۱۷ آذر ۱۳۹۸ ساعت ۰۹:۰۷
سکولاریسم در نهایت چیزی جز حاشیه‌نویسی بر کتاب مقدس نیست
سکولارها داستان عامه‌پسندی برای تعریف‌کردن دارند: از نظر آن‌ها با رواج ادیان ابراهیمی همۀ خوبی‌های جهانِ پاگانی از میان رفت و دنیای تیره‌ای از تحمیل عقاید، تعصب و خشونت دینی به وجود آمد. اما کتاب جدید تام هولاند، مورخ برجستۀ دوران باستان، چیز دیگری می‌گوید. هولاند نشان می‌دهد که اصلی‌ترین ارزش‌های انسان‌گرایی ...
۲ مهر ۱۳۹۸ ساعت ۱۱:۰۹
چرا لیبرال‌ها طرفدار نظریۀ توطئه شده‌اند؟
لیبرال‌ها ،چه چپ‌گرا باشند چه راست‌گرا، همیشه دیگر جناح‌های سیاسی را متهم کرده‌اند به اینکه طرفدار نظریه‌های توطئه‌اند. یعنی فکر می‌کنند دشمنانی خبیث و ملعون دست به دست هم داده‌اند تا شرایط اجتماعی خراب شود. اما بعد از ترامپ و برکسیت، به نظر می‌رسد خود لیبرال‌ها هم به دامان نظریۀ توطئه‌ای افتاده‌اند ...
۲۵ فروردين ۱۳۹۸ ساعت ۰۸:۲۲
حرف‌های فیلسوف فرانسوی را بشنو، ولی به آن‌ها عمل نکن
یکی از مهم‌ترین دوران‌هایی که دیدرو از سر گذراند، ایام مشورت‌دادن به ملکۀ روسیه بود. به‌رغم توصیه‌های گاه‌وبی‌گاه دیدرو، و محبت کاترین کبیر به او، هیچ‌کدام از آن مشورت‌ها عملی نمی‌شد. کاترین به او نوشت: «نتیجۀ اصول والای شما کتاب‌هایی خوب است و اقداماتی بد». در چشم ملکه، خیالات روشنفکرانۀ او به‌هیچ‌وجه ...
۲۰ آذر ۱۳۹۷ ساعت ۰۸:۳۵
ماکیاوللی، هابز، آدام اسمیت: آیا مقصر اصلی این سه نفرند؟
هر کس به فکر خودش است و نهایتاً تا آنجا به شما اهمیت می‌دهد که در خوشبختی‌اش سهمی داشته باشید. اگر از خودخواهیِ آدم‌های این دوره‌زمانه شکایت دارید، دیوید ووتن می‌داند تقصیر را باید به گردن چه کسی انداخت. او در کتاب جدیدش می‌گوید با ظهور ماکیاوللی، هابز و آدام اسمیت جهانی به وجود آمد که رؤیایی مانند ...
۳۰ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۰۲
جان گرِی: استیون پینکر دربارۀ خشونت و جنگ اشتباه می‌کند
استیون پینکر کتاب‌های قطوری می‌نویسد و در آن‌ها با عدد و رقم ثابت می‌کند که خشونت در دنیای امروز از همیشۀ تاریخ کمتر است و نوع‌دوستی بیشتر. جان گری اما نظر دیگری دارد. او استدلال می‌کند که وقتی صحبت از آلام بشری است، و از آن بالاتر، وقتی صحبت از تعداد کسانی است که در اثر خشونت جان داده‌اند، آمارها گمراه‌کننده‌اند،...
۲۱ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۰۵
وقتی کتاب پینکر، «اینک روشنگری»، را بخوانید، احساس می‌کنید یکی از آن متفکرهای دوآتشۀ روشنگری، دو قرن پیش، در یک غار خوابش برده و حالا در عصر ما بیدار شده. او همچنان هوادار خوش‌بینیِ روشنفکرانی است که خیال می‌کردند وقتی علم به اوج خودش برسد، رنج آدمیزاد هم تمام خواهد شد. روزگار گذشت، علم قله‌هایش را ...
۲ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۴:۲۶
پیتر اسلوتردایک، فیلسوف مشهور آلمانی، سال‌هاست که بی‌وقفه در حال نوشتن است. اولین کتاب پرآوازۀ او، «نقد عقل کلبی»، پرفروش‌ترین کتاب فلسفی در آلمانِ پس از جنگ‌جهانی دوم بوده است. اسلوتردایک فیلسوفی غریب با موضع‌گیری‌های غیرمنتظره است که به دلیل نثرِ پیچیده و رازآلودش همیشه در معرض فهم‌های متعارض بوده ...
۱ بهمن ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۴۰
بهشت‌هایی که زشت‌تر از جهنم از آب در آمد
دانشمندان و مهندسان در کنفرانس‌های خبری‌شان مدام از تکنولوژی‌های جدیدی که ساخته‌اند حرف می‌زنند و وعده می‌دهند که محصول جدیدشان دنیا را جای بهتری خواهد کرد. در مقابل آن‌ها فیلسوفان و ادیبانی هم پیدا می‌شوند که بپرسند جای بهتری برای چه کسانی؟ احتمالاً جواب این سؤال چنین است: ثروتمندان، قدرتمندان و از ...
۱۹ آذر ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۴۸
فراموشی: خطر فرهنگ‌هایی که به جنگ گذشتۀ خودشان می‌روند
دنیای مدرن فراموشی را دوست دارد. اگر گذشته به‌طور سیستماتیک تقبیح و انکار نشود، امید به آیندۀ درخشانی که مدرنیته مدام نوید آن را می‌دهد کم‌رنگ می‌شود. این ماجرا فراتر از گفتمانی خاص یا دوره‌ای محدود است، از روانکاوی فرویدی و فلسفۀ تاریخ تا نظریۀ توسعه و اردوگاه چندفرهنگی‌گرایی، گذشته همواره عرصه‌ای ...
۱۰ مرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۴:۱۳
زندگی پس از آرماگدون: اثر روانی عمیق جنگ جهانی دوم
شاید فقط برخورد یک شهاب‌سنگ غول‌آسا، یا هجوم زامبی‌ها و آدم‌فضایی‌ها بتواند زندگیِ بشر را بیش از جنگ جهانی دوم تغییر دهد. جنگی که در آن صدمیلیون سرباز جنگیدند و بیش از هر ستیزِ دیگری در طول تاریخ کشته و زخمی بر جای گذاشت. اما این‌ها سطحی‌ترین تأثیرات این جنگ است. ترس‌ها، امیدها، آرمان‌شهرها و ویران‌شهرهایی ...
۹ بهمن ۱۳۹۵ ساعت ۱۴:۰۸
قحطیِ جهانی مسئله‌ای سیاسی است نه اقتصادی
مطابق اجماعِ متخصصان توسعه، سال‌های ابتدایی قرن بیست‌ویکم را می‌توان پایان فقر شدید دانست. اما دیوید ریف در کتاب «مواخذۀ گرسنگی: غذا، عدالت و پول در قرن بیست‌ویکم»، نشان می‌دهد که آنچه این اجماع می‌گوید، صرفاً رویکردی ایدئولوژیک به مسائل است که علل فقر را ساده‌سازی می‌کند. جان گری، فیلسوف سیاسیِ انگلیسی،...
۱۶ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۳۷
چرا چیزهای موردعلاقه‌مان را دوست داریم؟ این موضوعی زیست‌شناختی است یا فرهنگی؟ بعضی معتقدند که ترجیح‌هایشان در انتخاب‌هایشان نمود می‌یابند و برخی دیگر برعکس فکر می‌کنند. درهرصورت، آنچه دوست دارند یا دوست ندارندْ برایشان واضح به نظر می‌رسد. اما درواقع مشکل اینجاست که معمولاً به‌روشنی نمی‌دانیم که چه چیزی ...
۱۹ مهر ۱۳۹۵ ساعت ۰۸:۲۹
سرمایه‌داری ربطی به آزادی‌های لیبرال نداشته است
«به‌جای آنکه فقط به نابرابری بچسبید، به فکرِ فقر مطلق باشید». این شعار دسته‌ای از طرفداران بازار آزاد است که به مکتب شیکاگو تعلق خاطر دارند. آن‌ها می‌گویند انسان‌های امروز، خوشبخت‌ترین‌های گونۀ خود در تاریخ‌اند و متوسطِ درآمد کل مردم جهان، سی تا صد برابر دوقرن پیش است. پس چه جای گلایه و شکایت؟ اما جان ...
۱۴ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۰۸:۳۳
قاعدۀ تاریخ وحشی‌گری است نه رفتار متمدنانه
از نظر جان گری، غرب احمقانه‌ترین راه‌حل را پیش گرفته است. حمله به یک کشور نابسامان، از میان بردن حکومت مرکزی و رهاکردن کشور در آغوش هرج‌و‌مرج بی‌پایان و جنگ داخلی،آنگاه بازگشت دوباره و بمباران پشتِ بمباران. فرمولی که در افغانستان و عراق و لیبی اجرا شد، و حالا نوبت سوریه است. اما چرا کشورهای غربی هنوز ...
۸ ارديبهشت ۱۳۹۵ ساعت ۰۸:۲۴
داستان کافه‌نشینی‌های اگزیستانسیالیستی
ایده‌ها جالب‌اند؛ اما آدم‌ها خیلی جذاب‌ترند. این شعار سارا بیک‌ول نویسندۀ کتابِ جنجالیِ «در کافۀ اگزیستانسیالیستی» است. او علاقهٔ زیادی به قلم‌فرسایی دربارهٔ متفکران دارد؛ به‌ویژه کسانی که به آن‌ها علاقه دارد و تحسینشان می‌کند. یکی از محاسن او این است که از نوشتن دربارهٔ نقشه‌های زشت این اندیشمندان ...
۱۹ بهمن ۱۳۹۴ ساعت ۰۸:۴۱
دیوید گریبر، مردم شناس آمریکایی و استاد مدرسۀ اقتصاد لندن است. او زمانی که می‌خواست مادرش را در آسایشگاه سالمندان نام‌نویسی کند دریافت که پروسۀ انجام این کار به‌طرز حیرت‌آوری پیچیده و زمان‌بر است. گریبر در کتاب «آرمان‌شهرِ قانون‌ها» به‌دنبال آن است که با بررسی این نمونه نشان‌دهد که چگونه سلسله قوانینی ...
۱۴ بهمن ۱۳۹۴ ساعت ۱۴:۲۷
درسگفتارهای نیچه دربارۀ آموزش عالی
نیچه در سال ۱۸۷۲ در دانشگاه بازل پنج سخنرانی دربارۀ آموزش عالی ایراد کرد. او در سخنرانی‌هایش به دانشگاهِ مدرن تاخت و گفت که تشویقِ بی‌مهابای فردیت در دانشگاه‌ها «نشانه‌ای از بربریت» است که باعث می‌شود تا روحِ آموزش آزاد از بین برود. گویی وضعِ دانشگاه‌ها در آن دوران بی‌شباهت به امروز نبوده است.
۲۵ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۰۸:۳۰
قحطی‌های امپریالیستی، گرسنگی‌های سوسیالیستی
مطابق اجماعِ متخصصان توسعه، سال‌های ابتدایی قرن بیست و یکم را می‌توان پایان فقر شدید دانست. اما دیوید ریف در کتاب مواخذۀ گرسنگی، نشان می‌دهد که آنچه این اجماع می‌گوید، صرفاً رویکردی ایدئولوژیک به مسائل است که علل فقر را ساده‌سازی می‌کند. جان گری، فیلسوف سیاسیِ انگلیسی، این کتاب را بررسی می‌کند.
۱۶ خرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۰:۳۱
ملحدانِ جدید خودشان را پشت نقاب علم پنهان می‌کنند تا بتوانند از لیبرالیسم وحشت‌زدۀ امروز دفاع کنند. اما آن‌ها فراموش کرده‌اند که نسل‌های قبلی ملحدان هم با نظریه‌های نژادپرستانه یا ضدِ لیبرال، همدستِ حاکمان دوران خود شده‌اند. مقالۀ تازه و بسیار جنجال‌برانگیز جان گری، فیلسوف سیاسی مشهور، به این مسئله ...
۱۲ ارديبهشت ۱۳۹۲ ساعت ۰۶:۳۰
ریشۀ تفکر لیبرال، ترس است نه عشق به آزادی و امید به ترقی. ترس از دیگر انسان‌ها و ترس از صدماتی که آن‌ها در جنگ‌های خارجی و داخلی به هم وارد می‌کنند.
