
فیسبوک بدترین جای ممکن برای فعالیت سیاسی است
طنزی تلخ در زندگی روزمرۀ مشهورترین منتقدان شبکههای اجتماعی وجود دارد: اکثر آنها نهتنها ساعتهای مدیدی از روزشان را در شبکههای اجتماعی میگذرانند، بلکه هیچ تصمیمی برای کنار گذاشتن آنها نیز ندارند. چرا که به یک معنا، ترکِ شبکۀ اجتماعی در دنیای امروز، تفاوت زیادی با تبعید از جامعه ندارد. و درست به ...
یوول نوآ هراری از زندگی انسانها در سال ۲۰۵۰ میگوید
اگر امسال فرزندی به دنیا بیاورید، سال ۲۰۵۰، سیوچند ساله خواهد بود. حتماً آرزو دارید که تحصیلاتی خوب، شغلی آبرومند و زندگیای مرفه داشته باشد و طبیعی است که تلاش میکنید تا راه زندگی را به او بیاموزید. اما یوول نوآ هراری، مورخ جوان، معتقد است بهترین کمکی که میتوانید به فرزندتان بکنید، این است که اجازه ...
خداناباورها ارزشهایشان را از کجا میآورند؟
ریچارد داوکینز، استیون پینکر، سم هریس، دنیل دنت و چند نفر دیگر از همفکرانشان که معمولاً آنها را «خداناباوران نو» میخوانند، این روزها جار و جنجال زیادی دارند. خداناباوران نو معتقدند ریشۀ همۀ خشونتها و تعصبات بشری افکار دینی است و مبارزه با دین، نهتنها تلاشی علمی بلکه رسالتی اخلاقی است. اما جان گری،...
اگر میخواهی نویسندۀ خوبی شوی، بچهدار نشو
اکثر آدمهایی که دستشان به نوشتن میرود، ایدههایی به ذهنشان میآید که، اگر کتاب شوند، بازار نشر را میلرزانند. اما یک سدّ غولآسا پیش پای این افراد است: فرزندانشان. بههمیندلیل، یک نویسندۀ بزرگ به مایکل شیبن گفت «بچهدار نشو. هر کدام از فرزندانت، جای یکی از کتابهایی خواهند بود که هرگز چاپ نکردهای»....
من نگهبان یک اتاق خالی هستم: داستان شغلهای بیمعنی
مردی که نمیخواست نامش را کسی بداند، برای انسانشناسی آمریکایی که داشت دربارۀ شغلهای بیمعنی کار میکرد، نوشت: «من در سمت نگهبان موزه کار میکردم. در موزهای که مشغول بودم، اتاقی بلااستفاده وجود داشت که وظیفۀ من نگهبانی از همان اتاق خالی، و مطمئن شدن از این بود که هیچیک از بازدیدکنندگان به چیزی دست ...
چهلسالگی آخرین سال زندگی ماست؟
وقتی رفتهرفته به چهلسالگی نزدیک میشویم، حسی غریب و گمگشتگی خاصی را تجربه میکنیم. دانته اینطور توصیفش میکند: «در میانۀ سفر زندگی، خویش را در جنگلی تاریک مییابم». جرقۀ این دوره با درک این موضوع رخ میدهد که زندگیمان به نیمه رسیده، و مرگ صرفاً چیزی نیست که برای دیگران اتفاق میافتد: مرگ آرامآرام ...
رنه ژیرار: متفکر ژرفاهای تیرۀ بشر
یکبار الاهیدانی ناامید از رنه ژیرار پرسید: برای لحظۀ رستاخیز چه باید کرد؟ نویسندۀ کمحرف و پرشور فرانسوی، پاسخ داد: «میتوانیم از پرهیزگاری شخصی آغاز کنیم». این پاسخ، به شکلی نمادین، مسیر زندگی آرام و درعینحال پرآشوب ژیرار در تفکر را نشان میدهد. ژیرار دربارۀ بسیاری چیزها اندیشیده است، از لایههای ...
آیا عشق ما به سلفی ربطی به ایدئولوژیهای اقتصادیمان دارد؟
خیابان، دشت، جنگل، کوه، بیابان و دریا این روزها یک وجه مشترک دارند: آدمهایی که در کنار هر کدام دستشان را دراز کرده و جلوی دوربین گوشیشان ژست گرفتهاند. سلفی یکی از پدیدههایی است که بهسرعت همۀ فرهنگها و سنین را با خود همراه کرد. بسیاری بر این باورند که گوشیهای دوربیندار عامل خودشیفته شدن جامعۀ ...
آیا مرگ میتواند زندگیمان را از پوچی نجات دهد؟
مرگ واقعیترین رخداد زندگی ماست: تجربۀ پایانی که مطمئن نیستیم بعد از آن چه بر سرمان میآید. این اتفاق ممکن است سرمنشأ پوچیِ وهمانگیزی باشد که سایهاش را بر کل عمر پهن میکند؛ اما شاید هم، سرچشمهای شود برای هر معنای حقیقیای که فرد تجربه میکند. این جدال فرساینده بر سر معنای زندگی، از دوران باستان،...
تاریخفلسفهای که اسم دکارت و کانت در نمایهاش هم پیدا نمیشود
اگر کسی بخواهد تاریخفلسفۀ کوتاهی بنویسد، لابد فصلهای دکارت و کانت مهمترین بخشهای کتاب او خواهد بود. اما ریموند گوس تاریخفلسفهای نوشته که اسم امثال دکارت و کانت حتی در نمایۀ کتابش هم پیدا نمیشود. او ایام جوانیاش در پرینستون همکار رورتی بوده، اما بعدتر به جرم سطحینگریِ رورتی خیلی جسورانه با او ...
فرهنگ انکار مرگ افرادی را پرورش میدهد که برای مرگ آماده نیستند؛ افرادی که دلباختگیشان به جوانی و سلامتی باعث میشود در مواجهۀ با بیماری و کهنسالی پر از دلهره، افسردگی وناامیدی شوند. اما بهتازگی نویسندگانی خوشبین به مرگ تلاش میکنند هراسمان از مرگ را کمتر کنند. شاید اگر بخواهیم «مرگ خوب» را همچون ...
مخترع «واقعیت مجازی» میگوید همین حالا شبکههای اجتماعیتان را حذف کنید
وقتی سرچ اینستاگرام را باز میکنیم، احتمالاً با انبوهی از پستهای عجیبوغریب مواجه میشویم که کلیک بر روی هر کدامشان میتواند برایمان جالب و دوستداشتنی باشد. اما خیال کنید تاجری فریبکار، برای درآمد یا سود بیشتر، پشت دستگاه سرچ اینستاگرام نشسته و دارد پستهای مشخصی را بهسمت ما سوق میدهد. احتمالاً ...
چند سالی هست که پزشکان توانستهاند با تحریک الکتریکی مغز افراد افسرده احساس خوشبختی و آرامش در آنها ایجاد کنند. اما به موازات این پیشرفت هر روز سؤالات بیشتری مطرح میشود. آیا این پزشکان هستند که باید میزان تحریک الکتریکی و احساس خوشبختی فرد را مشخص کنند، و یا افرادی که از هر کسی بیشتر میزان نیازشان ...
تیموتی اسنایدر؛ چطور مورخی تراز اول به قصهگویی عامهپسند تبدیل شد؟
تیموتی اسنایدر مورخی متخصص اروپای شرقی است. اما چند سالی است که دست از کتابهای پر از جزئیات خود برداشته و سبک جدیدی از نگارش را برگزیده است. سبکی که، به یمنِ استقبال بینظیر خوانندگان از آن، لقبهایی مثل «برجستهترین تاریخنگار شرّ در عصر ما» را برای او به ارمغان آورده است. انتقادی به عمومیکردن درسهای ...
وقتی کتاب پینکر، «اینک روشنگری»، را بخوانید، احساس میکنید یکی از آن متفکرهای دوآتشۀ روشنگری، دو قرن پیش، در یک غار خوابش برده و حالا در عصر ما بیدار شده. او همچنان هوادار خوشبینیِ روشنفکرانی است که خیال میکردند وقتی علم به اوج خودش برسد، رنج آدمیزاد هم تمام خواهد شد. روزگار گذشت، علم قلههایش را ...
چرا به آرمانشهر تکنولوژی اعتقاد ندارم؟
آیا فناوریهای عمومی، گوشیهایی که در دست داریم و شبکههای اجتماعیای که در آن مینویسیم میتوانند زندگی اجتماعیمان را بهتر کنند؟ جلوی ظلمی را بگیرند یا نیازِ نیازمندی را برطرف سازند؟ گاهی بله، ولی خیلی وقتها هم نه. در کتابی جدید، دختر دانشجویی که با شور و شوق اولین نسل از رسانههای مردمی را به کار ...
اگر انسان در عصر روشنگری پیشرفت نکرده است، پس پیشرفت اصلاً چیست؟
استیون پینکر را پرشورترین حامی دوران روشنگری در حال حاضر میدانند. متفکری که معتقد است امروز بهترین دوران زندگی انسانها در طول تاریخ است و بهخاطر همین اظهارنظر، جنجالی را میان موافقان و مخالفان بهپا کرده است. اما مهم است که بدانیم وقتی او از اهمیت روشنگری سخن میگوید، دقیقاً چه چیز را مدنظر دارد....
مارسل گوشه، تاریخنویسِ عصر رهایی
یکی از تأثیرگذارترین متفکران معاصر فرانسه، مارسل گوشه، در یک کتاب عظیم چهارجلدی، کوشیده است گزارش تاریخی قانعکنندهای از پنج قرن گذشته فراهم آورد. محور کتاب او، چگونگی برآمدن دموکراسی در قرون جدید است. به اعتقاد گوشه دموکراسی، نه یک «چیز»، بلکه نوعی «کشمکش» بیپایان بین خودآیینی و دگرآیینی است و امروز،...
پیتر اسلوتردایک، فیلسوف مشهور آلمانی، سالهاست که بیوقفه در حال نوشتن است. اولین کتاب پرآوازۀ او، «نقد عقل کلبی»، پرفروشترین کتاب فلسفی در آلمانِ پس از جنگجهانی دوم بوده است. اسلوتردایک فیلسوفی غریب با موضعگیریهای غیرمنتظره است که به دلیل نثرِ پیچیده و رازآلودش همیشه در معرض فهمهای متعارض بوده ...
گرمایش زمین؟ اینطورها هم نیست
دونالد ترامپ، اندکی پس از رئیسجمهور شدن، در یکی از آن توییتهای معروفش نوشت: «بیرون یخبندان است، پس این گرمایش جهانی لامصب کجاست؟» حرف ترامپ اگرچه مسخرهبازی به نظر میآید، اما جمع شومی از دانشمندان برجستۀ راستگرا، با حمایت مالی شرکتهای بزرگ انرژی، سالهاست به طور سیستماتیک مخاطرات زیستمحیطی را ...