دن آریلی از پنج کتاب مهم در حوزۀ اقتصاد رفتاری می‌گوید
نسخۀ صوتی: فرهنگ جوانان امروز ستایندۀ مرگ است
ترکیه و آمریکا: خاطره‌نگاری یک عشق و نفرت
آمریکایی‌های زیادی در طول تاریخ به استانبول سفر کرده‌اند. مارک تواین شیفتۀ این شهر شده بود و همینگوی از آوای مؤذنان شهر به وجد آمده بود. اما سوزی هنسن، خبرنگار آمریکایی‌ای که سال ۲۰۰۹ به این شهر پا گذاشت، سرگذشت دیگری پیدا کرد. او، با زندگی در این شهر، ردپای طولانی‌مدت و خون‌بار آمریکا را دید و از خود پرسید: چرا این مردم از آمریکا متنفرند؟ ولی شاید سؤال دیگری هم لازم بود: چرا این مردم عاشق آمریکایند؟
وقتی دربارۀ ترجمه حرف می‌زنیم، دربارۀ چه حرف می‌زنیم؟
رمان «گیاهخوار» یکی از آثار برندۀ جایزۀ من‌بوکر در سال ۲۰۱۶ بود. اما اتفاق تازه این بود که این جایزه برای اولین بار، همزمان به مؤلف و مترجم کتاب اعطا شد. حالا که چهارسال از چاپ ترجمۀ انگلیسی کتاب گذشته است، مترجم این رمان کره‌ای، دبورا اسمیت، در این یادداشت تأملاتش دربارۀ این کتاب را نوشته است؛ از نامه‌هایی که با خشم اشتباهاتش را گوشزد می‌کردند، تا لذتِ بردن یک جایزۀ ادبی معتبر در مقام مترجم.
چطور سیاست رادیکال پرتغال در جرم‌زدایی از مواد مخدر به موفقیت‌هایی درخشان رسید؟
در دهۀ هشتاد میلادی، ناگهان پرتغال با بحران فراگیر اعتیاد مواجه شد. از هر ده پرتغالی یک‌نفر در اثر اعتیاد به هروئین جان می‌باخت و خانواده‌ای نبود که با این معضل دست به گریبان نباشد. اولین برخورد حکومت زندانی‌کردن موادفروش‌ها و مصرف‌کننده‌ها بود. اما خیلی زود معلوم شد که این کار فایده‌ای ندارد. در مقابل، جرم‌زدایی از مصرف مواد، ارائۀ مراکز خدمات ویژه برای معتادان و ترغیبِ آنها به تغییر داوطلبانۀ سبک زندگی‌شان، نتایجی حیرت‌آور به دنبال آورد.
ویژه‌نامه: دنیای بدون پول بهشت است یا جهنم؟
پول از آن دست چیزهایی است که به خیالمان می‌دانیم چیست، اما وقتی دقیق‌تر نگاه می‌کنیم تبدیل به یک راز بزرگ می‌شود. پول دوستی می‌آورد و درعین‌حال آدم‌ها را دشمنِ هم می‌کند. با پول می‌توان کسی را از مرگ نجات داد، و می‌توان بمب‌های غول‌آسایی خرید و بر سر آدمیان ریخت. پول وسیله‌ای است که آرزوهایمان را برآورده می‌کند و هدفی است که خود آرزوی ما می‌شود. پول واقعاً چیست؟
فوکو وصیت کرده بود که بعد از مرگش نوشته‌های چاپ‌نشده‌اش منتشر نشوند. بیش از سی سال پس از مرگ او، هنوز ده‌ها جعبه از یادداشت‌های او از دسترس محققان بیرون مانده است. بااین‌حال، همین میزان از پیش‌نویس‌ها، یادداشت‌های کنارگذاشته‌شده و سخنرانی‌هایی که رفته‌رفته منتشر می‌شوند فهم جدیدی از متفکر سرشناس فرانسوی ارائه داده‌اند. دو کتاب جدیدی که بر اساس این متون نوشته شده‌اند متفکری را نشان می‌دهند که از تصور پیشین ما بسیار آشفته‌تر است.
سایمون کریچلی: وقتی به فوتبال می‌اندیشیم به چه می‌اندیشیم
در تاریخ، رقصیدن و خوش‌گذرانی غالباً مخصوص طبقۀ مرفه جامعه بوده است. اما در عصر ما، که فوتبال محبوب‌ترین خوشگذرانیِ آدم‌ها شده، همه به‌شکلی برابر می‌توانند در زمین چمن به بدن خود کش‌وقوس بدهند، برقصند و توپ را از خط دروازه رد کنند. فوتبال آرمان انسان‌ها را در حد توان خود محقق کرده، آرمانی که می‌خواست همه آزاد باشند و درعین‌حال از قانون پیروی کنند: آرزویی که از برابری انسان‌ها حکایت می‌کرد و همزمان حامی استعدادهای متفاوت و گوناگون انسان‌ها بود.
همۀ ما حالا در سیلیکون‌ولی زندگی می‌کنیم
فضای مجازی نوعی جذابیت عرفانی دارد. شبکه‌ای عظیم و نادیدنی که ما با آن می‌خندیم، اشک می‌ریزیم، خشمگین می‌شویم یا آرام می‌گیریم. روزگاری حتی قرار بود که با حضور در آن آزاد شویم و تبعیض‌ها و سلسله‌مراتب‌ها را واژگون کنیم. اما گویا روزبه‌روز امیدهایی که به اینترنت بسته بودیم بیشتر نقش بر آب می‌شود. نیکلاس کار می‌گوید اینترنت حالا به سیستم اطلاعاتیِ قدرتمندی تبدیل شده است که عده‌ای انگشت‌شمار کنترل آن را به دست گرفته‌اند.
اینال هندی، نویسندۀ فلسطینی ساکن آمریکا، از مردی سیه‌چرده و لاغر می‌گوید که از روستای پدری‌اش در قدس، به آمریکا، سرزمین فرصت‌ها مهاجرت کرد تا بتواند زندگی بهتری برای خودش بسازد. اما طعم زیتون‌ها و انجیرهای باغ اجدادی‌اش را هیچ‌گاه از یاد نبرد. مردی که تا دیروقت در یک رستوان فست‌فود کار می‌کرد تا شکم شش بچه‌اش را سیر کند و یک شب، برای ۴۸.۵ دلار به سینۀ او شلیک کردند. مردی که پدرش بود.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
باروری مساعدتی، فناوری‌های ژنتیک و ژنومیک، و زندگی خانوادگی
در طول قرن‌ها، جوانب زیادی از زندگی خانوادگی از حیطۀ علم و توانایی ما خارج بوده است: تعداد بچه‌ها، نازایی، جنسیت بچه‌ها، تشخیص قطعی پدر در دعواهای حقوقی، نسب‌شناسی و... اما تحولات فناورانه امروز ما را به مرزی رسانده‌اند که بتوانیم بچه‌هایمان را «طراحی» کنیم. اما چنین توانایی‌هایی بر زندگیِ اجتماعی ما چه تأثیری خواهد داشت؟ آیا مفهوم پدر و مادر، آنگونه که برای ما آشنا بوده است، در حال از بین رفتن است؟
«زنجیرۀ جهانی مراقب» تعبیری است که اولریش بک، برای توصیفِ شیوۀ درهم‌تنیدگی وظایفِ خانوادگی در جهانِ امروز به کار می‌برد. زنانی در فیلیپین، اوکراین یا لهستان، بچه‌های خود را به همسایه‌ها و مادربزرگانشان می‌سپارند تا در خانه‌های کشورهای ثروتمند، خدمتکار شوند. بدین‌ترتیب زنانِ غربی فرصت می‌یابند تا بیرون از خانه کار و پیشرفت کنند. بدونِ مادرانِ فقیری که سال تا سال فرزندانشان را نمی‌بینند، برابریِ زنان و مردان در غرب ناممکن است.
نطفۀ جامعه‌شناسی در بحبوحۀ انقلاب صنعتی بسته شد. شاید به همین دلیل بود که جامعه‌شناسان اولیه به «تولید» بسیار بیشتر از «مصرف» اهمیت می‌دادند. آنها یا به مصرف بی‌اعتنا بودند یا آن را نکوهش می‌کردند. اما هر چه جلو رفته‌ایم، مصرف اهمیت بیشتری پیدا کرده است. نسلِ جدید جامعه‌شناسان این موضوع را از جوانب گوناگون کاوش کرده‌اند، اما هنوز راه‌های نرفتۀ بسیاری باقی است. جرج ریتزر در این مقاله مروری جامع بر نظریه‌های مختلف دربارۀ مصرف ارائه کرده است.
کودکی را تصور کنید که در کشوری عقب‌مانده در آمریکای لاتین زندگی می‌کند و مسئولیتِ بزرگ‌کردن او را به مادربزرگش سپرده‌اند. مادر این کودک در ایتالیا از پیرمردی تنها مراقبت می‌کند، زیرا فرزندانِ پیرمرد در استرالیا زندگی می‌کنند. این وضعیت پیچیدگیِ مسئلۀ «مراقبت» در جهانِ نابرابر و جهانی‌شدۀ ما را نشان می‌دهد. این خانواده‌های دور از هم را چطور باید فهمید؟ برای مطالعۀ آنها چه مفاهیمی لازم است؟ و آیندۀ آنها به کدام سو می‌رود؟
سیاست‌گذاری عمومی و خانواده‌ها
پس از جنگ جهانیِ دوم، دولت‌های رفاه تلاش کردند تا با سیاست‌گذاری‌های اجتماعی به زندگی خانوادگی مردمشان کمک کنند. این سیاست‌گذاری‌ها معمولاً شامل حمایت‌های مالی به نان‌آورِ خانواده می‌شد؛ اما همزمان مشکل دیگری وجود داشت: کمبود نیروی کار. بنابراین همین دولت‌ها به‌شکلِ روزافزونی زنان را به ورود به بازار کار تشویق کردند. با افزایش اشتغال زنان، خانواده‌ها با معضل تازه‌ای روبهرو شدند: چه کسی باید از بچه‌ها مراقبت کند و به کارهای خانه برسد؟
مصرف دارد از سر و روی ما بالا می‌رود. هر دقیقه‌ای از شبانه‌روز، هر جا که باشید و هر علاقه‌ای که داشته باشید، گزینه‌هایی برای مصرف جلوی پای شماست. جامعۀ امروز تفاوت بسیاری دارد با جامعه‌ای که متفکران منتقدِ دهه‌های ۶۰ و ۷۰، آن را «جامعۀ مصرفی» نامیده بودند. ژیل لیپووتسکی، فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی می‌گوید ما اکنون در عصر فرامصرفی به سر می‌بریم. عصری که سازمان‌دهی طبقاتی مصرف به‌هم‌ریخته و مصرف همگانی شده است.
مرز میان «پدر خوب» و «پدر بد» چطور تعیین می‌شود؟ به‌طور سنتی مهم‌ترین وظیفۀ پدر تأمین معاش خانواده بوده است و پدری که از عهدۀ این کار برمی‌آمد، در مجموع پدری خوب محسوب می‌شد، اما امروزه مجموعه‌ای از ویژگی‌های رفتاری و اخلاقی، انتظار شریک‌شدن در امور خانه و تربیت فرزندان، داشتن شغلی آبرومندانه و اقامت نزد خانواده نیز جزء لازمه‌های «پدر خوب» بودن شده است. این انتظارات ایفای نقش پدر را سخت‌تر از همیشه کرده است.
تحلیل حواس و رابطۀ امر فیزیکی با امر روانی
نتایج درخشان علم فیزیک در دورۀ مدرن، تنها محدود به حوزۀ فیزیک نیست، بلکه علوم دیگری را نیزدر بر می‌گیرد. اما فیزیک، با وجود پیشرفت قابل توجه، تنها بخشی از بدنۀ مشترک و بزرگ‌تر دانش است و با ابزارهای فکریِ محدودش -که برای اهداف و مقاصد محدود و خاصی ایجاد شده است- قادر به پرداختن به تمامی موضوعاتِ محوریِ مورد بحث نیست؛ وقتی به این امور می‌اندیشیم درمی‌یابیم که این گرایش در نظر ما نباید به‌کلی مناسب باشد.
ادیان ابراهیمی پیوندی ناگسستنی با مفاهیم خانواده، نسل و تولیدمثل دارند که در هستۀ الهیات آنها قرار می‌گیرند. این ادیان عمیقاً پدرسالار هستند و لذا دگرگونی معاصر خانواده، زندگی و جایگاه زنان اثرات عمیقی بر رویه‌های رسمی دینی داشته‌اند. همچنین، تغییرات اجتماعی و تکنولوژیک شرایط مساعد را برای گونه‌های جدیدی از روابط خانوادگی، جنسی و تولیدمثلی خلق کرده‌اند که چالشی رادیکال هم برای ادیان سنتی و هم برای شکل‌های متعارف خانواده محسوب می‌شوند.
آیا تمدنی زوال‌یافته می‌تواند دوباره بازسازی شود؟
در سال‌های اخیر، بعد از چاپ کتاب مجادله‌برانگیز «برخورد تمدن‌ها» نوشتۀ هانتینگتون و ارائۀ تز گفت‌وگوی تمدن‌ها در مقابل آن، دوباره بحث از تمدن در محافل آکادمیک رایج شده است. طی قرن گذشته، بسیاری از متفکران مسلمان، احساس کرده‌اند تمدن اسلامی رو به زوال رفته است و تلاش کرده‌اند تا راهکارهایی برای احیای دوبارۀ آن ارائه دهند. آیا احیای تمدن، خواستی نوستالژیک برای بازگشت به گذشته است؟ یا آرمانی مترقی برای حفظ هویت و ارزش‌های جمعی؟
خانوادۀ کودک: چشم‌اندازی کودک‌محور
جامعه‌شناسی خانواده تا امروز همواره کودکان را ذیلِ مسائل پدر و مادرهایشان حساب کرده است. اما دیدگاه‌های نوین معتقدند کودکان بیش از آنچه ما تصور می‌کنیم از اوضاع و احوالِ خانواده‌هایی که در آن زندگی می‌کنند باخبرند. آنها مشکلات مالی یا ضیقِ وقت پدر و مادر برای مراقبت از آنها را می‌فهمند و به آنها واکنش نشان می‌دهند. راستی، تصور کودکان دربارۀ خانواده‌ای که در آن زندگی می‌کنند چیست؟ چگونه می‌توان این تصور را مطالعه کرد؟
هفت نظامِ اصلی خانواده در دنیا
آیا در پی طوفان بی‌امان جهانی‌سازی، خانواده و مسائل و مشکلات آن نیز در سراسرِ جهان شبیهِ هم شده است؟ پژوهش‌های کلان جهانی در جامعه‌شناسی خانواده این مسئله را تأیید نمی‌کنند. خانواده‌ها با سرعتِ زیاد در حال دگرگونی‌اند، اما هنوز تفاوت‌های شایان‌توجهی در نقاط مختلف دنیا وجود دارد. گوران تربورن، متخصص تاریخ خانواده، در این مقاله هفت نظامِ اصلی خانواده را در جهان از هم تمایز داده است و اصلی‌ترین خصیصه‌های آنها را برشمرده است.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | صفحه بعد » |
وقتی دربارۀ ترجمه حرف می‌زنیم، دربارۀ چه حرف می‌زنیم؟
رمان «گیاهخوار» یکی از آثار برندۀ جایزۀ من‌بوکر در سال ۲۰۱۶ بود. اما اتفاق تازه این بود که این جایزه برای اولین بار، همزمان به مؤلف و مترجم کتاب اعطا شد. حالا که چهارسال از چاپ ترجمۀ انگلیسی کتاب گذشته است، مترجم این رمان کره‌ای، دبورا اسمیت، در این یادداشت تأملاتش دربارۀ این کتاب را نوشته است؛ از نامه‌هایی که با خشم اشتباهاتش را گوشزد می‌کردند، تا لذتِ بردن یک جایزۀ ادبی معتبر در مقام مترجم.
چطور سیاست رادیکال پرتغال در جرم‌زدایی از مواد مخدر به موفقیت‌هایی درخشان رسید؟
در دهۀ هشتاد میلادی، ناگهان پرتغال با بحران فراگیر اعتیاد مواجه شد. از هر ده پرتغالی یک‌نفر در اثر اعتیاد به هروئین جان می‌باخت و خانواده‌ای نبود که با این معضل دست به گریبان نباشد. اولین برخورد حکومت زندانی‌کردن موادفروش‌ها و مصرف‌کننده‌ها بود. اما خیلی زود معلوم شد که این کار فایده‌ای ندارد. در مقابل، جرم‌زدایی از مصرف مواد، ارائۀ مراکز خدمات ویژه برای معتادان و ترغیبِ آنها به تغییر داوطلبانۀ سبک زندگی‌شان، نتایجی حیرت‌آور به دنبال آورد.
اینال هندی، نویسندۀ فلسطینی ساکن آمریکا، از مردی سیه‌چرده و لاغر می‌گوید که از روستای پدری‌اش در قدس، به آمریکا، سرزمین فرصت‌ها مهاجرت کرد تا بتواند زندگی بهتری برای خودش بسازد. اما طعم زیتون‌ها و انجیرهای باغ اجدادی‌اش را هیچ‌گاه از یاد نبرد. مردی که تا دیروقت در یک رستوان فست‌فود کار می‌کرد تا شکم شش بچه‌اش را سیر کند و یک شب، برای ۴۸.۵ دلار به سینۀ او شلیک کردند. مردی که پدرش بود.
آیا واقعاً امروز دنیا بهتر از همیشه است؟
خواندن این مطلب، حدود نیم‌ساعت از شما وقت خواهد گرفت. طی همین نیم‌ساعت، حدوداً ۳۰۰۰ نفر از فقر مطلق بیرون می‌آیند. در سال ۲۰۱۶، برای اولین بار، درصد انسان‌هایی که در فقر مطلق زندگی می‌کنند، به زیر ده‌درصد رسید و میزان سلامت، بهداشت و امید به زندگی انسان‌ها از همیشۀ تاریخ بیشتر است. آیا این آمارها کافی نیست برای تردید در این باور عمومی که همه‌چیز فقط دارد بدتر و بدتر می‌شود؟ احتمالاً نه.
حرفه، خالی‌کردنِ باد کلۀ روشنفکران
ساموئل موین، استاد تاریخ دانشگاه ییل، فقط ۴۵سال دارد، اما همین حالا هم کمتر استاد دانشگاهی در آمریکا پیدا می‌شود که بیش از او در عرصۀ روشنفکری این کشور تأثیرگذار باشد. موین، مثل نوجوانی ۱۷ساله، معتاد فیس‌بوک است و اگر به او ایمیل بزنید، به‌ندرت پیش می‌آید که جواب‌دادنش بیش از ده دقیقه طول بکشد. موین یک مخالف‌خوان بالذات است؛ استاد نابودکردنِ متفکران پرطمطراق، ولی راهی که او در پیش گرفته است، به کجا خواهد انجامید؟
نجات علم اقتصاد از چنگ نئولیبرالیسم
هیچکس دقیقاً نمی‌داند نئولیبرالیسم چیست، اما خیلی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که این ایدئولوژی اقتصادی مسئول پاره‌ای از بزرگترین بحران‌های اجتماعی دوران ماست. افزایشِ مهیب نابرابری، فروپاشی‌های مالیِ متعدد و از میان رفتن انواع حمایت‌های اجتماعی. دنی رادریک، رئیس انجمن بین‌المللی اقتصاد، می‌گوید مشکل اینجاست که نئولیبرالیسم می‌خواهد نسخۀ واحدی را برای همه‌جای دنیا بپیچد، اما موفقیت‌های اقتصادی، همه‌جا مدیونِ سرپیچی از نسخه‌های معیار و عمل بر اساس اقتضائات محلی بوده است.
میزان سخاوت شما ربط دارد به خیابانی که دارید در آن قدم می‌زنید
چند محقق دانشگاه کارولینای جنوبی هنگام مطالعۀ رفتار آدم‌ها در یک مرکز خرید متوجه نکتۀ عجیبی شدند: میزان احتمال کمک مالی به دیگران، در میان کسانی که از پله‌برقی بالا می‌رفتند، دو برابر کسانی بود که از پله‌برقی پایین می‌آمدند. آنها نتیجه گرفتند صعود نوعی حس سخاوت و مناعت‌طبع به آدم‌ها می‌دهد، هرچند به‌صورت ناخودآگاه. این تنها یک مثال است از تأثیرات شگفت‌آوری که تجربه‌های محیطی بر رفتارهای اجتماعی ما می‌گذارد.
چرا مدیریت زمان زندگی‌مان را نابود می‌کند؟
این روزها اکثر ما از فشار و شدت کارها خسته و فرسوده‌ایم و آرزو می‌کنیم بالاخره روزی برسد که دیگر هیچ کار زمین‌مانده‌ای وجود نداشته باشد، همه‌چیز سر جایش باشد و بتوانیم لذت زندگی را بچشیم. راز جذابیتِ تکنیک‌ها و تمرین‌های «مدیریت زمان» هم در همین است. آنها به ما وعدۀ رسیدن به همۀ کارهایمان را می‌دهند، اما یک چیز را به ما نمی‌گویند: اینکه «کار» در نظام سرمایه‌داری امروز، ماهیتاً بی‌پایان است.
مسیر تحقیقات علمی با وصله‌پینه‌ها جلو می‌رود
یک روش واحد برای دوختن کت‌وشلوار وجود ندارد. همانطور که یک روش واحد برای سرودن شعر هم وجود ندارد. تقریباً در تمام فعالیت‌های انسانی، هر کسی کار خود را به شیوۀ منحصربه‌فردی انجام می‌دهد که در اثر تجربه و تکرار آموخته است. پس چرا دربارۀ علم چنین نباشد؟ چرا در علم مسیر تحقیقات بسته به واقعیت‌ها و موقعیت‌ها تغییر نکند و روش‌های تازه، تکمیلی و نوآورانه را به وجود نیاورد؟
باید ایتالیایی زندگی کرد یا آلمانی؟
وقتی زندگی در روالی یکنواخت و کسالت‌بار می‌افتد و عملاً به مُردگی تبدیل می‌شود، چه باید بکنیم؟ دو پاسخ برای این سؤال وجود دارد: دائماً دنبال چیزهای تازه باش، یا معنای باثبات‌تر و عمیق‌تری برای همین روال پیدا کن. اما هر دو پاسخ به یک اندازه تباه‌اند. شان کِلی در رابطه‌ای که با استادش هیوبرت دریفوس داشته راه‌حل سومی را جست‌وجو می‌کند.
قهرهای خانوادگی نه کم‌شمارند و نه بی‌دلیل
به واسطۀ پژوهش‌های شاخۀ جدیدی از مطالعات خانواده که بر رابطۀ میان فرزندان و والدین متمرکز است، تصویرِ ذهنی ما از خانواده بسیار تغییر کرده است. حالا می‌دانیم که کم نیستند پدر و مادرهایی که با سوءاستفاده یا زورگویی به فرزندانشان، زندگی آنها را با چالش‌های ناگوار روبهرو می‌کنند. چالش‌هایی که معمولاً در بزرگسالی به قطع رابطه با خانواده یا قهر منجر می‌شود. بااین‌حال هنوز باید این پدیده را بیشتر بشناسیم.
پایان عصر شبکه‌های اجتماعی دور از تصور نیست
چندماه قبل، شان پارکر، اولین رئیس فیس‌بوک، حرف‌هایی زد که داغ دل خیلی‌ها را تازه کرد. پارکر تأیید کرد که فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی، آگاهانه و عامدانه، از نقصان‌های روان‌شناختی انسان‌ها سوءاستفاده می‌کنند تا کاربرانشان را هرچه بیشتر درگیر کنند. دقیقاً مثل نوعی اعتیاد. این سخنان نشانه‌ای بود از موج جدیدی که بین مردم راه افتاده است. حالا خیلی‌ها دارند شبکه‌های اجتماعی را ترک می‌کنند تا شاید آرامش قبلی‌شان را دوباره پیدا کنند.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
دن آریلی از پنج کتاب مهم در حوزۀ اقتصاد رفتاری می‌گوید
اقتصاد رفتاری روزبه‌روز توجه بیشتری را در محیط‌های دانشگاهی و تجاری به خود جلب می‌کند. هر سال که به فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های اقتصاد نگاه می‌کنید، نام کتاب‌های اقتصاد رفتاری را در صدر فهرست می‌بینید. کمیتۀ نوبل نیز در ادامۀ توجه به این رشته امسال نیز این جایزه را به یک اقتصاددان رفتاری، ریچارد تالر، اهدا کرد. در گفت‌وگوی پیش رو دن آریلی، یکی از برجسته‌ترین اقتصاددانان رفتاری، پنج کتابی را معرفی می‌کند که به نظرش در این حوزه تعیین‌کننده است.
سایمون کریچلی: وقتی به فوتبال می‌اندیشیم به چه می‌اندیشیم
در تاریخ، رقصیدن و خوش‌گذرانی غالباً مخصوص طبقۀ مرفه جامعه بوده است. اما در عصر ما، که فوتبال محبوب‌ترین خوشگذرانیِ آدم‌ها شده، همه به‌شکلی برابر می‌توانند در زمین چمن به بدن خود کش‌وقوس بدهند، برقصند و توپ را از خط دروازه رد کنند. فوتبال آرمان انسان‌ها را در حد توان خود محقق کرده، آرمانی که می‌خواست همه آزاد باشند و درعین‌حال از قانون پیروی کنند: آرزویی که از برابری انسان‌ها حکایت می‌کرد و همزمان حامی استعدادهای متفاوت و گوناگون انسان‌ها بود.
تغییر شیوۀ فهم ما از «مسئولیت» ما را بی‌رحم‌تر کرده است
ما در برابر چه چیز مسئولیت داریم؟ در برابر خودمان و تصمیم‌ها و انتخاب‌هایمان؟ یا در برابر خانواده و محله و کشورمان؟ پاسخی که به این سؤال می‌دهیم، اثر مهمی در نحوۀ نگاه ما به مسائل سیاسی دارد. وقتی فرد را مسئول تمام اشتباهاتش بدانیم، هر گونه کمک یا حمایتی به او را نفی می‌کنیم و وقتی دولت را مسئول مشکلات مردم بدانیم، عاملیت آنها را نادیده گرفته‌ایم. کتابی جدید به این سؤال دشوار پرداخته است.
پنچ کتاب پیشنهادی کیت ریوُرت برای بازاندیشی در علم اقتصاد
سیاست‌مداران همیشه به‌دنبال نشان‌دادن نمودارهایی هستند که نشان از حرکت روبه‌جلو و بالا داشته باشد. چرا؟ چون ذهن ما استعارۀ حرکت به جلو و بالا را نمایانگر پیشرفت می‌داند. کیت ریورت با درک تأثیر استعاره‌ها، تصاویر و مفاهیم ساده روی ذهنیت ما، از تصویر یک دونات برای مشخص‌کردن نیازهای اقتصاد امروز استفاده می‌کند. او در گفت‌وگوی پیش رو از پنج کتابی می‌گوید که بیش از همه برای بازاندیشی در علم اقتصاد اهمیت دارند.
سرمایه‌داری: تاریخی از هزینه‌های گزاف برای رسیدن به ارزانی
طبیعت، پول، کار، مراقبت، غذا، انرژی و جان. دنیای ما را این هفت چیز ساخته‌اند و آینده‌مان را این هفت چیز شکل خواهند داد. سرمایه‌داری، به‌مثابۀ یک نظام عظیم اقتصادی و سیاسی، برای ارزان‌کردن این هفت چیز، هر کاری کرده است. از برده‌داری و استعمار تا تخریب بی‌سابقۀ منابع زیست‌محیطی کرۀ زمین. کتابی جدید با پیگیری تاریخی این هفت چیز نشان می‌دهد چطور امروز به مرزهای بحرانی بی‌بازگشت رسیده‌ایم و چطور می‌توان راهی برای نجات یافت.
«مِن‌مِن» کردن؛ واژه‌های بی‌معنایی که به ما قدرت حرف‌زدن می‌دهند
وقتی کسی آدرس جایی را می‌پرسد حتی اگر چشم‌بسته هم آنجا را بلد باشیم اول کمی «مِن‌مِن» می‌کنیم. درواقع اگر همین من‌من نباشد و فقط برای چند ثانیۀ ناقابل صحبت نکنیم، احتمالاً با عصبانیت چیزی می‌گوید و رد می‌شود. این‌جور مواقع مکث‌های کوتاه و استفاده از واژگان پیوندی مثل «ممم...» چند معنا دارد: اینکه ما حرف او را فهمیده‌ایم، نشانی را می‌دانیم، و نمی‌خواهیم سرگردان در خیابان رهایش کنیم. بدون مِن‌مِن‌کردن و مکث‌های کوتاه اصلاً هیچ گفت‌وگویی شکل نمی‌گیرد.
اگر شکارچیان طبیعی حیوانات را می‌کشند، چرا ما چنین نکنیم؟
چرا باید انقراض یک گونه برای ما مهم باشد؟ وقتی جان خود انسان‌ها در خطر است، این‌همه تلاش برای حفظ مثلاً یک گونۀ خاص وزغ چه اهمیتی دارد؟ الیزابت کولبرت این مسئله را با یک مثال توضیح می‌دهد: انقراض گونه‌ها، مثل آتش‌زدن کتابخانه‌هاست. هر گونهْ شیوه‌های منحصربه‌فرد خود را برای بقا دارد، شیوه‌هایی که چه بسا برای حفظ جان خود ما حیاتی باشد. پس وقتی حذف شوند، توانایی بالقوۀ ما برای زنده‌ماندن کاهش می‌یابد.
برونو لاتور؛ منتقدی که اعتبار علم را بازمی‌گرداند
دانشمندانِ علوم تجربی غالباً از دست فیلسوفانِ علم و علم‌پژوهان دل خوشی ندارند. آنها دائماً به کار دانشمندان اشکال می‌گیرند و دسترنج چندین‌ساله‌شان را زیر سؤال می‌برند. لاتور، علم‌پژوه فرانسوی، پس از وقف زندگیِ خود برای نقد علم، دوباره به این نتیجه رسیده که باید به دانشمندان احترام گذاشت. او می‌گوید گرچه رهاورد دانشمندان همچنان کلیت و ضرورت ندارند و از دیدگاه‌های سیاسی جدا نیستند، اما نباید آنها را در عمل نادیده گرفت.
پنجاه اختراعی که اقتصاد مدرن را شکل داد
یک کتاب جدید پنجاه اختراع بزرگی را بررسی می‌کند که اقتصاد مدرن را شکل داده‌اند. تیم هارفوردِ اقتصاددان در این کتاب به بررسی اختراعاتی پرداخته که زندگی فردی و اجتماعی ما را دگرگون کرده است و توضیح می‌دهد که چرا اختراع سیم‌خاردار انقلاب بود، پول کاغذی تصادف بود و سیستم‌های گرمایش، هواسازی و تهویۀ مطبوع موجب افزایش بهره‌وری در تولید بودند. دِرِک تامسون دربارۀ چند مورد از برجسته‌ترین اختراع‌های کتاب با هارفورد گفت‌وگو کرده است.
دنیل دنت: ممکن است به قرن نوزدهم بازگردانده شویم
دنیل دنت آن‌قدر جنجالی است که حتی توییت‌هایش در دنیای علوم انسانی بحث و جدل به راه می‌اندازد، چه برسد به اینکه کتاب تازه‌ای منتشر کند. دنت در کتاب جدیدش، از باکتری تا باخ و برعکس به مسئلۀ پیچیدۀ آگاهی و سرنوشتِ آن در دنیای آینده پرداخته است. از نظر این فیلسوف آمریکایی، ما داریم به مرحله‌ای وارد می‌شویم که، از شدت پیچیدگیِ مسائل، دیگر هیچکس توان فهم کامل هیچ مسئله‌ای را ندارد، عصری هیجان‌انگیز و هراسناک.
کاش فیس‌بوک اجازه می‌داد دشمن همدیگر باشیم
فیس‌بوک یا اینستاگرام را که نگاه می‌کنید، پر است از عکس‌های پرطراوتی که در آن آدم‌های خندان «دوستی‌شان» را با هم جشن گرفته‌اند. دوستیْ پایه‌ای‌ترین ارزشِ شبکه‌های اجتماعی است. همه باید با هم خوب باشند و گل بگویند و گل بشنوند. اما هان، فیلسوفِ منتقدِ کره‌ای-آلمانی، معتقد است آدم‌هایی که همه یک‌شکل و همسان‌اند نمی‌توانند به جوهرِ دوستی دست یابند، بلکه دوستیْ تنها در مواجهه با امرِ کاملاً متفاوت رخ می‌نماید.
فیل، نیویورک و گوگل چه وجه اشتراکی دارند؟
علم تا به امروز توانسته است مسائل عجیب و غریبی را محاسبه کند. مثلاً ما می‌توانیم نحوۀ چرخیدن سیارات به دور خورشید را موبه‌مو پیش‌بینی کنیم. یا توانسته‌ایم با معادلات فیزیکِ فضا موشک‌هایی بسازیم که ما را از اتمسفر زمین بیرون ببرد. اما این محاسبات در مواجهه با بعضی از موضوعات عملاً به بن‌بست می‌خورند، مثلاً بدن خودمان، یا شهرها. برای فهم این سیستم‌های پیچیده باید راه‌های دیگری پیدا کنیم.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
ترکیه و آمریکا: خاطره‌نگاری یک عشق و نفرت
آمریکایی‌های زیادی در طول تاریخ به استانبول سفر کرده‌اند. مارک تواین شیفتۀ این شهر شده بود و همینگوی از آوای مؤذنان شهر به وجد آمده بود. اما سوزی هنسن، خبرنگار آمریکایی‌ای که سال ۲۰۰۹ به این شهر پا گذاشت، سرگذشت دیگری پیدا کرد. او، با زندگی در این شهر، ردپای طولانی‌مدت و خون‌بار آمریکا را دید و از خود پرسید: چرا این مردم از آمریکا متنفرند؟ ولی شاید سؤال دیگری هم لازم بود: چرا این مردم عاشق آمریکایند؟
فوکو وصیت کرده بود که بعد از مرگش نوشته‌های چاپ‌نشده‌اش منتشر نشوند. بیش از سی سال پس از مرگ او، هنوز ده‌ها جعبه از یادداشت‌های او از دسترس محققان بیرون مانده است. بااین‌حال، همین میزان از پیش‌نویس‌ها، یادداشت‌های کنارگذاشته‌شده و سخنرانی‌هایی که رفته‌رفته منتشر می‌شوند فهم جدیدی از متفکر سرشناس فرانسوی ارائه داده‌اند. دو کتاب جدیدی که بر اساس این متون نوشته شده‌اند متفکری را نشان می‌دهند که از تصور پیشین ما بسیار آشفته‌تر است.
همۀ ما حالا در سیلیکون‌ولی زندگی می‌کنیم
فضای مجازی نوعی جذابیت عرفانی دارد. شبکه‌ای عظیم و نادیدنی که ما با آن می‌خندیم، اشک می‌ریزیم، خشمگین می‌شویم یا آرام می‌گیریم. روزگاری حتی قرار بود که با حضور در آن آزاد شویم و تبعیض‌ها و سلسله‌مراتب‌ها را واژگون کنیم. اما گویا روزبه‌روز امیدهایی که به اینترنت بسته بودیم بیشتر نقش بر آب می‌شود. نیکلاس کار می‌گوید اینترنت حالا به سیستم اطلاعاتیِ قدرتمندی تبدیل شده است که عده‌ای انگشت‌شمار کنترل آن را به دست گرفته‌اند.
چرا این‌قدر به کتاب‌هایی که نابود یا ناپدید شده‌اند علاقه داریم؟
فرض کنید تصادفاً با چمدانی پر از دست‌نوشته‌ها روبهرو شده‌اید. آن کاغذهای درهم‌وبرهم احتمالاً شما را جذب خود می‌کنند و مشغول بالاپایین‌کردنشان می‌شوید. حالا فرض کنید که بفهمید این‌ها دست‌نوشته‌های معشوقه‌ای است که هیچ‌وقت نتوانسته‌اید به او برسید، یا دست‌نوشته‌های نویسنده‌ای به بزرگی والتر بنیامین. حالا حالتان چطور است؟ و نهایتاً: فرض کنید که بعد از دور ریختن یا سوزاندن آنها بفهمید که چه چیزی را از دست داده‌اید.
نئولیبرالیسم یعنی سرمایه‌داری لایک‌ها
اورول آیندۀ غرب را جامعه‌ای انضباطی می‌دانست. اما دنیا در سال ۱۹۸۴، شباهت چندانی به پیش‌بینی‌های ضدآرمان‌شهری او نداشت. اپل به‌تازگی مکینتاش را عرضه کرده بود و رایانه‌ها که نویدبخش آزادی و دسترسی همگانی بودند با سرعت پیشرفت می‌کردند. بعد نوبت اینترنت، گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی رسید. خبری از جامعۀ انضباطی نبود. اما فیلسوف عجیب‌وغریب و منزوی آلمانی، بیونگ‌چول هان، می‌گوید فریب نخورید. حالا تک تک ما انسان‌ها، برادر بزرگ‌تر شده‌ایم.
مو یکی از مؤلفه‌های مهم هویت ماست. ما دربارۀ دیگران براساس شیوۀ آرایش، رنگ یا میزان بلندی موهایشان قضاوت می‌کنیم و تراشیدن مو، یا بلندکردن آن را کنش‌های فرهنگی مهمی می‌دانیم. بااین‌حال، ماجرای موهای ما به زیبایی و مدگرایی خلاصه نمی‌شود. یک انسان‌شناس انگلیسی، در کتاب جدید خود، از صنعتی چندمیلیارد دلاری پرده برمی‌دارد: صنعتِ خرید، فراوری و فروش موی انسان‌ها.
سارتر چه بر سر جایزۀ نوبل آورد؟
برای یک نویسندۀ ادبی، چه افتخاری بالاتر از بردن جایزۀ نوبل؟ برخی نویسندگان سال‌ها به‌پای کاغذ و قلمشان عرق می‌ریزند، اما حتی اسمشان جزو نامزدهای این جایزه هم نوشته نمی‌شود. اما ژان پل سارتر در زمان خودش از این قماش نویسنده‌ها نبود؛ او نه برای گرفتن آن اشتیاقی داشت و نه وقتی برنده‌اش شد آن را پذیرفت. این کار او باعث شد جایزه‌ای ادبی به نام او تأسیس شود تا نویسندگان، به‌هوای بردن «جایزۀ سارتر»، «جایزۀ نوبل» را قبول نکنند.
همه فکر می‌کنند ثروتمندان خوش و خرم‌اند، البته غیر از خود آنها. این نتیجه‌ای بود که یک تحقیق جالب‌توجه در سال ۲۰۱۶ آشکار کرد. در این سال‌ها پژوهش‌های گسترده‌ای دربارۀ فهم انسان‌ها از مسئلۀ نابرابری اقتصادی و اجتماعی انجام شده است و یک استاد روان‌شناسی دانشگاه کارولینای شمالی بسیاری از آنها را در کتابی تازه جمع‌آوری کرده است: «نردبان شکسته» روایتِ خشم و رنج ما از نابرابری، از آغازین سال‌های زندگی تا پایان عمر، است.
گویا رسوایی‌های فیفا پایانی ندارد. سب بلاتر استعفا داد و سپس محروم شد. پلاتینی و بسیاری از دیگر چهره‌های سرشناس این سازمان نیز امروز دیگر در دنیای فوتبال جایی ندارند. اما منتقدان می‌گویند راه و رسمی که بلاتر و دیگران در پیش گرفته بودند همچنان در فیفا ادامه دارد. سایمون کوپر، نویسندۀ کتاب «فوتبال علیه دشمن»، ضمن روایتی تاریخی از ظهور و سقوط فیفا شمه‌ای از ماجراهای پشت پردۀ این قصه را بازگو می‌کند.
مروری بر اندیشه‌های ساموئل هانتیگتون، پیامبر عصر ترامپ
هانتینگتون، استاد علوم سیاسی پرآوازۀ هاروارد، دلدادۀ عظمت آمریکا بود. خود را میهن‌پرست می‌دانست و دربارۀ خطر مهاجران، چندفرهنگ‌گرایی و آرمان‌های لوس لیبرالی هشدار می‌داد. از خیلی جهات او به‌طرز غریبی جنبش ملی‌گرایانۀ سفیدپوستان در ایالات متحده را پیش‌بینی کرده بود و تز برخورد تمدن‌هایش هراس‌های بنیادین آمریکای امروز را نشان می‌داد. بااین‌حال، انصاف نیست، اگر او را کسی شبیه ترامپ بدانیم.
اقتصاد؛ بازی‌ای که در پایان آلمان برنده‌اش می‌شود
در روزهای پس از پایان جنگ جهانی دوم که آلمان به ویرانه‌ای تمام‌عیار تبدیل شده بود، کمتر کسی تصور می‌کرد که این کشور چند دهه بعد قدرتمندترین و باثبات‌ترین اقتصاد منطقه را داشته باشد. ولفگانگ اشتریک، با بررسی سه کتاب دربارۀ موفقیت آلمان و نقش این کشور در بحران‌های اروپا، به عوامل ساختاری و تاریخی مهمی می‌پردازد که مسیر آلمان در رسیدن به قدرت و ثبات اقتصادی و سیاسی را هموار کرد.
هیوم بی‌تکلف بود و به خیلی از پرسش‌های پیش رویش پاسخ «نمی‌دانم» می‌داد. مرگ هم، آن‌چنان‌که باید، برایش هول‌انگیز نبود. همین شخصیتِ او روایت‌های پرپیچ‌وخمی از زندگی‌اش خلق کرده است. شنیدن روایت زندگیِ او از زبان دوست و متفکر هم‌ترازش، آدام اسمیت، می‌تواند افق جدید و جالبی را در نگاه ما به هیوم شکل دهد، نگاهی که نه توقع آتش‌گرفتنِ قبر او را دارد و نه منتظر است تا هاله‌ای از نور او را فرابگیرد.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
چرا مدیریت زمان زندگی‌مان را نابود می‌کند؟
این روزها اکثر ما از فشار و شدت کارها خسته و فرسوده‌ایم و آرزو می‌کنیم بالاخره روزی برسد که دیگر هیچ کار زمین‌مانده‌ای وجود نداشته باشد، همه‌چیز سر جایش باشد و بتوانیم لذت زندگی را بچشیم. راز جذابیتِ تکنیک‌ها و تمرین‌های «مدیریت زمان» هم در همین است. آنها به ما وعدۀ رسیدن به همۀ کارهایمان را می‌دهند، اما یک چیز را به ما نمی‌گویند: اینکه «کار» در نظام سرمایه‌داری امروز، ماهیتاً بی‌پایان است.
آیا واقعاً امروز دنیا بهتر از همیشه است؟
خواندن این مطلب، حدود نیم‌ساعت از شما وقت خواهد گرفت. طی همین نیم‌ساعت، حدوداً ۳۰۰۰ نفر از فقر مطلق بیرون می‌آیند. در سال ۲۰۱۶، برای اولین بار، درصد انسان‌هایی که در فقر مطلق زندگی می‌کنند، به زیر ده‌درصد رسید و میزان سلامت، بهداشت و امید به زندگی انسان‌ها از همیشۀ تاریخ بیشتر است. آیا این آمارها کافی نیست برای تردید در این باور عمومی که همه‌چیز فقط دارد بدتر و بدتر می‌شود؟ احتمالاً نه.
نسخهٔ صوتی: اومبرتو اکو، یک دورِ تمام
مایا جگی را یکی از تأثیرگذارترین روزنامه‌نگاران ادبی در دنیای انگلیسی‌زبان می‌دانند. او در سال ۲۰۰۲ گزارشی مجمل، اما کامل و همه‌جانبه دربارۀ اومبرتو اکو نوشت. نویسنده‌ای که با رمان «نام گل سرخ» به ستاره‌ای بین‌المللی در جهان ادبیات تبدیل شد و با موضع‌گیری‌های سیاسی، نظرات فلسفی و مقاله‌های جنجالی‌اش تا آخر عمر در کانون توجهات بود.
میزان سخاوت شما ربط دارد به خیابانی که دارید در آن قدم می‌زنید
چند محقق دانشگاه کارولینای جنوبی هنگام مطالعۀ رفتار آدم‌ها در یک مرکز خرید متوجه نکتۀ عجیبی شدند: میزان احتمال کمک مالی به دیگران، در میان کسانی که از پله‌برقی بالا می‌رفتند، دو برابر کسانی بود که از پله‌برقی پایین می‌آمدند. آنها نتیجه گرفتند صعود نوعی حس سخاوت و مناعت‌طبع به آدم‌ها می‌دهد، هرچند به‌صورت ناخودآگاه. این تنها یک مثال است از تأثیرات شگفت‌آوری که تجربه‌های محیطی بر رفتارهای اجتماعی ما می‌گذارد.
حرفه، خالی‌کردنِ باد کلۀ روشنفکران
ساموئل موین، استاد تاریخ دانشگاه ییل، فقط ۴۵سال دارد، اما همین حالا هم کمتر استاد دانشگاهی در آمریکا پیدا می‌شود که بیش از او در عرصۀ روشنفکری این کشور تأثیرگذار باشد. موین، مثل نوجوانی ۱۷ساله، معتاد فیس‌بوک است و اگر به او ایمیل بزنید، به‌ندرت پیش می‌آید که جواب‌دادنش بیش از ده دقیقه طول بکشد. موین یک مخالف‌خوان بالذات است؛ استاد نابودکردنِ متفکران پرطمطراق، ولی راهی که او در پیش گرفته است، به کجا خواهد انجامید؟
نسخۀ صوتی: بیدارماندن تا دو نصفه‌شب ایرادی ندارد
خیلی از ما در دوران نوجوانی یا در سال‌های دانشجویی به دیرخوابیدن عادت می‌کنیم. خوابیدن بعد از دوی نیمه‌شب و تا لنگۀ ظهر در تختخواب بودن. بزرگ‌ترها هم مداوماً در گوشمان می‌خوانند که «سحرخیزباش تا کامرا باشی». دنیا به سحرخیزها روی خوش نشان می‌دهد و کسانی که تا ظهر می‌خوابند را تنبل و ناکارامد تلقی می‌کند. اما این حرف حداقل دربارۀ دسته‌ای از دیرخواب‌ها درست نیست، چون شاید ماجرا ریشه در بیولوژی آنها داشته باشد.
فوکو وصیت کرده بود که بعد از مرگش نوشته‌های چاپ‌نشده‌اش منتشر نشوند. بیش از سی سال پس از مرگ او، هنوز ده‌ها جعبه از یادداشت‌های او از دسترس محققان بیرون مانده است. بااین‌حال، همین میزان از پیش‌نویس‌ها، یادداشت‌های کنارگذاشته‌شده و سخنرانی‌هایی که رفته‌رفته منتشر می‌شوند فهم جدیدی از متفکر سرشناس فرانسوی ارائه داده‌اند. دو کتاب جدیدی که بر اساس این متون نوشته شده‌اند متفکری را نشان می‌دهند که از تصور پیشین ما بسیار آشفته‌تر است.
چطور سیاست رادیکال پرتغال در جرم‌زدایی از مواد مخدر به موفقیت‌هایی درخشان رسید؟
در دهۀ هشتاد میلادی، ناگهان پرتغال با بحران فراگیر اعتیاد مواجه شد. از هر ده پرتغالی یک‌نفر در اثر اعتیاد به هروئین جان می‌باخت و خانواده‌ای نبود که با این معضل دست به گریبان نباشد. اولین برخورد حکومت زندانی‌کردن موادفروش‌ها و مصرف‌کننده‌ها بود. اما خیلی زود معلوم شد که این کار فایده‌ای ندارد. در مقابل، جرم‌زدایی از مصرف مواد، ارائۀ مراکز خدمات ویژه برای معتادان و ترغیبِ آنها به تغییر داوطلبانۀ سبک زندگی‌شان، نتایجی حیرت‌آور به دنبال آورد.
