظیفه‌ای کاری بوده است». یک روزنامه‌نگار بازی، در کتاب جدیش به نام ریسِت کن خواننده را به سفری پرماجرا به پشتِ پردۀ شرکت‌های بازی‌سازی می‌برد.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
باروری مساعدتی، فناوری‌های ژنتیک و ژنومیک، و زندگی خانوادگی
در طول قرن‌ها، جوانب زیادی از زندگی خانوادگی از حیطۀ علم و توانایی ما خارج بوده است: تعداد بچه‌ها، نازایی، جنسیت بچه‌ها، تشخیص قطعی پدر در دعواهای حقوقی، نسب‌شناسی و... اما تحولات فناورانه امروز ما را به مرزی رسانده‌اند که بتوانیم بچه‌هایمان را «طراحی» کنیم. اما چنین توانایی‌هایی بر زندگیِ اجتماعی ما چه تأثیری خواهد داشت؟ آیا مفهوم پدر و مادر، آنگونه که برای ما آشنا بوده است، در حال از بین رفتن است؟
«زنجیرۀ جهانی مراقب» تعبیری است که اولریش بک، برای توصیفِ شیوۀ درهم‌تنیدگی وظایفِ خانوادگی در جهانِ امروز به کار می‌برد. زنانی در فیلیپین، اوکراین یا لهستان، بچه‌های خود را به همسایه‌ها و مادربزرگانشان می‌سپارند تا در خانه‌های کشورهای ثروتمند، خدمتکار شوند. بدین‌ترتیب زنانِ غربی فرصت می‌یابند تا بیرون از خانه کار و پیشرفت کنند. بدونِ مادرانِ فقیری که سال تا سال فرزندانشان را نمی‌بینند، برابریِ زنان و مردان در غرب ناممکن است.
نطفۀ جامعه‌شناسی در بحبوحۀ انقلاب صنعتی بسته شد. شاید به همین دلیل بود که جامعه‌شناسان اولیه به «تولید» بسیار بیشتر از «مصرف» اهمیت می‌دادند. آنها یا به مصرف بی‌اعتنا بودند یا آن را نکوهش می‌کردند. اما هر چه جلو رفته‌ایم، مصرف اهمیت بیشتری پیدا کرده است. نسلِ جدید جامعه‌شناسان این موضوع را از جوانب گوناگون کاوش کرده‌اند، اما هنوز راه‌های نرفتۀ بسیاری باقی است. جرج ریتزر در این مقاله مروری جامع بر نظریه‌های مختلف دربارۀ مصرف ارائه کرده است.
کودکی را تصور کنید که در کشوری عقب‌مانده در آمریکای لاتین زندگی می‌کند و مسئولیتِ بزرگ‌کردن او را به مادربزرگش سپرده‌اند. مادر این کودک در ایتالیا از پیرمردی تنها مراقبت می‌کند، زیرا فرزندانِ پیرمرد در استرالیا زندگی می‌کنند. این وضعیت پیچیدگیِ مسئلۀ «مراقبت» در جهانِ نابرابر و جهانی‌شدۀ ما را نشان می‌دهد. این خانواده‌های دور از هم را چطور باید فهمید؟ برای مطالعۀ آنها چه مفاهیمی لازم است؟ و آیندۀ آنها به کدام سو می‌رود؟
مصرف دارد از سر و روی ما بالا می‌رود. هر دقیقه‌ای از شبانه‌روز، هر جا که باشید و هر علاقه‌ای که داشته باشید، گزینه‌هایی برای مصرف جلوی پای شماست. جامعۀ امروز تفاوت بسیاری دارد با جامعه‌ای که متفکران منتقدِ دهه‌های ۶۰ و ۷۰، آن را «جامعۀ مصرفی» نامیده بودند. ژیل لیپووتسکی، فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی می‌گوید ما اکنون در عصر فرامصرفی به سر می‌بریم. عصری که سازمان‌دهی طبقاتی مصرف به‌هم‌ریخته و مصرف همگانی شده است.
مرز میان «پدر خوب» و «پدر بد» چطور تعیین می‌شود؟ به‌طور سنتی مهم‌ترین وظیفۀ پدر تأمین معاش خانواده بوده است و پدری که از عهدۀ این کار برمی‌آمد، در مجموع پدری خوب محسوب می‌شد، اما امروزه مجموعه‌ای از ویژگی‌های رفتاری و اخلاقی، انتظار شریک‌شدن در امور خانه و تربیت فرزندان، داشتن شغلی آبرومندانه و اقامت نزد خانواده نیز جزء لازمه‌های «پدر خوب» بودن شده است. این انتظارات ایفای نقش پدر را سخت‌تر از همیشه کرده است.
ادیان ابراهیمی پیوندی ناگسستنی با مفاهیم خانواده، نسل و تولیدمثل دارند که در هستۀ الهیات آنها قرار می‌گیرند. این ادیان عمیقاً پدرسالار هستند و لذا دگرگونی معاصر خانواده، زندگی و جایگاه زنان اثرات عمیقی بر رویه‌های رسمی دینی داشته‌اند. همچنین، تغییرات اجتماعی و تکنولوژیک شرایط مساعد را برای گونه‌های جدیدی از روابط خانوادگی، جنسی و تولیدمثلی خلق کرده‌اند که چالشی رادیکال هم برای ادیان سنتی و هم برای شکل‌های متعارف خانواده محسوب می‌شوند.
آیا تمدنی زوال‌یافته می‌تواند دوباره بازسازی شود؟
در سال‌های اخیر، بعد از چاپ کتاب مجادله‌برانگیز «برخورد تمدن‌ها» نوشتۀ هانتینگتون و ارائۀ تز گفت‌وگوی تمدن‌ها در مقابل آن، دوباره بحث از تمدن در محافل آکادمیک رایج شده است. طی قرن گذشته، بسیاری از متفکران مسلمان، احساس کرده‌اند تمدن اسلامی رو به زوال رفته است و تلاش کرده‌اند تا راهکارهایی برای احیای دوبارۀ آن ارائه دهند. آیا احیای تمدن، خواستی نوستالژیک برای بازگشت به گذشته است؟ یا آرمانی مترقی برای حفظ هویت و ارزش‌های جمعی؟
خانوادۀ کودک: چشم‌اندازی کودک‌محور
جامعه‌شناسی خانواده تا امروز همواره کودکان را ذیلِ مسائل پدر و مادرهایشان حساب کرده است. اما دیدگاه‌های نوین معتقدند کودکان بیش از آنچه ما تصور می‌کنیم از اوضاع و احوالِ خانواده‌هایی که در آن زندگی می‌کنند باخبرند. آنها مشکلات مالی یا ضیقِ وقت پدر و مادر برای مراقبت از آنها را می‌فهمند و به آنها واکنش نشان می‌دهند. راستی، تصور کودکان دربارۀ خانواده‌ای که در آن زندگی می‌کنند چیست؟ چگونه می‌توان این تصور را مطالعه کرد؟
هفت نظامِ اصلی خانواده در دنیا
آیا در پی طوفان بی‌امان جهانی‌سازی، خانواده و مسائل و مشکلات آن نیز در سراسرِ جهان شبیهِ هم شده است؟ پژوهش‌های کلان جهانی در جامعه‌شناسی خانواده این مسئله را تأیید نمی‌کنند. خانواده‌ها با سرعتِ زیاد در حال دگرگونی‌اند، اما هنوز تفاوت‌های شایان‌توجهی در نقاط مختلف دنیا وجود دارد. گوران تربورن، متخصص تاریخ خانواده، در این مقاله هفت نظامِ اصلی خانواده را در جهان از هم تمایز داده است و اصلی‌ترین خصیصه‌های آنها را برشمرده است.
چه ارتباطی میان «عدالت» و «حقیقت» و «صلح» وجود دارد؟ یان الستر استاد دانشگاه کلمبیا و کالج فرانسه، معتقد است بر خلاف تصور ما، این ۳ ارزش همیشه با یکدیگر سازگار نیستند.
عدالت به‌مثابۀ انصاف: مفهومی سیاسی، نه متافیزیکی
جان راولز توضیح می‌دهد که چطور مفهوم عدالت با ساختار «عدالت به مثابۀ انصاف» سیاسی است و نه متافیزیکی؛ و دوم اینکه چرا باید به دنبال چنین مفهومی از عدالت در جامعۀ دموکراتیک باشیم.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | صفحه بعد » |
هرچه در شهر بزرگ‌تری زندگی کنيد، احتمال کمتری دارد که افسرده شويد
شهرها پر از جنب‌و‌جوش‌اند، با مردمانی که رستوران و موزه می‌روند، در کنسرت و مسابقات ورزشی شرکت می‌کنند، سرِ کار می‌روند و به خانه برمی‌گردند. با همۀ این‌ها زندگی در شلوغی و شتاب شهر آسان نیست. تجارب متعارض زندگی در شهر مدت‌هاست اندیشمندان را با پرسشی مواجه کرده: آیا زندگی در شهر برای سلامت روانی مضر است؟ برای بیش از پنجاه سال، پاسخِ خرد عمومی و پژوهش‌های علمی به این سؤال «بله» بود. اما تحقیقات جدید نتایج دیگری نشان می‌دهند.
ادوارد اشنایدمن، روان‌شناس و جامعه‌شناس آمریکایی، یک‌تنه، درک ما از پدیدۀ خودکشی را تغییر داد. او، که به پدرِ خودکشی‌شناسی مشهور است، بیش از چهل سال دربارۀ این موضوع تحقیق کرد و پیشنهادها و راه‌حل‌هایی که ارائه داد، هنوز که هنوز است، سالانه جان هزاران نفر از کسانی که مستعد آسیب‌زدن به خودشان‌اند را در سراسر جهان نجات می‌دهد. اشنایدمن، در این مقالۀ کوتاه، حاصلِ یک عمر پژوهش خود دربارۀ خودکشی را خلاصه و جمع‌بندی می‌کند.
من راز ذهن ساکت را می‌دانم، ولی ای کاش نمی‌دانستم
بدترین اتفاقات می‌تواند در زیباترین روزها بیفتد. بدترین اتفاق برای خانوادۀ من در یک روز تابستانی عالی رخ داد. دخترم را از کمپ سوار کرده بودیم و داشتیم تصمیم می‌گرفتیم که بهتر است برای ناهار به رستورانی ارزان برویم یا ساندویچی. یادم نیست کدام را انتخاب کردیم. چیزی که یادم است این است: پزشکان بارها و بارها مرا بیدار می‌کنند و سؤالاتی تکراری می‌پرسند. آنها می‌گویند «تو تصادف کرده‌ای». هنا شنک، که همیشه به هوشش افتخار می‌کرد، از این می‌گوید که یک «اتفاق» چطور او را به فردی تبدیل کرد که به زحمت از پس امورات خودش برمی‌آید.
گياه‌خوار و ضدنژادپرست ديروز، ترول و نفرت‌پراکن امروز: تولد يک نئونازی
هیچکس فکر نمی‌کرد پسربچۀ دوست‌داشتنی و آرامی که در دوران مدرسه تلاش می‌کرد تا دوستان بیشتری پیدا کند، در سی سالگی مشهورترین سایت نفرت‌پراکنی علیه یهودیان را در آمریکا اداره خواهد کرد. اندرو انگلین، یک‌شبه چنین تغییر نکرد. روزنامه‌نگار تحقیقی آمریکایی، لوک اُبراین در این گزارش مفصل داستان زندگی عجیب اندرو را بازگو می‌کند که مرحله به مرحله او را به نژادپرستی تندرو و بی‌رحم مبدل کرد که به ارتش سایبری‌اش دستور می‌داد تا بر سر یهودیان و مهاجران بریزند و از زندگی ساقط‌شان کنند.
کمال‌گرايی می‌تواند به چرخۀ باطلی در خانواده تبديل بشود
کمال‌گرایانِ دیگرمحور خودشان را کامل و دیگران را ناقص می‌بینند. در این نوع کمال‌گرایی، فرد توقعات غیرواقعی‌اش را در بیرون از خود جست‌وجو می‌کند، مثلاً در همسرش، همکارانش و در فرزندانش و وقتی زندگی آن‌طور که انتظار دارد پیش نمی‌رود، این برداشت‌ها تبدیل می‌شوند به اتهام‌زنی: «کاش این کار را درست انجام داده بودی، آن وقت خوشحال‌تر بودم» یا «مشکل من نیستم، تویی». اما روان‌شناسان می‌گویند در پسِ کمال‌گرایی دیگرمحور ناامنی و معمولاً خودشیفتگی نهفته است. کمال‌گرایی دیگرمحور چیست و چطور هم‌زمان به والدین و فرزندان آسیب می‌رساند؟
در دنیایی که هم بی‌رحم است و هم زیبا، نه خوش‌بینی به کار می‌آید، نه بدبینی
دنیا پُر از رنج است، رنج‌هایی گریزناپذیر و مهلک. بارزترینشان هم کهولت و مرگ است، ولی در عین‌حال، زندگی به همان میزان و به‌شکل انکارناپذیری با زیبایی، شگفتی و فرصت‌هایی برای عشق و مهربانی پر شده است. ما باید فعالانه هر دوی این واقعیت‌ها را بپذیریم. اگر صداقت دربارۀ امور به شادی ساده‌لوحانه یا کودکانه پایان می‌دهد، درعوض، چیزی بالغ‌تر را به ارمغان می‌آورد. قدردانی از موهبت‌هایی که در طول عمر نصیبمان شده است.
بازسازی نمی‌خواستم، طلاق می‌خواستم
چه می‌شود که زنی با سه بچۀ کوچک، تصمیم می‌گیرد از شوهری که دوستش دارد جدا شود؟ هر زندگی داستانی بیرونی دارد که دیگران می‌توانند ببینند. خانواده‌ای معمولی بدون مشکلاتی لاینحل. اما درون آدم‌ها چه؟ اگر آنجا چیزها سر جای خودشان نباشند چه می‌شود؟ آنر جونز، در این جستار از این درون حرف می‌زند. از وضعیتی نادیدنی که به نقطه‌ای می‌رسد که تصمیم می‌گیرد همه چیز را خراب کند و دوباره بسازد.
تعيين‌کننده‌ترين سؤال فرهنگی قرن اين است: در مهدکودک‌ها چه بايد آموزش داد؟
فرانک فوردی، جامعه‌شناس پرکار انگلیسی، در کتاب جدیدش، به تاریخ صدسالۀ جنگ‌های فرهنگی پرداخته است. او معتقد است عامل پیشران جنگ‌های فرهنگی یک ایدئولوژی بی‌نام است. و این همان موضوعی است که در پی کاوش آن است: خاستگاه تاریخی و اهداف اصلی این ایدئولوژی بی‌نام. فوردی می‌نویسد: «خیلی زود فهمیدم خاستگاه این ایدئولوژی در اواخر قرن نوزدهم و در مکانی است که اصلاً انتظار نمی‌رود: مهدکودک. اولین کشمکش در جنگ فرهنگی بر سر این پرسش شکل گرفت که بچه‌ها را چطور باید پرورش و آموزش داد».
با اصرار روی عزت نفس فرزندانتان آنها را بی‌عرضه بار می‌آوريد
گاهی والدین برای پرورش عزت نفس فرزندشان سعی می‌کنند روی همۀ شکست‌هایش سرپوش بگذارند و کوچک‌ترین موفقیت‌هایش را مانند یک پیروزی بزرگ جشن بگیرند. این نوع برخورد با موفقیت‌ها و شکست‌ها می‌تواند نتیجه‌ای خلاف انتظار به بار آورد: بچه‌هایی که به جای عزت نفس احساس بی‌عرضگی می‌کنند. در مقابل یک بچه با عزت نفس طبیعی بچه‌ای است که به‌تجربه یاد گرفته می‌تواند از پس موانع و ناامیدی‌های زندگی بربیاید، مجال و فرصت این را داشته که شکست بخورد و فهمیده که شکست‌خوردن باعث نمی‌شود دوستش نداشته باشند.
اگر سوگ‌هايمان به پايان نرسد چه؟
فروید عزاداری را فرایندی می‌داند که منجر به انفکاک سوگواران از کسی می‌شود که از دنیا رفته است. از نظر او، سوگ نوعی خاتمه است. اما پائولین باس، جامعه‌شناسی که چهل سال است دربارۀ سوگ کار می‌کند، معتقد است این مفهوم‌پردازی از سوگ گمراه‌کننده است، چون در موارد بسیاری سوگ هیچگاه به خاتمه نمی‌رسد و سال‌های سال باقی می‌ماند. کتاب جدید او، افسانۀ خاتمه، تلاشی برای توضیح‌دادن این نظریه در شرایط امروزی جهان است.
کرونا در کشورهای فقير شباهت چندانی با اروپا و آمريکا ندارد
یک سال و نیم است که مردمِ سراسر دنیا در چنگ بیماریِ همهگیری گرفتار شدهاند، اما نه لزوماً یک بیماری واحد. در جهان مرفه نوعی بیماری تنفسیِ ویروسی، موسوم به کرونا، ناگهان به علت اصلی مرگومیر بدل شد، ولی در بیشترِ کشورهای جهانِ درحال‌توسعه مایۀ اصلی نابودی نه این ویروسِ جدید که آثار ثانویِ آن بود: از میان رفتن کسب‌وکارها، فقر، نابرابری و از دست رفتن آموزش و نیروی انسانی.
با اینکه می‌دانی دردناک است، باز هم می‌خواهی بدانی؟ تو یک مازوخیست حقیقت هستی
خیلی از ما در معرض رفتارِ کمتر‌شناخته‌شدۀ «مازوخیسم حقیقت» هستیم که، در آن، خودمان را با اطلاعات ناراحت‌کننده تنبیه می‌کنیم و از این کار لذتی منحرفانه می‌بریم. واضح است که خیلی وقت‌ها باید به دنبال حقیقت باشیم، هرچند دانستنش ناراحت و پریشانمان کند. اما مردم و به‌خصوص فیلسوفان به‌قدری دانستن را چیز خوبی می‌دانند که درک این موضوع برایمان سخت است که شاید گاهی منطقی باشد که نخواهیم چیزی را بدانیم. آیا میل به ندانستن در بعضی موقعیت‌ها عاقلانه است یا صرفاً فراری احمقانه؟
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
همۀ ما خيال می‌کنيم می‌دانيم عادت چيست
وندی وودِ روان‌شناس در اوایل کارش در دانشگاه متوجه شد بسیاری از دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اساتید همکارش به‌سختی می‌توانستند کارهایی را که شروع می‌کردند به پایان برسانند. هوش، استعداد و انگیزه هم ظاهراً چارۀ مشکل نبود، چون برخی از آنها جزء بااستعدادترین افراد گروه به شمار می‌رفتند. پس این سؤال برایش پیش آمد که چرا تصمیم‌گرفتن برای تغییر در ابتدای کار بسیار آسان است، اما پایبندماندن به این تصمیم در بلندمدت تا این حد دشوار است؟ وود، سی سال از عمرش را صرف یافتن پاسخ این سؤال‌ها کرده است و نتیجه را در کتابی به نام عادت‌های خوب، عادت‌های بد گردآوری کرده و مهم‌ترین یافته‌های پژوهش‌هایش را در آن شرح داده است.
همۀ ما تا حدی «فرقه‌گرا» هستیم
آماندا مونتل نویسنده و پژوهشگر زبان است. مونتل چیزهایی راجع به عطش انسان به معاشرت می‌داند و اینکه چنین عطشی می‌تواند ما را تا کجا پیش ببرد. پدرش برای او داستان‌هایی راجع به سینانون تعریف کرده بود، فرقه‌ای بدنام در خلیج سان‌فرانسیسکو که خودش در نوجوانی در آن عضویت داشت. ولی دانسته‌های او فقط به‌خاطر قصه‌های پدرش نبود. او هرکجا که می‌رفت، زبان فرقه‌گرایانه می‌شنید و احساس می‌کرد «زندگی هرروزۀ ما آغشته به آن است». بنابراین، شروع کرد به بررسی اینکه فرقه‌ها و گروههای فرقه‌گونه چطور از زبان برای تأثیرگذاری بر ما استفاده می‌کنند. کتاب آخرش، فرقه‌گرا، نتیجۀ این بررسی است.
نعمت شفیق: خطرناک است که بگوییم آدم فقط به‌خاطر سخت‌کوشی‌اش موفق می‌شود
نعمت شفیق در سال ۲۰۱۴ به انگلستان آمد و گویی روی پیشانی‌اش نوشته شده بود که به مقامی بسیار بالا در بانک انگلستان می‌رسد، اما قسمت نبود اولین رئیس زن این بانک شود.او فقط دو سال آنجا ماند و سپس از سمت معاونت خود استعفا داد تا رئیس مدرسۀ اقتصاد لندن شود. بازگشت به دانشگاه بستری را برای این اقتصاددان فراهم آورده تا دیدگاه‌هایش را در کتاب جدید خود با عنوان آنچه به هم مدیونیم ارائه کند. شفیق در این گفت‌وگوی کوتاه از مشغولیت‌های این روزهایش می‌گوید.
نعمت شفیق: خطرناک است که بگوییم آدم فقط به‌خاطر سخت‌کوشی‌اش موفق می‌شود
نعمت شفیق در سال ۲۰۱۴ به انگلستان آمد و گویی روی پیشانی‌اش نوشته شده بود که به مقامی بسیار بالا در بانک انگلستان می‌رسد، اما قسمت نبود اولین رئیس زن این بانک شود.او فقط دو سال آنجا ماند و سپس از سمت معاونت خود استعفا داد تا رئیس مدرسۀ اقتصاد لندن شود. بازگشت به دانشگاه بستری را برای این اقتصاددان فراهم آورده تا دیدگاه‌هایش را در کتاب جدید خود با عنوان آنچه به هم مدیونیم ارائه کند. شفیق در این گفت‌وگوی کوتاه از مشغولیت‌های این روزهایش می‌گوید.
هرگز کاری نکرده‌ام که دوستش نداشته باشم
آمارتیا سن، استاد اقتصاد و فلسفۀ هاروارد، عالی‌ترین نشانهای افتخار سراسر جهان را کسب کرده و بیش از صد مدرک افتخاری از مؤسساتی در هر پنج قاره دریافت کرده است. با‌این‌حال، او در ۸۷ سالگی هیچ میل ندارد به همین افتخارات درخشان بسنده کند. و علاوه‌بر اینکه هر ترم یک درس را تدریس می‌کند هنوز هم منتقدی تند وتیز است. کتاب وطن در جهان، زندگی‌نامۀ خودنوشت سن، به‌تازگی منتشر شده است. هاروارد گزت به همین بهانه با او دربارۀ مسیر پر پیچ و خم زندگی شخصی و حرفه‌ای‌اش گفتوگو کرده است.
برای تغییرکردن دنبال راه‌حل‌های شخصی باشید
یک استاد مدرسۀ وارتون، به‌تازگی، کتابی دربارۀ تغییر عادت‌های فردی نوشته است که ادعای جالبی دارد: برای تغییرکردن هیچ راه‌حلِ همگانی‌ای وجود ندارد، پس اگر واقعاً می‌خواهید تغییر کنید، به‌دنبال راه‌حلی شخصی باشید. کیتی میلکمن، که برای نوشتن کتابش از جدیدترین یافته‌های علمی استفاده کرده، می‌گوید مهم‌ترین نکته برای تغییرکردن همین است، چراکه «در مسیر رسیدن به بزرگ‌ترین اهداف‌ِ زندگی، استراتژی‌هایی که برای همه توصیه می‌شوند نمی‌توانند به اندازۀ استراتژی‌های شخصی‌‌شده کارساز باشند».
خریداران اخلاق‌گرا الگوی ما نیستند، حوصله‌سربر، روی مُخ و عجیب‌اند
گروهی از پژوهشگران از مردم پرسیدند که برای خرید شلوار جین به چه اطلاعاتی نیاز دارند. به دلیل محدودیت زمانی، آنها فقط می‌توانستند دو ویژگی از چهار ویژگیِ قیمت، مدل، نحوۀ شست‌و‌شو و «استفاده از کودکان کار» را انتخاب کنند. پژوهشگران سپس، به گروهی که نمی‌خواستند دربارۀ به‌کارگیری کودکان کار بدانند، گفتند نظرشان را دربارۀ آ‌ن‌هایی بگویند که مایل‌اند دربارۀ استفاده از کودکان کار بدانند. نتایج تعجب‌آور بود: آنها خریدارانی را که به ملاحظات اخلاقی توجه داشتند حوصله‌سربر، عجیب‌وغریب و حقیر می‌دیدند. ماجرا چیست؟ چرا مردم به خریداران اخلاق‌گرا با تحقیر نگاه می‌کنند؟ مگر قرار نیست آنها الگویمان باشند
برای تربیت بچه‌ها، تنبیه و تشویق زیادی ممنوع
دور و برمان پر است از پدر و مادرهایی که با ساده‌ترین شیرین‌کاری فرزندشان به وجد می‌آیند و انواع تشویق و تحسین را نثارش می‌کنند و با اولین بدقلقی برآشفته می‌شوند و سر فرزندشان داد می‌زنند. اما تربیت فرزند همیشه این‌طور نبوده و همه‌جا هم این‌طور نیست. مایکلین دوکلف در کتاب جدیدش، با مطالعۀ تاریخ فرزندپروری و سفر به سه قاره با دختر سه‌ساله‌اش، پیشنهاداتی برای اصلاح شیوۀ تربیت فرزندانمان دارد.
همۀ این هیولاها روزی بچه‌هایی معصوم بوده‌اند
وقتی رسوایی‌های هاروی واینستین رسانه‌ای شد، اما براون، روزنامه‌نگار تحقیقی واشنگتن‌پست، مشغول نگهداری از نوزاد پسرش بود و همینطور که داستان زنانی که قربانی سوءاستفاده‌های جنسی شده بودند را می‌شنید، از خودش می‌پرسید، آیا ممکن است روزی پسر یک‌ماه و نیمۀ او هم به چنین سرنوشتی دچار شود؟ این دغدغه‌ها باعث شد جنبش #من‌هم او را به تحقیق روی مسئلۀ دیگری بکشاند: پسرها تحت چه تنش‌ها و فشارهایی بزرگ می‌شوند؟ و چطور می‌شود از آنها حمایت کرد تا راه نادرستی را در پیش نگیرند؟
اگر اتهامی دروغ به شما زده‌اند، بدترین کار خشمگین‌شدن است
اگر به گناهی متهم شویم که انجام نداده‌ایم، احتمالاً اولین حسی که سراغمان می‌آید خشم و عصبانیت است. ما نمی‌توانیم به بی‌عدالتی و بی‌انصافی‌ای که در حق ما روا داشته شده، بی‌اعتنا باشیم یا خیلی منطقی و آرام با آن رو‌به‌رو شویم. به همین خاطر، خشممان را ابراز می‌کنیم. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد معمولاً دیگران وقتی خشم ما را می‌بینند، به‌جای آنکه قانع شوند که بی‌گناهیم، آن را نشانهای از گناهکاری ما قلمداد می‌کنند. پس باید چه کار کنیم؟
دانیل کانمن در کتاب جدیدش دوباره سراغ قضاوت‌های انسانی رفته است
به‌نظرتان وقتی یک بیمار با علائمی مشخص به دو متخصص مراجعه می‌کند، چقدر احتمال دارد که نسخه‌های متفاوتی دریافت کند؟ یا اگر پرونده‌ای حقوقی به دو قاضی ارجاع شود، چقدر محتمل است که احکام متفاوتی صادر شود؟ دنیل کانمن، وقتی سال‌ها پیش آزمایشی را در این باره طراحی می‌کرد، حدس می‌زد اختلاف بین قضاوتِ متخصصان مختلف در یک حوزه، باید چیزی حدود ۱۰درصد باشد، اما بعد از انجام آزمایشش، فهمید این اختلاف بسیار زیاد و حدود ۵۰ درصد است. کتاب جدید او و همکارانش تلاشی برای فهم این معضل است.
چرا مغز برخی افراد از ترسیدن لذت می‌برد؟
تماشای فیلم‌های وحشتناک هالیوودی و سوارشدن ترن‌های هوایی رعب‌آور از تفریحات رایج این روزهاست. هنگام چنین تجربه‌هایی، یک آن، آدم احساس می‌کند همه‌چیزش دارد از دست می‌رود، نفس در سینه‌اش حبس می‌شود، سپس جیغ می‌کشد و ناگهان قاه‌قاه می‌زند زیر خنده. البته این شعف حاصل از ترس برای همه به اندازۀ مشخصی کار نمی‌کند. مارگی کر، استاد دانشگاه و برنامه‌ریز یک خانۀ وحشت، به این پرسش پاسخ می‌دهد که چرا بعضی افراد از ترسیدن خوششان می‌آید و بعضی دیگر نه؟
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | صفحه بعد » |
فرمول محرمانۀ کوکاکولا برای ثروت‌اندوزی
«برون‌سپاری» رمز موفقیت اقتصادی در دنیای امروز تجارت بین‌المللی است. مسیری که شرکت‌های چندملیتی هیچ ابایی از افراط در آن ندارند، طوری که گاهی به نظر می‌رسد جز «گواهی‌نامه» و برچسب برندشان هیچ چیز دیگری برای فروش ندارند. فهم منطق برون‌سپاری برای درک نابرابری فزاینده و شرایط دشواری که تأمین‌کنندگان جهان سومی این شرکت‌ها در آن گیر افتاده‌اند ضروری است. بارتو المور با بررسی تاریخی برآمدن امپراتوری کوکاکولا نشان می‌دهد چطور برون‌سپاری این شرکت را به هزینۀ فقر دیگران، ثروتمند کرد.
سالیان سال است که از خودمان می‌پرسیم: چه چیزی باعث می‌شود مردم جذب فرقه‌ها بشوند؟ چه چیزی موجب بقای آنها می‌شود؟ چه چیزی آنها را وامی‌دارد که چنین وحشیانه، بهت‌آور، و گاهی هولناک رفتار کنند؟ پاسخ از اینجا شروع می‌شود: رهبران فرقه‌ها از طریق زبان، که ابزار اصلی قدرتشان است، با استفاده از فنون نظام‌مندِ تغییرِ کیش، شرطی‌سازی، و اجبار، خشونتی فراموش‌ناشدنی بر پیروانشان تحمیل می‌کنند، بدون اینکه شخصاً حتی دستشان به آنها خورده باشد. عنصر کلیدیِ زبان فرقه‌ای چیست و رهبران فرقه‌ها چطور از آن بهره می‌گیرند؟
استیون پول، نظریه‌پرداز بازی، می‌گوید بازی‌های ویدئویی مدرن، مثل کار ماشینی‌شده‌اند. ما قوانین بازی را یاد می‌گیریم یا در چنبرۀ آنها منضبط می‌شویم و به‌خاطر رعایتِ دقیق آنها بازخورد مثبت می‌گیریم. «درست همانند یک کارمند مطیع، عملیاتی را انجام دادید که از شما خواسته شده بود. در واقع، بازی وظیفه‌ای کاری بوده است». یک روزنامه‌نگار بازی، در کتاب جدیش به نام ریسِت کن خواننده را به سفری پرماجرا به پشتِ پردۀ شرکت‌های بازی‌سازی می‌برد.
چرا ناگهان همه مجبور شدیم «اعتمادبه‌نفس» داشته باشیم؟
در سال‌های اخیر، اعتمادبه‌نفس به راه‌حلی برای همه مشکلات تبدیل شده است. دو تحلیل‌گر فرهنگی، در مسیر تحقیقاتشان متوجه شدند که زنان به شکل فزاینده‌ای مخاطب این پیام‌ها هستند. پیام‌هایی که گاهی کاملاً مثل دو لبۀ یک قیچی عمل می‌کنند. مثلاً صنعت زیبایی در همان حال که تولیدکنندۀ بیشترین نارضایتی از بدن در میان زنان است، مدام به آنها توصیه می‌کند بدنشان را دوست داشته باشند و اعتمادبه‌نفس‌شان را بالا ببرند. این موقعیت چطور به وجود آمده است؟
ژست‌های ترقی‌خواهانه شرکت‌های بزرگ فقط فريب‌کارانه نيست؛ خطرناک هم هست
شرکت‌های چندملیتی همیشه متهم بوده‌اند که برای افزایش سود شخصی‌شان در حال بلعیدن کرۀ زمین و نابودکردن آیندۀ انسان‌ها بوده‌اند. اما چند سالی است که اوضاع حداقل در ظاهر تغییر کرده است. شرکت‌های نفتی را می‌بینید که از انرژی‌های سبز حمایت می‌کنند یا ابرثروتمندانی را پیدا می‌کنید که دم از عدالت و نابرابری می‌زنند. معنی این حرف‌ها چیست و آیا چنین ژست‌هایی واقعاً به نفع مبارزات ترقی‌خواهانۀ فعالان سیاسی برای گسترش عدالت و انصاف است؟
من روان‌پزشکی بودم که کارم به بيمارستان روانی کشيده بود
اعتیاد، به دلایل مختلف، فروپاشی هولناکی است. افرادِ درگیر با اعتیاد می‌گویند که می‌خواهند ترک کنند، ولی حتی باوجود مجرای بینی تخریب‌شده، کبد زخمی، اُوِردوز، ازدست‌دادن شغل و خانواده، هنوز سردرگم، شکاک و از همه مهم‌تر، بیمناک هستند. بیمناکند چراکه فکر نمی‌کنند بتوانند تغییر کنند، حتی باوجود اینکه آشکارا می‌بینند دست به کارهایی می‌زنند که دلشان نمی‌خواهد. کارل اریک فیشر، روان‌پزشکی که خود درگیر اعتیاد بوده است، در این مطلب، از دنیای پیچیده‌ای سخن می‌گوید که اعتیاد را ایجاد می‌کند و آدم‌ها را در آن گرفتار می‌سازد.
چرا گاهی رنج‌کشيدن را انتخاب می‌کنيم؟
ساده‌ترین نظریه دربارۀ طبیعت بشر این است که ما هر کاری بتوانیم می‌کنیم تا از تجربه درد و رنج دور بمانیم. ما در جست‌وجوی لذت و آسایش هستیم و دلمان می‌خواهد مسیر زندگی را بی‌گزند طی کنیم. ذات درد و رنج طوری است که همه از آن دوری می‌کنند. اما این نظریه چیزی کم دارد. درد فیزیکی و درد هیجانی، گرفتاری، شکست و فقدان اگر در موقعیت مناسب پیش بیایند و از حد خاصی فراتر نروند، دقیقاً همان چیزی هستند که دنبالش می‌گردیم.
آیا واقعاً می‌توانیم تغییر کنیم؟
فردی درونگرا خیلی سخت می‌تواند تصور کند روزی تبدیل به فردی برونگرا شود، ولی تصور کمتر شکلات‌خوردن و بیشتر ورزش‌کردن و آب‌کردن یک خُرده چربی و ساختن یک خُرده ماهیچه خیلی آسان‌تر است. ولی با اینکه تصور این تغییرات به‌راستی راحت است، عملی‌کردن آنها چندان آسان نیست. چرا؟
فواید تعجب‌آور صحبت با غریبه‌ها
حجم عظیمی از تحقیقات نشان می‌دهد کیفیت روابط اجتماعی آدم‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل پیش‌بینی کنندۀ خوشبختی و شادکامی است. ولی تمرکز بیشتر این مطالعات روی پیوندهای نزدیک بوده است: خانواده، دوستان، و همکاران. در یک دهه گذشته، محققان شروع کرده‌اند به بررسی اینکه آیا تعامل با غریبه‌ها هم می‌تواند برایمان مفید باشد یا خیر. این مطالعات به دفعات نشان داده است صحبت با غریبه‌ها ما را خوشحال‌تر می‌کند و رابطه‌مان را با اجتماع بهبود می‌بخشد. ولی خیلی از ما همچنان نسبت به این تعاملات بیمناک هستیم. چرا؟
چطور یک پست بی‌مزه می‌تواند زندگی‌تان را نابود کند
ماجرا مثل بهمن است. همه جا ساکت و آرام است، بعد ناگهان یک نفر به یکی از عکس‌ها یا نوشته‌هایتان گیر می‌دهد، دو سه نفری بازنشرش می‌کنند، و در چشم‌به‌هم‌زدنی می‌بینید آدم‌ها از سراسر دنیا می‌خواهند سر به تنتان نباشد، تهدید می‌کنند که می‌آیند و سرتان را می‌برند، رئیستان را مجبور می‌کنند که اخراجتان کند، و به فاصلۀ یکی دو روز، زیر خرمن‌ها برف دفن می‌شوید: تنها، مطرود و بی‌آینده. این است نیروی اخلاقی شبکه‌های اجتماعی.
جردن پیترسون از کما بیرون آمده تا قوانین جدیدی برای زندگی بنویسد
وقتی جردن پیترسون ۱۲ قانون زندگی را نوشت، کسی پیش‌بینی نمی‌کرد با چنین سرعتی به یکی از جنجالی‌ترین چهره‌های دانشگاهی جهان تبدیل شود. اما انتقاداتی که به سیاست‌های هویتی داشت و هشدارهایش دربارۀ افراطی‌گری گروههای پیشرو برای خیلی‌ها شنیدنی بود. پیترسون، که در این یکی دو سال با بحران‌های شدیدی در زندگی‌اش مواجه شده، حالا با کتاب جدیدی بازگشته است: کتابی برای مبارزه با رنج‌هایی که حتی در آرمان‌شهر هم دست از سر انسان‌ها برنمی‌دارند: بیماری، تنهایی و مرگ.
آمارتیا سن اگر مشهورترین اقتصاددان زندۀ جهان نباشد، یکی از مشهورترین‌هاست. کسی که دستورکارهای جدیدی وارد این رشته کرده و در بسیاری از حوزه‌های تحقیقاتی‌اش پیشگام بوده است. جدیدترین کتاب سن، خانه در جهان، سرگذشت زندگیِ پرفراز و نشیب اوست. آنچه می‌خوانید گزیده‌ای از این کتاب و خاطرات دوره‌ای از زندگی آمارتیا سن است که در دانشگاه کمبریج دکتری می‌خواند، و فرصتی برایش فراهم می‌شود تا دوره‌ای دو ساله را در وطن خودش بگذارند.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
ادوارد اشنایدمن، روان‌شناس و جامعه‌شناس آمریکایی، یک‌تنه، درک ما از پدیدۀ خودکشی را تغییر داد. او، که به پدرِ خودکشی‌شناسی مشهور است، بیش از چهل سال دربارۀ این موضوع تحقیق کرد و پیشنهادها و راه‌حل‌هایی که ارائه داد، هنوز که هنوز است، سالانه جان هزاران نفر از کسانی که مستعد آسیب‌زدن به خودشان‌اند را در سراسر جهان نجات می‌دهد. اشنایدمن، در این مقالۀ کوتاه، حاصلِ یک عمر پژوهش خود دربارۀ خودکشی را خلاصه و جمع‌بندی می‌کند.
من راز ذهن ساکت را می‌دانم، ولی ای کاش نمی‌دانستم
بدترین اتفاقات می‌تواند در زیباترین روزها بیفتد. بدترین اتفاق برای خانوادۀ من در یک روز تابستانی عالی رخ داد. دخترم را از کمپ سوار کرده بودیم و داشتیم تصمیم می‌گرفتیم که بهتر است برای ناهار به رستورانی ارزان برویم یا ساندویچی. یادم نیست کدام را انتخاب کردیم. چیزی که یادم است این است: پزشکان بارها و بارها مرا بیدار می‌کنند و سؤالاتی تکراری می‌پرسند. آنها می‌گویند «تو تصادف کرده‌ای». هنا شنک، که همیشه به هوشش افتخار می‌کرد، از این می‌گوید که یک «اتفاق» چطور او را به فردی تبدیل کرد که به زحمت از پس امورات خودش برمی‌آید.
هرچه در شهر بزرگ‌تری زندگی کنيد، احتمال کمتری دارد که افسرده شويد
شهرها پر از جنب‌و‌جوش‌اند، با مردمانی که رستوران و موزه می‌روند، در کنسرت و مسابقات ورزشی شرکت می‌کنند، سرِ کار می‌روند و به خانه برمی‌گردند. با همۀ این‌ها زندگی در شلوغی و شتاب شهر آسان نیست. تجارب متعارض زندگی در شهر مدت‌هاست اندیشمندان را با پرسشی مواجه کرده: آیا زندگی در شهر برای سلامت روانی مضر است؟ برای بیش از پنجاه سال، پاسخِ خرد عمومی و پژوهش‌های علمی به این سؤال «بله» بود. اما تحقیقات جدید نتایج دیگری نشان می‌دهند.
گياه‌خوار و ضدنژادپرست ديروز، ترول و نفرت‌پراکن امروز: تولد يک نئونازی
هیچکس فکر نمی‌کرد پسربچۀ دوست‌داشتنی و آرامی که در دوران مدرسه تلاش می‌کرد تا دوستان بیشتری پیدا کند، در سی سالگی مشهورترین سایت نفرت‌پراکنی علیه یهودیان را در آمریکا اداره خواهد کرد. اندرو انگلین، یک‌شبه چنین تغییر نکرد. روزنامه‌نگار تحقیقی آمریکایی، لوک اُبراین در این گزارش مفصل داستان زندگی عجیب اندرو را بازگو می‌کند که مرحله به مرحله او را به نژادپرستی تندرو و بی‌رحم مبدل کرد که به ارتش سایبری‌اش دستور می‌داد تا بر سر یهودیان و مهاجران بریزند و از زندگی ساقط‌شان کنند.
فرمول محرمانۀ کوکاکولا برای ثروت‌اندوزی
«برون‌سپاری» رمز موفقیت اقتصادی در دنیای امروز تجارت بین‌المللی است. مسیری که شرکت‌های چندملیتی هیچ ابایی از افراط در آن ندارند، طوری که گاهی به نظر می‌رسد جز «گواهی‌نامه» و برچسب برندشان هیچ چیز دیگری برای فروش ندارند. فهم منطق برون‌سپاری برای درک نابرابری فزاینده و شرایط دشواری که تأمین‌کنندگان جهان سومی این شرکت‌ها در آن گیر افتاده‌اند ضروری است. بارتو المور با بررسی تاریخی برآمدن امپراتوری کوکاکولا نشان می‌دهد چطور برون‌سپاری این شرکت را به هزینۀ فقر دیگران، ثروتمند کرد.
سالیان سال است که از خودمان می‌پرسیم: چه چیزی باعث می‌شود مردم جذب فرقه‌ها بشوند؟ چه چیزی موجب بقای آنها می‌شود؟ چه چیزی آنها را وامی‌دارد که چنین وحشیانه، بهت‌آور، و گاهی هولناک رفتار کنند؟ پاسخ از اینجا شروع می‌شود: رهبران فرقه‌ها از طریق زبان، که ابزار اصلی قدرتشان است، با استفاده از فنون نظام‌مندِ تغییرِ کیش، شرطی‌سازی، و اجبار، خشونتی فراموش‌ناشدنی بر پیروانشان تحمیل می‌کنند، بدون اینکه شخصاً حتی دستشان به آنها خورده باشد. عنصر کلیدیِ زبان فرقه‌ای چیست و رهبران فرقه‌ها چطور از آن بهره می‌گیرند؟
