معضلی به نام آزمون جی.آر.ای

ویکتوریا کلایتون، آتلانتیک — صبح زودِ یکی از یکشنبه‌های سال گذشته، کریستین وَسکز سوار بر دوچرخه‌اش از هایلند پارک به‌طرف دانشگاه ایالتی کالیفرنیا رکاب می‌زد و در طول مسیر به آزمون جی.آر.ای فکر می‌کرد. در ایالات متحده، دانشجویان برای اخذ پذیرش از دانشگاه‌ها در بسیاری از برنامه‌های تحصیلات تکمیلی، یعنی دکتری و کارشناسی ارشد، از نجوم گرفته تا ادبیات انگلیسی و خبرنگاری و جانورشناسی، باید در آزمون جی.آر.ای نمرۀ قابل‌قبولی کسب کنند.

کریستینِ بیست‌وچهارساله، پیش‌ازاین، موفقیت‌های علمی‌ای به دست آورده بود و اکنون داشت برای آزمون جی.آر.ای آماده می‌شد. او در کلاس‌های چهارماهۀ آمادگی برای آزمون جی.آر.ای شرکت کرده بود. این کلاس‌ها به‌رایگان راهنمای مطالعه را در اختیار متقاضیان قرار می‌دادند. کریستین در خانواده‌ای در شرقِ لس‌آنجلس بزرگ شده بود. مادرش کارمند تمام‌وقت بانک و مسئول رسیدگی به وام‌های بانک بود. کریستین اولین نفر در خانواده‌اش بود که به کالج راه یافت. او در طول دوران کارشناسی، چهار روز در هفته از خانه‌شان با دوچرخه یا اتوبوس به دانشگاه ایالتی کالیفرنیا می‌رفت. کریستین در کنار تحصیل، برای اینکه از پسِ مخارج تحصیلش بربیاید، به‌عنوان صندوق‌دار در فروشگاه بزرگ «کول» کار می‌کرد. او در سال ۲۰۱۳ با کارشناسی ادبیات انگلیسی و با نمرات عالی از دانشگاه کالیفرنیا فارغ‌التحصیل شد. وقتی‌که به فکر پیداکردن شغل افتاد، فقط یک چیز در سر داشت: «می‌دانم شغلی را می‌خواهم که بر زندگی دیگر انسان‌ها اثرگذار باشد.» سرانجام، دو کار نیمه‌وقت پیدا کرد: هم دستیار تدریس در یک مدرسۀ ابتدایی شد که کارش عمدتاً کمک به کودکانِ در معرضِ خطری بود که اصالتا اهل امریکای لاتین بودند و هم به‌عنوان معلم خصوصی درکالج پاسادانا شروع به کار کرد. از روی تفنن خودش نیز در کلاس‌های ادبیات و نویسندگیِ این کالج ثبت‌نام کرد. کریستین در آمدوشدهای روزنه‌اش از خانه به کالج و بالعکس سودای آیندۀ درخشان‌تری را در سر می‌پروراند: اینکه روزی پروفسور ادبیات انگلیسی در کالج بشود.

کلاس‌های آمادگی آزمون جی.آر.ای هزاران دلار هزینه داشت. کریستین از پس مخارج این کلاس‌ها برنمی‌آمد؛ بنابراین، خودش شروع به مطالعه کرد. اما، نتیجۀ آزمون چیزی نبود که انتظارش را داشت: «نتیجۀ آزمونم آنقدر خوب نبود که بتوانم از دانشگاه‌های مدنظرم پذیرش بگیرم.»

داستانِ کریستین وَسکز و داستان‌هایی شبیه به او محدودیت‌های آزمون‌های استانداردِ اخذ پذیرش ازجمله آزمون جی.آر.ای را، برجسته می‌کند. این محدودیت‌ها در آزمون‌های سات^۱ و اَکت^۲ نیز وجود دارند که در سطح دبیرستان برگزار می‌شوند. این آزمون‌ها بر سرِ راه دانش‌آموزانِ باهوش که بسیاری از آن‌ها برآمده از اقلیت‌های محروم جامعه هستند، موانع بسیاری ایجاد می‌کنند. پذیرش در اکثر برنامه‌های تحصیلات تکمیلی بدون داشتن نمرۀ قابل‌قبول در آزمون جی.آر.ای ممکن نیست. نتیجۀ این آزمون به‌همراه مدارک دیگر، یکی از موارد لازم برای اخذ پذیرش است. پذیرش از دانشگاه‌ها برای برنامه‌های تحصیلات تکمیلی بسیار رقابتی است. پژوهشگران، تحصیل در دانشکدۀ تحصیلات تکمیلی را «فرصتی استثنایی» می‌نامند. در سال ۲۰۱۴ در امریکا دومیلیون‌ و صدوپنجاه‌هزاروپانصد نفر متقاضی اخذ پذیرش در برنامه‌های تحصیلات تکمیلی بودند. هرچند، از این تعداد فقط ۲۲درصد موفق به ورود به دورۀ دکتری شدند و فقط ۴۸درصد در برنامه‌های کارشناسی ارشد پذیرفته شدند. کسب نمرۀ خوب در آزمون جی.آر.ای احتمال دستیابی به فرصت استثناییِ پذیرش در برنامه‌های تحصیلات تکمیلی را افزایش می‌دهد. اگر نمرۀ خوبی به دست نیاوردی، بهتر است که به فکر برنامۀ دیگری برای زندگی‌ات باشی. منتقدان می‌گویند اتکای بیش‌ازحد به این آزمون‌ها باعث می‌شود افراد لایقی همچون کریستین وَسکز، کسی که پایداری، اشتیاق و تعهد بسیاری در یادگیری و آموزش از خود نشان داده است، بدون علت موجهی از تحصیل محروم شوند.

رابرت جی. استرنبرگ روان‌شناسِ شناختی می‌گوید: «ما در جامعه‌مان بیش‌ازحد برای انواعِ [مختلف] مسائلِ تحلیلی اعتبار قائلیم. سؤالات جی.آر.ای قدرت تحلیل ما را در این مسائل ارزیابی می‌کنند. بنابراین، اگر متفکری باشید که می‌تواند به‌خوبی معضلات انتزاعی را تحلیل کند، به‌راحتی از پسِ این آزمون‌ها برمی‌آیید». او می‌افزاید: «آزمون جی.آر.ای مثل دادنِ تستِ سرطانی است که در سال‌های دهۀ چهل میلادی اختراع شده است. اکثر ما به نتایجِ تستِ سرطانی که در آن زمان ایجاد شده، اطمینان نمی‌کنیم. ما اکنون دانش بیشتر و درک به‌مراتب بهتری دربارۀ هوش و استعداد داریم.» استرنبرگ، کسی که بیش از سه دهه است روی هوش و رابطۀ آن با اخذ پذیرش از دانشکده‌ها مطالعه می‌کند، چنین می‌گوید: «برخی دانش‌آموزان علی‌رغم برخورداری از استعدادهای استثنایی و هوش سرشار در آزمون جی.آر.ای نتایج درخشانی کسب نمی‌کنند.»

در سال ۲۰۱۴، دو استاد از دانشگاه‌های وندربیلت و فلوریدای جنوبی در مجلۀ علمی نیچر مطلبی نوشتند که به‌شدت آزمون جی.آر.ای را محکوم می‌کرد. آن‌ها معتقد بودند این آزمون مناسب نیست؛ زیرا پیامد آن کاهش تعداد دانشجویانِ بااستعداد و شایسته است که می‌توانند وارد برنامه‌های تحصیلات تکمیلی شوند. این دانشجویان اکثراً هم برآمده از میان زنان، اقلیت‌ها و افرادِ محروم جامعه از حیث اقتصادی هستند. در ماه دسامبر گذشته، رئیس انجمن اخترشناسی امریکا نامه‌ای سرگشاده منتشر کرد. او در این نامه از مسئولان دپارتمان‌های دانشگاهی که به دانشجویان، مدرک اخترشناسی می‌دهند، خواست دربارۀ استفاده از آزمون جی.آر.ای تجدیدنظر کنند.

یکی از معضلاتی که منتقدان دربارۀ آزمون جی.آر.ای بیان می‌کنند، این است که جی.آر.ای، به‌عنوان آزمونی پیش‌گویانه، واقعاً افتضاح است؛ چراکه فقط درصدد پیش‌بینی میزان موفقیت دانشجویان در سال اول دانشگاه است. این آزمون دربارۀ پایداری، خلاقیت و خرد لازم برای پایان تحصیلات و همچنین ورود دانشجویان به دنیای حرفه‌ایِ پس از تحصیلات، حرف چندانی ندارد.

حتی موسسۀ غیرانتفاعی‌ای.تی.اس، پدیدآورنده و متولی برگزاری این آزمون هشدار می‌دهد که ارتباط اندکی بین موفقیت در تحصیلات و نمرۀ آزمون جی.آر.ای وجود دارد. گزارش ای.تی.اس، گزارشی با عنوانِ «به‌منظور توصیف دانشجویان موفقِ تحصیلات تکمیلی» بیان می‌کند که «محدودیت‌های آزمون‌های پذیرش از دانشکده‌های تحصیلات تکمیلی، علی‌رغمِ پیچیدگی فرایندشان، خیلی وقت است که آشکار شده‌اند». این گزارش بیان می‌کند که مهارت‌های مهمِ مرتبط با عرصۀ پژوهش و همچنین لیاقت و شایستگیِ حرفه‌ای در آزمون جی.آر.ای محلی از اِعراب ندارند. به‌رغم این گزارش، دیوید پِین، قائم‌مقام رئیس مؤسسۀ ای.تی.اس و مسئول اجرایی بخش آموزش جهانی، در ایمیلی به من گفت که عقیده دارد «جی.آر.ای آزمونی است که مهارت‌های لازم برای کسب موفقیت تحصیلی را ارزیابی می‌کند؛ مهارت‌هایی مثل استدلال کمی (ریاضی)، استدلال کلامی (واژگان)، تفکر انتقادی و نگارش تحلیلی».

نگران‌کننده‌تر این است که کسب نمرات ممتاز در بخش‌های مختلف آزمون جی.آر.ای و همچنین آزمون سات، با وضعیت اقتصادی‌اجتماعی، نژاد و جنسیتِ افراد هم‌بسته است. مطالعات دهه‌های گذشته در دانشگاه‌های فلوریدا، استنفورد، نیویورک، میسوری و همچنین مؤسسۀ ای.تی.اس نشان داده‌اند که آزمون جی.آر.ای میزان موفقیت دانشجویانِ اقلیت را دستِ‌کم می‌گیرد. پژوهش صورت‌گرفته در دانشگاه میسوری متمرکز بوده است بر میانگین نمراتی که دانشجویانِ ۱۶۰ اقلیتِ مختلف در سال اول تحصیل کسب کرده‌اند. این پژوهش، معدل تحصیلیِ سال اولِ دانشجویانی را بررسی کرده است که همگی از دانشگاه‌های معتبر امریکا در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری فارغ‌التحصیل شده بودند. میانگین معدل تحصیلی این دانشجویان در سال اول ۳/۵۱ بود و همۀ آن‌ها نیز درنهایت موفق به اخذ مدرک شدند. اما پژوهشگران می‌گویند: «با مشاهدۀ طیفِ نمراتی که دانشجویان تحصیلات تکمیلی در آزمون جی.آر.ای کسب کرده‌اند، این نکته آشکار می‌شود که بنا بر برخی سیاست‌های پذیرش در دانشکده‌های تحصیلات تکمیلی، اساساً بعضی از دانشجویان نمی‌بایست در این دانشکده‌ها پذیرفته می‌شدند؛ چه رسد به اینکه فارغ‌التحصیل شوند. این نکته علاوه‌بر اینکه ضرورت بازبینی در معیارهای جاری اخذ پذیرش را آشکار می‌سازد، بر تمرکز روی سایر عوامل نیز قویاً تأکید می‌کند. نکتۀ یادشده بیان می‌دارد که سایر داوطلبان نیز که خارج از دایرۀ ۲۰درصدیِ داوطلبانِ بااستعدادند، باید مورد توجه قرار بگیرند».

مطالعات مؤسسۀ ای.تی.اس با این نکته به پایان می‌رسد که آزمون جی.آر.ای مشخصاً زنان بالای ۲۵ سال را دستِ‌کم می‌گیرد. این در حالی است که آنان بیش از نصف آزمون‌دهندگان هستند. تحقیقاتی که پیشینۀ آن‌ها به سال‌های دهۀ شصت میلادی برمی‌گردد، باعث شد متخصصان به این عقیده روی بیاورند که ناسازگاری‌های موجود در نتایج آزمون جی.آر.ای به مجموعه‌ای از عوامل مختلف برمی‌گردد؛ همچون دسترسی به معلم خصوصی و نابرابری در فرصت‌های تحصیلی. این‌ها منجر به این می‌شود که برخی دانشجویان آمادگی بهتری برای آزمون داشته باشند. حتی نگرانی‌های دانشجویان دربارۀ نژاد و جنسیتشان نیز بر عملکرد آن‌ها در آزمون مؤثر است. استرنبرگ بی‌پرده بیان می‌کند: «آزمون جی.آر.ای آزمونی است که در لفافه می‌پرسد: آیا متمول هستید؟ آیا سفیدپوست هستید؟ آیا مذکر هستید؟»

پِین استدلال می‌کند که اختلاف سطح نمرات در آزمون جی.آر.ای را می‌توان به عواملی منتسب کرد که خارج از حیطۀ کنترل مؤسسۀ ای.تی.اس هستند. او مخالف این باور است که این آزمون متضمن سوگیری نژادی، جنسیتی، مالی و… است. پین می‌گوید: «عوامل متعددی در اختلاف سطح نمرات دخیل‌اند؛ همچون اختلاف در الگوهای کلاس‌های آمادگی، دانش‌ و مهارت‌های گوناگون متقاضیان، انگیزه‌های متفاوت آن‌ها و همچنین سیستم‌های اقتصادی، آموزشی و اجتماعی که به‌واسطۀ آن‌ها فرصت برابر برای همه ایجاد نمی‌شود.» پِین تأکید می‌کند که «صحت آزمون و بی‌طرفی آن» ازجمله اولویت‌های اصلی مؤسسۀ ای.تی.اس است. او می‌گوید: «تدابیر ایمنیِ متعددی وجود دارد که تحقق این اولویت‌ها را تضمین می‌کند؛ این تدابیر شامل فرایند بازرسی سفت‌وسخت و سیستم نظارت و موازنۀ دقیق می‌باشد.»

جولی آر. پوسِلت، استادیار تحصیلات تکمیلی در دانشگاه میشیگان و نویسندۀ کتاب پذیرش در تحصیلات تکمیلی: شایستگی، تنوع و مراقبت از دانشکده^۳، تفاوت در عملکردهای متقاضیان آزمون جی.آر.ای را یک معضل می‌داند. او می‌گوید: «جی.آر.ای اطلاعاتی به ما می‌دهد؛ اما دربارۀ قابلیت‌های لازم برای موفقیت دانشجویان به‌عنوان یک پژوهشگر، اطلاعات چندانی ارائه نمی‌کند.» بااین‌حال، در بسیاری از برنامه‌های تحصیلات تکمیلی نتیجۀ آزمون جی.آر.ای مدرکی مهم تلقی می‌شود. پوسِلت، کسی که اخیراً فرایند اخذ پذیرش ده دانشگاه معتبر امریکا را در مقطع دکتری بررسی کرده است، چنین می‌گوید: «متأسفانه، بسیاری از دانشگاهای معتبر برای اعطای پذیرش، نمرۀ بسیار بالایی در جی.آر.ای می‌خواهند. این باعث کم‌شدنِ تنوع دانشجویان می‌شود.»

پوسِلت در پژوهش‌ِ خود به این نتیجه رسیده است که نمرۀ نه‌چندان خوب در آزمون جی.آر.ای، اغلب، یکی از دلایل رد فوریِ درخواست‌ها در فرایند بسیار رقابتیِ پذیرش است. او همچنین دریافته است که بیش از نیمی از اعضای دانشکده که مسئول بررسی وضعیت متقاضیان هستند، نمرۀ آزمون جی.آر.ای را مساوی با استعداد و هوش و فراست ذاتی دانشجویان می‌دانند. بااین‌وجود، با جست‌وجوی عبارتِ «چگونه نمرۀ جی.آر.ای را افزایش دهیم؟» در موتور جست‌جوی گوگل، رایج‌ترین توصیه‌ها، گرفتن معلم خصوصی یا حضور در کلاس‌های گران‌قیمت آمادگی آزمون جی.آر.ای است. این کلاس‌ها را شرکت‌هایی مثل پرینستون ریویو یا کاپلان برگزار می‌کنند. این را همگان تأیید می‌کنند که آزمون‌دهندگان اگر از پسِ هزینه‌های سرسام‌آور کلاس‌های خصوصی بر بیایند و ساعت‌ها وقت خود را صرف آمادگی برای این آزمون کنند، شاید در آزمون موفق شوند. هرچند، برای بسیاری از دانشجویان هزینۀ خود آزمون جی.آر.ای، دویست‌وپنج دلار که تقریباً معادل دستمزد بیست ساعت کاری در کالیفرنیا است، به‌اندازۀ کافی بازدارنده هست.

اخیراً، برخی برنامه‌های تحصیلات تکمیلی جی.آر.ای را آزمونی «اختیاری» اعلام کرده‌اند؛ یعنی دانشجویان انتخاب می‌کنند که آیا نمرۀ جی.آر.ای را هم اعلام کنند یا خیر. با‌وجوداین، پوسلت هشدار می‌دهد که انتخابی‌کردن این آزمون، راه‌حلی سریع برای افزایش تنوع و تکثر نیست. او می‌گوید: «وقتی کالج‌های آزادِ هنر آزمون سات را اختیاری اعلام می‌کنند، این کار لزوماً باعث افزایش آن تنوعی نمی‌شود که مدنظر شما است. آنچه اتفاق می‌افتد، این است که قدرت انتخاب کالج‌ها بیشتر می‌شود؛ چراکه تعداد متقاضیان بیشتر می‌شود وآنانی که نمره‌هایشان را گزارش می‌کنند، قوی‌تر به نظر می‌رسند.»

پوسلت می‌گوید کمال ِمطلوب این است که آزمون، بدون هیچ تناقضی نشان دهد افرادی که در آزمون جی.آر.ای نمرات عالی کسب می‌کنند، کاندیداهای موفق‌تری برای تحصیلات تکمیلی هستند. باوجوداین، پوسلت معتقد است درحال‌حاضر بسیار عالی خواهد شد اگر مؤسسۀ ای. تی‌اس اطلاعات بهتری برای مسئولان پذیرش‌ها فراهم کند. گزارش‌های نمرات ای.تی.اس می‌توانند آماری از ملیّت آزمون‌دهندگان، رشته‌های تحصیلی آنان و شاید میزان تحصیلات والدین آن‌ها و نژاد و جنسیتشان را فراهم کند. در این‌صورت، مسئولان پذیرش می‌توانند دانشجویان را با یکدیگر مقایسه کنند.

پوسلت می‌گوید بسیاری از دانشکده‌های تحصیلات تکمیلی بیش‌ازحد بر این اصرار دارند که «برندگانِ» بالقوه را جذب کنند. مسئولان دانشکده‌ها به‌غلط، نمرۀ بالای جی.آر.ای را یکی از شواهدی می‌دانند که نشان می‌دهد دانشجویی برنده است. آنان همواره از این خطر اجتناب می‌کنند که دانشجوی ضعیفی را جذب کنند. اما پوسلت هشدار می‌دهد که نباید همچون وسکز صرفاً به‌خاطر پایین‌بودنِ نمرۀ جی.آر.ای از اخذ پذیرش صرفِ‌نظر کرد.

پوسلت می‌گوید توجه بیش‌ازاندازه به برنامه‌های تحصیلات تکمیلی غیرعادی است. شانس اخذ پذیرش یا رد درخواست پذیرش دانشجویان به متغیرهای گوناگونِ بسیاری بستگی دارد؛ مثل اینکه برای کدام دانشگاه اقدام می‌شود یا اینکه دیگر متقاضیان در آن سالِ تحصیلی چه کسانی هستند یا اینکه کمیتۀ رسیدگی‌کننده به تقاضاها چه کسانی هستند. پوسلت معتقد است دانشجویان نباید فقط یک عامل را تعیین‌کنندۀ رد درخواستشان قلمداد کنند.

رابرت استرنبرگ دربارۀ هوش، نتیجه می‌گیرد که هوش عملی یکی از شاخص‌های کلیدی هوش کلی بالا است؛ هوش عملی چیزی نیست جز توانایی عبور از موانع و انعطاف‌پذیری در برابر آن‌ها و همچنین توانایی تشخیص چگونگی رسیدن به کامیابی و زندگی‌کردنِ هدفمند، علی‌رغم وجود موانع. وسکز کسی بود که توانست رؤیای خودش، یعنی «فارغ‌التحصیلی با مدرک کارشناسی ارشد و استاد دانشگاه شدن» را با هدف دیگری عوض کند که دربارۀ آن احساس خوبی داشت. او اکنون درصدد این است که در آزمون سی. بی. ای. اس. تی شرکت کند. قبولی در این آزمون برای کسب شغل معلم مدرسۀ دولتی در کالیفرنیا ضروری است.

وسکزمی‌گوید: «عزمم را جزم کرده‌ام که معلم مدرسۀ ابتدایی شوم و کسی باشم که بچه‌ها را برای پیشرفت و انجام کارهای مهم در این دنیا تشویق می‌کند.» درعین‌حال، وسکز به کودکان اِلسرانو در خواندن و نوشتن کمک می‌کند. «بچه‌هایی که با آن‌ها کارمی‌کنم، به من کمک کردند دیدگاهم را تغییر بدهم. شاید وقتی دیگر دوباره برای آزمون جی.آر.ای اقدام کنم؛ اما الان ارزشش را ندارد.»

• نسخۀ صوتی این نوشتار را اینجا بشنوید.

پی‌نوشت‌ها:
• این مطلب را ویکتوریا کلایتون نوشته است و در تاریخ ۱ مارس ۲۰۱۶ در وب‌سایت آتلانتیک با عنوان «The Problem With the GRE» منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان آن را در تاریخ ۱۲ ارديبهشت ۱۳۹۵ با عنوان «معضلی به نام آزمون جی.آر.ای» و ترجمۀ‌ مهدی ذوالقدری منتشر کرده است.
•• ویکتوریا کلایتون (Victoria Clayton) نویسنده است و نوشته‌هایش در لس‌آنجلس تایمز منتشر می‌شود.
[۱] SAT (Standardized tests)
[۲] ACT
[۳] Inside Graduate Admissions: Merit، Diversity، and Faculty Gatekeeping