فلسفهٔ حقوق
اثبات‌گرایی حقوقی
بررسی آرای حقوق‌دانان برجستۀ ثبات‌گرا
13 مرداد 1394 ساعت 14:34
مولف : جالس ل. کُلمن و برایان لِیتِر
مترجم : محمدحسن خویشتن‌دار
«اثبات‌گراییِ حقوقی» در کنارِ«حقوقِ طبیعی» ، یکی از دو سنتِ بزرگِ فلسفۀ حقوق است. اثبات‌گرایان حقوقی در دواندیشه هم‌نظرند: اول، هرآنچه در هر جامعۀ معینی به مثابۀ قانون در نظر‌گرفته می‌شود، اساساً واقعیتی اجتماعی یا عرفی است که از آن با نام تزِ اجتماعی یاد می‌کنند و دوم اینکه هیچ ارتباطِ ضروری بینِ قانون و اخلاق وجود ندارد یا چیزی که آن را تزِ جدایی‌پذیری نام‌گذاری می‌کنند . در واقع، تعاریف اشاره شده از تزِ اجتماعی و جدایی‌پذیری، کلی‌تر از تعاریفِ ارایه شده از سویِ واضعینِ این اصطلاحات هستند. جالس ل. کُلمن و برایان لِیتِر آرای حقوق‌دانان مطرح در این زمینه را بررسی می‌کنند.
«اثبات‌گراییِ حقوقی» در کنارِ«حقوقِ طبیعی» ، یکی از دو سنتِ بزرگِ فلسفۀ حقوق است. شخصیت‌هایِ برجستۀ قرنِ نوزدهم مانند «جان آوستین» و «جرمی بنتام» به سانِ اندیشمندانی از قرن بیستم همچون «هانس کلسن» و «اچ.ای.ال.هارت» و «جوزف رَز» از جمله طرفدارانِ آن هستند. جمیعِ اثبات‌گراها به دو باورِ بنیادین اعتقاد دارند: اول، هرآنچه در هر جامعۀ معینی به مثابۀ قانون در نظر‌گرفته می‌شود، اساساً واقعیتی اجتماعی یا عرفی است (تزِ اجتماعی) و دوم، هیچ ارتباطِ ضروری بینِ قانون و اخلاق وجود ندارد (تزِ جدایی‌پذیری). با این وجود، اثبات‌گراها دربارۀ بهترین تفسیر از این پای‌بندی‌هایِ بنیادینِ اثبات‌گرایی، هم‌رای نیستند. در واقع، تعاریفِ فوق‌الذکر از تزِ اجتماعی و جدایی‌پذیری، کلی‌تر از تعاریفِ ارایه شده از سویِ واضعینِ این اصطلاحات هستند.
اثبات‌گراهایِ حقوقی همچنین در پای‌بندی به این ایده که بایستی پدیدارهایِ تشکیل‌دهندۀ حوزۀ موردِ بحث (برایِ مثال، حقوق یا علم)، برایِ ذهنِ انسان فهم‌پذیر [قابل حصول] باشد با سایر فلاسفۀ مدعی برچسب «اثبات‌گرا» (در فلسفۀ علم، معرفت‌شناسی و سایر حوزه‌ها)، سهیم هستند. هر چند این پای‌بندیِ مسلماً مبهم، تا حدی حاکی از گوناگونیِ اثبات‌گرایی در مقامِ یک موضعِ کلی فلسفی است، لیکن مقصودِ آن، نَمایاندنِ این امر است که برچسبِ مزبور،گرچه در فلسفۀ حقوق معنایِ بسیار خاصی را به خود می‌گیرد ولی استعمالش در حوزه‌‌ای دیگر از سنتِ فلسفی کاملا گسسته نیست.
متن کامل این مقاله به همراه دیگر مقالاتی در این حوزه در قالب کتاب مکاتب معاصر فلسفۀ حقوق توسط انتشارات ترجمان علوم انسانی منتشر شده است.
کد مطلب: 7321
آدرس مطلب: https://tarjomaan.com/article/7321/