چنین جملاتی را زیاد میشنویم: بهطرز «مقاومتناپذیری» به او علاقهمندم، ما «قدرت» افکار عمومی را میدانیم یا من از این سیاست «گریزانم». امروزه نهتنها زبان فیزیک وارد تفکر ما شده، بلکه بسیاری از مدلهای مهم رفتار اجتماعی ما نیز بر این استعارهها بنا شدهاند؛ از مدلهای اقتصادی گرفته تا مدلهای روانشناسی. آیا تشبیه مردم به برادههای آهن یا ذرههایی که نیروهای نامرئی، آنها را اینطرف و آنطرف میبرند، کمی عجیب و حتی توهینآمیز نیست؟
آنچه در این نوبت گوش میکنید نسخهٔ صوتی نوشتاری است از فیلیپ بال که پیش از این با عنوانِ «آیا فیزیک میتواند رفتار اجتماعی را توضیح بدهد؟»، منتشر شده است. نوشتار این نسخه صوتی را در اینجا بخوانید.
ما نمیتوانیم برای اندازهگیری هرکدام از «نیروهای اجتماعی» از روشهای اندزهگیریِ جاذبه یا نیروی ربایش مغناطیسی استفاده کنیم. اما نهتنها زبان فیزیک وارد تفکر ما شده، بلکه بسیاری از مدلهای مهم رفتار اجتماعی ما نیز بر این استعارهها بنا شدهاند؛ از مدلهای رفتار اقتصادی گرفته تا مدلهای روانشناسی. دراین میان عدهای از دانشمندان با بکاربردن این ایده بهویژه در علم اقتصاد مخالفت ورزیدهاند. فیلیپ بال نویسندۀ کتاب «نامرئی: جذبۀ خطرناک عالمِ غیب» میکوشد بایستهها و نیز محدودیتهای استفاده از این ایده را روشن سازد.
فایل صوتی نوشتار «آیا فیزیک میتواند رفتار اجتماعی را توضیح بدهد؟» را گوش کنید.
تدریس کامو در میانۀ ترس از «کار بیهوده و مأیوسکننده»
آیا کرونا رابطۀ ما با حیوانات را تغییر خواهد داد؟
اسکرینشاتها هم مایۀ شگفتی و هم مایۀ وحشت ما میشوند