چرا کارتر و هیچ رئیس جمهور دیگری نتوانست خاورمیانه را تغییر دهد؟
شمارۀ سوم فصلنامۀ ترجمان علوم انسانی هفتۀ آینده منتشر می‌شود
هشدار: به سرعت‌گیر نزدیک می‌شوید
گوشتان را برای شنیدن حرف‌های راتگر برِگْمن تیز کنید
راتگر برِگْمن، جوان ۲۸ سالهای است که کتابش، «آرمان‌شهر برای واقع‌بین‌ها»، غوغایی در هلند به پا کرده است. راه‌حل‌های او تقریباً ساده‌اند و جانانه علیهِ روندهای موجود موضع گرفته‌اند: درآمد پایۀ همگانی، هفتۀ کاری ۱۵ ساعته و مرزهای باز. اگر به نظرتان همۀ این‌ها بیش از اندازه خیالی است، باید گفت که برگمن برای اقامۀ دعوا، گنجینه‌ای از شواهد تجربی جمع‌آوری کرده است. علاوه‌براین در پی توصیه‌های او، همین الان شهرهایی در هلند، فنلاند، اسکاتلند، سوئیس و ... در حال انجام دوره‌های آزمایشی درآمد پایه‌اند.
چرا تظاهر می‌کنیم بیش از حد واقعی خود می‌دانیم؟
چرا مردم تظاهر به دانستن می‌کنند؟ چرا میزان اعتماد به‌نفس اغلب متناسب با میزان نادانی است؟ استیون اسلومان، استاد علوم شناختی در دانشگاه براون، پاسخ‌هایی قانع‌کننده برای این پرسش‌ها دارد. اسلومان نویسندۀ کتاب «توهم معرفت: چرا ما هرگز به‌تنهایی تفکر نمی‌کنیم» است، و پژوهش‌های او متمرکز بر قضاوت، تصمیم‌گیری و استدلال است. او در این گفت‌وگو دربارۀ پیامدهای سیاسی تحقیقاتش می‌گوید، و اینکه آیا از دیدگاه او ظهور اخبار جعلی و واقعیت‌های بدیل پیش‌داوری‌های شناختی ما را تشدید کرده است یا خیر.
از فرهنگ دو تعبیر مختلف وجود دارد. یکی از آنها فرهنگ را ادبیات و فلسفه و موسیقیِ والا می‌داند و دیگری فرهنگ را در نحوۀ زندگی روزمرۀ مردم می‌جوید. آنچه ما معمولاً به‌عنوان فرهنگ یا تمدنِ غرب می‌شناسیم، محصول تعبیرِ اول است. تعبیری که می‌گوید همۀ اندیشه‌های تراز اول بشری، از یونان شروع شده و در اروپا به شکوفایی رسیده است. اما اگر تعبیر دوم را به میان آوریم، اوضاع خیلی فرق می‌کند.
چطور چیزها مشهور، محبوب یا پرطرفدار می‌شود؟
راز شهرت فیلم‌ها، کتاب‌ها و بسیاری از دیگر چیزهایی که هر روز با آنها روبرو می‌شویم در چیست؟ چرا تابلوی مونا لیزا اینقدر معروف است؟ آیا واقعاً از بقیه آثار هنری موزه لوور خیلی بهتر است؟ «شهرت‌آفرینان»، کتاب جدید درک تامپسون، پر است از چنین داستان‌هایی؛ قصه‌های کوچکی از محصولات و آثاری که به شهرت دست یافتند، در حالی که برای همتایان‌شان آب از آب تکان نخورد و در گمنامی پوسیدند. تامپسون در پی این است که اثری مشهور چگونه مشهور می‌شود؟
ایدۀ برابریِ انسان‌ها چطور به وجود آمد؟
در عمدۀ تاریخ جهانی بشریت، ایدۀ برابری انسان‌ها طرفداران چندانی نداشته است. برعکس، نظریه‌پردازانِ نابرابری مقبول و مشهور بوده‌اند. تفاوتِ برده و آزاد، تفاوت مرد و زن یا تفاوت بربر و متمدن در قلبِ بسیاری از فرهنگ‌های باستانی قرار دارد. اما امروز به‌شکلی بی‌سابقه ایدۀ برابری همه‌گیر شده است. گویی برایمان بدیهی است که برده‌داری مذموم یا نژادپرستی نادرست است. چطور این اتفاق افتاده است؟ مایکل والتسر برای پاسخ به این سؤال کتاب «ابداع انسانیت» را بررسی می‌کند.
جنون کتاب: تاریخِ عجیبِ اعتیاد به خریدنِ کتاب
تفاوت آدم‌ها در تعامل با کتاب، از همان سالهای مدرسه معلوم می‌شود. بعضی‌ها با وسواس از کتاب‌هایشان مراقبت می‌کنند، در حالی که خیلی‌ها بلایی نیست که سر کتاب‌هایشان نیاورند. اما آدم‌هایی هستند که به معنی دقیق کلمه، به کتاب‌خریدن معتادند. عشق زندگی آنها کتاب جمع کردن است و خانۀ ایدآل آنها خانه‌ای است که ستون‌هایش زیر سنگینی کتاب خم شده باشد. «جنون کتاب» اثر جدیدی است که تاریخ این کتاب‌بازان را دنبال کرده است.
آیا عشق فایده‌ای برای زنان داشته است؟
«پر از هراس و امیدم که هیچ حادثه‌ای/ شبیه آمدنِ عشق ناگهانی نیست» شاعرها از این دست حرف‌ها زیاد می‌زنند، مخصوصاً اگر مرد باشند. فرهنگِ رمانتیک ما می‌گوید عشق مثلِ صاعقه سراغ شما می‌آید، بنابراین وقتی پای عشق در میان باشد، کاری از دستتان ساخته نیست. این اسطوره‌پردازی‌ها دربارۀ عشق، بسیار به زنان آسیب زده است، به زنانی که وظیفۀ سنگین مراقب را بر عهده دارند و خیلی خوب می‌دانند که عشق و کار چقدر به هم پیوسته‌اند.
بیدارماندن تا دو نصفه‌شب ایرادی ندارد
خیلی از ما در دوران نوجوانی یا در سالهای دانشجویی به دیرخوابیدن عادت می‌کنیم. خوابیدن بعد از دوی نیمه‌شب و تا لنگۀ ظهر در تختخواب بودن. بزرگ‌ترها هم مداوماً در گوشمان می‌خوانند که «سحرخیزباش تا کامرا باشی». دنیا به سحرخیزها روی خوش نشان می‌دهد و کسانی که تا ظهر می‌خوابند را تنبل و ناکارامد تلقی می‌کند. اما این حرف حداقل دربارۀ دسته‌ای از دیرخواب‌ها درست نیست، چون شاید ماجرا ریشه در بیولوژی آنها داشته باشد.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
باروری مساعدتی، فناوری‌های ژنتیک و ژنومیک، و زندگی خانوادگی
در طول قرن‌ها، جوانب زیادی از زندگی خانوادگی از حیطۀ علم و توانایی ما خارج بوده است: تعداد بچه‌ها، نازایی، جنسیت بچه‌ها، تشخیص قطعی پدر در دعواهای حقوقی، نسب‌شناسی و... اما تحولات فناورانه امروز ما را به مرزی رسانده‌اند که بتوانیم بچه‌هایمان را «طراحی» کنیم. اما چنین توانایی‌هایی بر زندگیِ اجتماعی ما چه تأثیری خواهد داشت؟ آیا مفهوم پدر و مادر، آنگونه که برای ما آشنا بوده است، در حال از بین رفتن است؟
«زنجیرۀ جهانی مراقب» تعبیری است که اولریش بک، برای توصیفِ شیوۀ درهم‌تنیدگی وظایفِ خانوادگی در جهانِ امروز به کار می‌برد. زنانی در فیلیپین، اوکراین یا لهستان، بچه‌های خود را به همسایه‌ها و مادربزرگانشان می‌سپارند تا در خانه‌های کشورهای ثروتمند، خدمتکار شوند. بدین‌ترتیب زنانِ غربی فرصت می‌یابند تا بیرون از خانه کار و پیشرفت کنند. بدونِ مادرانِ فقیری که سال تا سال فرزندانشان را نمی‌بینند، برابریِ زنان و مردان در غرب ناممکن است.
نطفۀ جامعه‌شناسی در بحبوحۀ انقلاب صنعتی بسته شد. شاید به همین دلیل بود که جامعه‌شناسان اولیه به «تولید» بسیار بیشتر از «مصرف» اهمیت می‌دادند. آنها یا به مصرف بی‌اعتنا بودند یا آن را نکوهش می‌کردند. اما هر چه جلو رفته‌ایم، مصرف اهمیت بیشتری پیدا کرده است. نسلِ جدید جامعه‌شناسان این موضوع را از جوانب گوناگون کاوش کرده‌اند، اما هنوز راه‌های نرفتۀ بسیاری باقی است. جرج ریتزر در این مقاله مروری جامع بر نظریه‌های مختلف دربارۀ مصرف ارائه کرده است.
کودکی را تصور کنید که در کشوری عقب‌مانده در آمریکای لاتین زندگی می‌کند و مسئولیتِ بزرگ‌کردن او را به مادربزرگش سپرده‌اند. مادر این کودک در ایتالیا از پیرمردی تنها مراقبت می‌کند، زیرا فرزندانِ پیرمرد در استرالیا زندگی می‌کنند. این وضعیت پیچیدگیِ مسئلۀ «مراقبت» در جهانِ نابرابر و جهانی‌شدۀ ما را نشان می‌دهد. این خانواده‌های دور از هم را چطور باید فهمید؟ برای مطالعۀ آنها چه مفاهیمی لازم است؟ و آیندۀ آنها به کدام سو می‌رود؟
سیاست‌گذاری عمومی و خانواده‌ها
پس از جنگ جهانیِ دوم، دولت‌های رفاه تلاش کردند تا با سیاست‌گذاری‌های اجتماعی به زندگی خانوادگی مردمشان کمک کنند. این سیاست‌گذاری‌ها معمولاً شامل حمایت‌های مالی به نان‌آورِ خانواده می‌شد؛ اما هم‌زمان مشکل دیگری وجود داشت: کمبود نیروی کار. بنابراین همین دولت‌ها به‌شکلِ روزافزونی زنان را به ورود به بازار کار تشویق کردند. با افزایش اشتغال زنان، خانواده‌ها با معضل تازه‌ای رو‌به‌رو شدند: چه کسی باید از بچه‌ها مراقبت کند و به کارهای خانه برسد؟
مصرف دارد از سر و روی ما بالا می‌رود. هر دقیقه‌ای از شبانه‌روز، هر جا که باشید و هر علاقه‌ای که داشته باشید، گزینه‌هایی برای مصرف جلوی پای شماست. جامعۀ امروز تفاوت بسیاری دارد با جامعه‌ای که متفکران منتقدِ دهه‌های ۶۰ و ۷۰، آن را «جامعۀ مصرفی» نامیده بودند. ژیل لیپووتسکی، فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی می‌گوید ما اکنون در عصر فرامصرفی به سر می‌بریم. عصری که سازمان‌دهی طبقاتی مصرف به‌هم‌ریخته و مصرف همگانی شده است.
مرز میان «پدر خوب» و «پدر بد» چطور تعیین می‌شود؟ به‌طور سنتی مهم‌ترین وظیفۀ پدر تأمین معاش خانواده بوده است و پدری که از عهدۀ این کار برمی‌آمد، در مجموع پدری خوب محسوب می‌شد، اما امروزه مجموعه‌ای از ویژگی‌های رفتاری و اخلاقی، انتظار شریک‌شدن در امور خانه و تربیت فرزندان، داشتن شغلی آبرومندانه و اقامت نزد خانواده نیز جزء لازمه‌های «پدر خوب» بودن شده است. این انتظارات ایفای نقش پدر را سخت‌تر از همیشه کرده است.
تحلیل حواس و رابطۀ امر فیزیکی با امر روانی
نتایج درخشان علم فیزیک در دورۀ مدرن، تنها محدود به حوزۀ فیزیک نیست، بلکه علوم دیگری را نیزدر بر می‌گیرد. اما فیزیک، با وجود پیشرفت قابل توجه، تنها بخشی از بدنۀ مشترک و بزرگ‌تر دانش است و با ابزارهای فکریِ محدودش -که برای اهداف و مقاصد محدود و خاصی ایجاد شده است- قادر به پرداختن به تمامی موضوعاتِ محوریِ مورد بحث نیست؛ وقتی به این امور می‌اندیشیم درمی‌یابیم که این گرایش در نظر ما نباید به‌کلی مناسب باشد.
ادیان ابراهیمی پیوندی ناگسستنی با مفاهیم خانواده، نسل و تولیدمثل دارند که در هستۀ الهیات آنها قرار می‌گیرند. این ادیان عمیقاً پدرسالار هستند و لذا دگرگونی معاصر خانواده، زندگی و جایگاه زنان اثرات عمیقی بر رویه‌های رسمی دینی داشته‌اند. همچنین، تغییرات اجتماعی و تکنولوژیک شرایط مساعد را برای گونه‌های جدیدی از روابط خانوادگی، جنسی و تولیدمثلی خلق کرده‌اند که چالشی رادیکال هم برای ادیان سنتی و هم برای شکل‌های متعارف خانواده محسوب می‌شوند.
آیا تمدنی زوال‌یافته می‌تواند دوباره بازسازی شود؟
در سالهای اخیر، بعد از چاپ کتاب مجادله‌برانگیز «برخورد تمدن‌ها» نوشتۀ هانتینگتون و ارائۀ تز گفت‌وگوی تمدن‌ها در مقابل آن، دوباره بحث از تمدن در محافل آکادمیک رایج شده است. طی قرن گذشته، بسیاری از متفکران مسلمان، احساس کرده‌اند تمدن اسلامی رو به زوال رفته است و تلاش کرده‌اند تا راهکارهایی برای احیای دوبارۀ آن ارائه دهند. آیا احیای تمدن، خواستی نوستالژیک برای بازگشت به گذشته است؟ یا آرمانی مترقی برای حفظ هویت و ارزش‌های جمعی؟
خانوادۀ کودک: چشم‌اندازی کودک‌محور
جامعه‌شناسی خانواده تا امروز همواره کودکان را ذیلِ مسائل پدر و مادرهایشان حساب کرده است. اما دیدگاه‌های نوین معتقدند کودکان بیش از آنچه ما تصور می‌کنیم از اوضاع و احوالِ خانواده‌هایی که در آن زندگی می‌کنند باخبرند. آنها مشکلات مالی یا ضیقِ وقت پدر و مادر برای مراقبت از آنها را می‌فهمند و به آنها واکنش نشان می‌دهند. راستی، تصور کودکان دربارۀ خانواده‌ای که در آن زندگی می‌کنند چیست؟ چگونه می‌توان این تصور را مطالعه کرد؟
هفت نظامِ اصلی خانواده در دنیا
آیا در پی طوفان بی‌امان جهانی‌سازی، خانواده و مسائل و مشکلات آن نیز در سراسرِ جهان شبیهِ هم شده است؟ پژوهش‌های کلان جهانی در جامعه‌شناسی خانواده این مسئله را تأیید نمی‌کنند. خانواده‌ها با سرعتِ زیاد در حال دگرگونی‌اند، اما هنوز تفاوت‌های شایان‌توجهی در نقاط مختلف دنیا وجود دارد. گوران تربورن، متخصص تاریخ خانواده، در این مقاله هفت نظامِ اصلی خانواده را در جهان از هم تمایز داده است و اصلی‌ترین خصیصه‌های آنها را برشمرده است.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | صفحه بعد » |
گوشتان را برای شنیدن حرف‌های راتگر برِگْمن تیز کنید
راتگر برِگْمن، جوان ۲۸ سالهای است که کتابش، «آرمان‌شهر برای واقع‌بین‌ها»، غوغایی در هلند به پا کرده است. راه‌حل‌های او تقریباً ساده‌اند و جانانه علیهِ روندهای موجود موضع گرفته‌اند: درآمد پایۀ همگانی، هفتۀ کاری ۱۵ ساعته و مرزهای باز. اگر به نظرتان همۀ این‌ها بیش از اندازه خیالی است، باید گفت که برگمن برای اقامۀ دعوا، گنجینه‌ای از شواهد تجربی جمع‌آوری کرده است. علاوه‌براین در پی توصیه‌های او، همین الان شهرهایی در هلند، فنلاند، اسکاتلند، سوئیس و ... در حال انجام دوره‌های آزمایشی درآمد پایه‌اند.
از فرهنگ دو تعبیر مختلف وجود دارد. یکی از آنها فرهنگ را ادبیات و فلسفه و موسیقیِ والا می‌داند و دیگری فرهنگ را در نحوۀ زندگی روزمرۀ مردم می‌جوید. آنچه ما معمولاً به‌عنوان فرهنگ یا تمدنِ غرب می‌شناسیم، محصول تعبیرِ اول است. تعبیری که می‌گوید همۀ اندیشه‌های تراز اول بشری، از یونان شروع شده و در اروپا به شکوفایی رسیده است. اما اگر تعبیر دوم را به میان آوریم، اوضاع خیلی فرق می‌کند.
جنون کتاب: تاریخِ عجیبِ اعتیاد به خریدنِ کتاب
تفاوت آدم‌ها در تعامل با کتاب، از همان سالهای مدرسه معلوم می‌شود. بعضی‌ها با وسواس از کتاب‌هایشان مراقبت می‌کنند، در حالی که خیلی‌ها بلایی نیست که سر کتاب‌هایشان نیاورند. اما آدم‌هایی هستند که به معنی دقیق کلمه، به کتاب‌خریدن معتادند. عشق زندگی آنها کتاب جمع کردن است و خانۀ ایدآل آنها خانه‌ای است که ستون‌هایش زیر سنگینی کتاب خم شده باشد. «جنون کتاب» اثر جدیدی است که تاریخ این کتاب‌بازان را دنبال کرده است.
بیدارماندن تا دو نصفه‌شب ایرادی ندارد
خیلی از ما در دوران نوجوانی یا در سالهای دانشجویی به دیرخوابیدن عادت می‌کنیم. خوابیدن بعد از دوی نیمه‌شب و تا لنگۀ ظهر در تختخواب بودن. بزرگ‌ترها هم مداوماً در گوشمان می‌خوانند که «سحرخیزباش تا کامرا باشی». دنیا به سحرخیزها روی خوش نشان می‌دهد و کسانی که تا ظهر می‌خوابند را تنبل و ناکارامد تلقی می‌کند. اما این حرف حداقل دربارۀ دسته‌ای از دیرخواب‌ها درست نیست، چون شاید ماجرا ریشه در بیولوژی آنها داشته باشد.
ولفگانگ استریک: اقتصاددانِ مرگِ سرمایه‌داری
پدر و مادر ولفگانگ استریک مهاجرانی از اروپای شرقی بودند که بعد از جنگ جهانی دوم به آلمان کوچیده بودند. دوران کودکی او در فقر مطلق سپری شد و همین تجربۀ فرودستی باعث شد تا در مقام یک اقتصاددانِ تراز اول، همیشه به دنبال بهبود شرایط زندگی محرومین باشد. بااینحال، امید او برای اصلاح نظام سرمایه‌داری گام به گام به نومیدی تبدیل شد و امروز نوشته‌های او سیاه‌ترین چشم‌اندازها را برای آیندۀ جهان پیش‌بینی می‌کند.
در هر جمعی، چند نفری هستند که به اصطلاح «مجلس‌گردانی» می‌کنند. حرف می‌زنند، سؤال می‌پرسند، بحث می‌کنند و سر و صدا راه می‌اندازند. اما در کنار آنها، چند نفری هم پیدا می‌شوند که ترجیح می‌دهند در حاشیه بمانند و لب به سخن باز نکنند. درون‌گرایانی که مشغول خیال‌ها و گشت‌زنی‌های ذهنی خودشانند و انگیزه‌ای برای معاشرت یا مبارزه با دیگران ندارند. سوزان کین، مادرخواندۀ درون‌گراها، دربارۀ این خاموشان می‌نویسد.
بازی‌های تمام‌نشدنی «بُکش‌بُکش» در فلسفۀ اخلاق
آیا پدر و مادر باید با قایقِ نجات سراغ لنجی بروند که پنج کودک بر آن سوارند یا سراغ لنج دیگری که فرزند خودشان در آن است؟ آیا یک پزشک درحالی‌که می‌داند اگر بیماری بمیرد و اعضایش اهدا شود جان پنج انسان دیگر نجات خواهد یافت، باید اجازه دهد که بیمارش جان بدهد؟ این پرسش‌ها آزمایش‌های فکری نامیده می‌شوند. آزمایش‌هایی خیالی که هدفشان ارزیابی قضاوت‌های اخلاقی ماست. اما فارغ از چهارچوب اخلاقی، این سناریوها برای اغلب افراد معماهایی حقیقی است.
هیوبرت دریفوس، فیلسوف هوش مصنوعی، درگذشت
هیوبرت دریفوس، فیلسوف سرشناس، ۲۲آوریل در ۸۲سالگی بر اثر سرطان درگذشت. دریفوس را بیشتر با کتاب تاثیرگذارش، «آنچه کامپیوتر نمی‌تواند انجام دهد»، می‌شناسند، کتابی که ابتدا مایۀ عذاب و درنهایت الهام‌بخش محققان هوش مصنوعی شد. اما دریفوس در نیم‌قرن گذشته مشارکت بیشتری در فلسفه داشت. شان کلی، استاد فلسفۀ هاروارد، دربارۀ او گفته است: «اغراق نیست اگر بگوییم دسترسی فیلسوفان انگلیسی‌زبان به متفکرانی همچون هایدگر، مرلوپونتی و میشل فوکو به لطف ترجمه و تفسیرهایی است که ابتدا دریفوس عرضه کرد.»
آنچه بسیاری از سازمانهای بشردوست انجام می‌دهند این است که عکسی از کودکی درحال‌رنج را به‌عنوان نمایندۀ تمام رنج‌های قابل‌تصور نشان می‌دهند و می‌گویند «آنچه در حال وقوع است وحشتناک است و شما علاقه‌ای به شنیدن همۀ ماجرا نخواهید داشت.پولتان را به ما بدهید و ما این رنج و درد را به پایان خواهیم رساند.» اما آیا این تمام ماجراست؟ آیا آنها صرفاً سازمان‌هایی برای تحویل کمک‌های بشردوستانه‌اند ؟ منظور از سازمانهای بشردوستانه چیست؟
امروزه مناقشات در مورد آزادی بیان بیش از هر زمان دیگری اخبار را پر کرده است. این مناقشات، به‌ویژه، زمانی بالا می‌گیرند که دونالد ترامپ اظهارنظر می‌کند. بدون‌شک، مقصود از «بیان» تنها کلمات نیست، بلکه سایر رفتارهای پیام‌رسان را نیز در بردارد. اما، باید پرسید آیا تلقی واحدی از این آزادی و حدود و ثغور آن وجود دارد؟ نقدهای جنبش‌های انتقادی به این آزادی چیست؟ اریک هاینز، استاد دانشگاه کویین مری، می‌کوشد از منظری پسالیبرال به این پرسش‌ها پاسخ دهد.
افسانۀ محصولات ارگانیک را دور بریزید
جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ احتمالاً از نُه میلیارد نفر بیشتر خواهد شد و سه‌چهارم این جمعیت شهرنشین خواهند بود. برای تأمین امنیت غذایی چنین جمعیتی، به دو برابر کلِ غذایی که امروز در جهان تولید می‌شود نیاز داریم. لطفاً به این مسئله بیاندیشید و دست از نوستالژی میوه‌های دست‌چین‌شده از شاخه و گوشت و لبنیات محلی دست بردارید. تولید غذا به این شیوه‌ها نه به نفع زندگی انسان‌هاست و نه به سود محیط‌زیست.
بلاتکلیفی چطور هیزم به آتش اضطراب می‌ریزد؟
همۀ ما در طول زندگی بارها در موقعیت‌هایی قرار می‌گیریم که تردید و بلاتکلیفی بر ما مستولی می‌شود. یعنی، می‌دانیم که آینده‌ای هست، اما نمی‌دانیم در آینده چه اتفاقی می‌افتد. اینکه ندانیم چه باید کنیم، ندانیم چه اتفاقی می‌افتد، ندانیم مردم چه فکری می‌کنند و دربارۀ ما چه احساسی دارند، شرایط را برای اضطراب و دلشوره مهیا می‌کند. جولی بک، ستون‌نویس مجلۀ آتلانتیک، در این نوشتار نظرات و راهکارهای روان‌شناسان برای مقابله با بلاتکلیفی را جمع‌آوری کرده است.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
چرا کارتر و هیچ رئیس جمهور دیگری نتوانست خاورمیانه را تغییر دهد؟
دو اتفاق در ۱۹۷۹ امریکا را به سیاست کنونی‌اش در خاورمیانه کشاند: انقلاب ایران و حملۀ شوروی به افغانستان. این دو اتفاق این دیدگاه را نزد رهبران سیاسی امریکا تثبیت کرد که باید حامی سیاست دسترسی به خلیج فارس نفت‌خیز بود. هر رئیس‌جمهوری پس از کارتر نیز چنین باوری داشته‌است. به اعتقاد اندرو بچویچ، استاد روابط بین‌الملل، فهم این نکته مهم است که این جنگ ابتدا بر سر نفت بود اما با گذشت زمان به امری بیش از آن مبدل گشت.
چرا تظاهر می‌کنیم بیش از حد واقعی خود می‌دانیم؟
چرا مردم تظاهر به دانستن می‌کنند؟ چرا میزان اعتماد به‌نفس اغلب متناسب با میزان نادانی است؟ استیون اسلومان، استاد علوم شناختی در دانشگاه براون، پاسخ‌هایی قانع‌کننده برای این پرسش‌ها دارد. اسلومان نویسندۀ کتاب «توهم معرفت: چرا ما هرگز به‌تنهایی تفکر نمی‌کنیم» است، و پژوهش‌های او متمرکز بر قضاوت، تصمیم‌گیری و استدلال است. او در این گفت‌وگو دربارۀ پیامدهای سیاسی تحقیقاتش می‌گوید، و اینکه آیا از دیدگاه او ظهور اخبار جعلی و واقعیت‌های بدیل پیش‌داوری‌های شناختی ما را تشدید کرده است یا خیر.
آیا عشق فایده‌ای برای زنان داشته است؟
«پر از هراس و امیدم که هیچ حادثه‌ای/ شبیه آمدنِ عشق ناگهانی نیست» شاعرها از این دست حرف‌ها زیاد می‌زنند، مخصوصاً اگر مرد باشند. فرهنگِ رمانتیک ما می‌گوید عشق مثلِ صاعقه سراغ شما می‌آید، بنابراین وقتی پای عشق در میان باشد، کاری از دستتان ساخته نیست. این اسطوره‌پردازی‌ها دربارۀ عشق، بسیار به زنان آسیب زده است، به زنانی که وظیفۀ سنگین مراقب را بر عهده دارند و خیلی خوب می‌دانند که عشق و کار چقدر به هم پیوسته‌اند.
افرادی هستند که فقط سبزیجات می‌خورند، با دوچرخه سفر می‌کنند یا لباس‌هایی می‌پوشند که صددرصد از الیاف طبیعی است. این افراد بر این باورند که این رویه حیاتی پاک، خالص و اخلاقی برایشان به ارمغان می‌آورد و جهان جای بهتری برای زیستن می‌شود. اما، الکسیس شاتوِل، نویسندۀ کتاب «علیه پاکی: اخلاقی زیستن در زمان‌های مخاطره» نظر دیگری دارد. او می‌گوید تمرکز بر حفظ معصومیت و خوبی خود نه‌تنها به حل مشکلات دنیا کمک نمی‌کند، بلکه نتیجۀ منفی به بار می‌آورد و اوضاع بدتر می‌شود.
این جهان دیگر روی صلح را نخواهد دید
بعد از حملات ۱۱ سپتامبر ایالات متحدۀ آمریکا جنگ علیه تروریسم را آغاز کرد. آنچه قرار بود مبارزه‌ای سریع و قاطع برای مجازات مسئولان این حمله باشد، امروز تبدیل شده است به جنگی با سایه‌ها در سراسر جهان. تعقیب و گریزی که به بیش از ۱۰۰ کشور جهان کشیده شده است و هیچ نشانه‌ای از پایان آن در دست نیست. آخرین کتاب مارک لنر، «مارپیچ»، تلاشی است برای فهم این جنگ همیشگی.
رایان هالیدی کارآفرین، استراتژیست بازاریابی و نویسندۀ کتاب‌هایی همچون «مانع همان راه است» و «به من اعتماد کن، دارم دروغ می‌گویم» است. تازه‌ترین کتاب او، «ایگو دشمن اصلی است»، شاید جالب‌ترین کتابی باشد که تابه‌حال نوشته است. هالیدی مخاطرات خودپرستی را تشریح می‌کند و می‌گوید: همه ما تصور می‌کنیم که زندگی قهرمانانه‌ای را از سر می‌گذرانیم که ستارۀ آن هستیم و دیگران همگی نقش‌های مکمل را برعهده دارند، اما حقیقت این است که اغلبِ موفقیت‌های بزرگ شروع‌های حقیری داشته‌اند.
خشونت هم می‌کُشد و هم زندگی می‌بخشد
آیا خشونت شر است؟ به هر شکل و روی هر کس که اجرا شده باشد؟ احتمالاً جواب ما به این سوالات مثبت است. اما سیمونا فورتی، فیلسوفی که در صدد است تا نظریۀ ابتذالِ شر هانا آرنت را به منتهای خود برساند، معتقد است نباید به سادگی به آن سوالات جواب مثبت داد. زیرا موضع «قربانی» مستعد پروراندنِ شکل وخیمی از خشونت است که خود را خشونتی غیرخشونت‌آمیز و مشروع جلوه می‌دهد.
فرهنگ در ماهیت خود تمامیت‌خواه است
نظریه‌پردازان مکتب فرانکفورت فکر می‌کردند قرار است انقلابی سوسیالیستی در آلمان رخ بدهد، اما در عوض در دام فاشیسمِ حزب نازی افتادند. آنها می‌خواستند بفهمند چطور این اتفاق ممکن شده است؟ و همین کوشش‌ها آنها را به اهمیت منحصربه‌فرد «فرهنگ» رساند. فرهنگ بود که قدرتِ نقادی و مقاومت مردم را از آنها می‌گرفت و آرامشان می‌کرد. حالا، با روی کار آمدنِ ترامپ، شاید موقعیت مناسبی باشد برای توجه دوباره به نقدهای فرهنگی مکتب فرانکفورت.
تخریب محیط‌زیست مصداق جرم علیه بشریت است
اگر مثل ترامپ و دارودستۀ میلیاردرهای هم‌پیمان با او، تغییرات آب‌و‌هواییِ جهان برایتان موضوع تمسخر نباشد، آنگاه دو راه پیش رویتان است: یکی اینکه مانند «سبزها» به‌دنبال یافتنِ راه‌حل‌هایی برای بحران محیط‌زیست در درون نظام سرمایه‌داری باشید و دیگری آنکه به مقاومتی رادیکال معتقد باشید که اساساً همین نظام سرمایه‌داری را مسبب بحران محیط‌زیست می‌داند. آدریان پار، محققی است متمایل به گروه دوم که تخریب محیط‌زیست را مصداقِ جرم علیه بشریت می‌داند.
انسان چیست؟ اندکی انسانیت، به اضافۀ هزار چیز دیگر
جای انسان در جهان کجاست؟ چه چیزی خط تمایز ما انسان‌ها با دیگر حیوانات است؟ این‌ها از جمله سوالاتِ بنیادینی است که جنبش نظریِ پساانسان‌گرایی از ما پرسد. این جنبش بزرگ میان‌رشته‌ای می‌گوید هر نقدی بر نژادپرستی، زن‌ستیزی یا دیگر تقسیم‌بندی‌های تبعیض‌آمیز در دنیای انسانی، ریشه در دوگانه‌سازی اصلیِ «انسان و حیوان» دارد. پس برای مبارزه با خشونت این تبعیض‌ها باید به مبارزه علیه آن بزرگترین تقسیم‌بندی رفت.
الیور استون: جنگ به روایت والت‌دیزنی
الیور استون ۱۵ ماه در جنگ ویتنام جنگید. ۲۰ سال بعد، تصمیم گرفت فیلمی دربارۀ آن جنگ بسازد، چون انگار هیچکس در آمریکا نمی‌دانست آنجا چه گذشته. اما جوخه تنها فیلم او دربارۀ جنگ نبود. استون می‌گوید هالیوود غیر‌واقعی‌ترین تفسیرِ ممکن از جنگ را به واقعی‌ترین شکل ممکن ارائه می‌دهد: روایتِ آمریکایی‌های قهرمان و دشمنان رذل آنها و در میان این اسطوره‌سازی‌ها سینما کارکرد خود برای مبارزه با خشونت را از دست داده است.
آمارتیا سن: کسب آرای بیشتر مشروعیت نمی‌آورد
جمله‌ای مشهور به چرچیل منتسب است که می‌گوید «جوانی که سوسیالیست نباشد دل ندارد، و پیری که سوسیالیست باشد مخ ندارد». شاید به یک تعبیر، آرزوهای آمارتیا سنِ ۸۳ساله برای دنیایی خوب و برابر که در آن کسی از سوء تعذیۀ مفرط در رنج نباشد، در دنیای ترامپ و برکسیت، حکمِ همان «سوسیالیسم در پیری» را داشته باشد. بااینحال، سن ناامید نیست و معتقد است گفت‌وگوهای عمومی می‌تواند نجات‌بخش باشد.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | صفحه بعد » |
چطور چیزها مشهور، محبوب یا پرطرفدار می‌شود؟
راز شهرت فیلم‌ها، کتاب‌ها و بسیاری از دیگر چیزهایی که هر روز با آنها روبرو می‌شویم در چیست؟ چرا تابلوی مونا لیزا اینقدر معروف است؟ آیا واقعاً از بقیه آثار هنری موزه لوور خیلی بهتر است؟ «شهرت‌آفرینان»، کتاب جدید درک تامپسون، پر است از چنین داستان‌هایی؛ قصه‌های کوچکی از محصولات و آثاری که به شهرت دست یافتند، در حالی که برای همتایان‌شان آب از آب تکان نخورد و در گمنامی پوسیدند. تامپسون در پی این است که اثری مشهور چگونه مشهور می‌شود؟
ایدۀ برابریِ انسان‌ها چطور به وجود آمد؟
در عمدۀ تاریخ جهانی بشریت، ایدۀ برابری انسان‌ها طرفداران چندانی نداشته است. برعکس، نظریه‌پردازانِ نابرابری مقبول و مشهور بوده‌اند. تفاوتِ برده و آزاد، تفاوت مرد و زن یا تفاوت بربر و متمدن در قلبِ بسیاری از فرهنگ‌های باستانی قرار دارد. اما امروز به‌شکلی بی‌سابقه ایدۀ برابری همه‌گیر شده است. گویی برایمان بدیهی است که برده‌داری مذموم یا نژادپرستی نادرست است. چطور این اتفاق افتاده است؟ مایکل والتسر برای پاسخ به این سؤال کتاب «ابداع انسانیت» را بررسی می‌کند.
ادبیات اغلب از آن جهت ارزشمند شمرده می‌شود که معنای تعلق به فرهنگی خاص را ابراز می‌کند و در نتیجه هویت فرهنگی را مشروعیت می‌بخشد. در دوره‌ای طولانی، فرهنگ اساساً در مناسبات ملی درک می‌شد، ولی امروزه این اصطلاح برای توصیف هر گونه گروه با هویتی مجزا و سنت مخصوص خود، روش زندگی، و تاریخ مشترکی آکنده از پیروزی و مصیبت، به کار می‌رود. جوزف رزک استادیار زبان انگلیسی دانشگاه بوستون، سنت ادبی آمریکاییان آفریقای‌تبار را می‌کاود.
روشنفکری در دوران جنگ سرد، داستانی اورولی
رفته رفته با آزادشدن اسناد طبقه‌بندی‌شدۀ مربوط به سالهای جنگ سرد، وقت آن رسیده است که باورهای رایج خودمان دربارۀ آن تقابل بزرگ میان دو بلوک شرق و غرب را اصلاح کنیم. منازعات فرهنگی نیز یکی از همین جنبه‌هاست. این‌روزها کتاب جدیدِ «خبرکش‌ها» جنجالی به پا کرده است. کتابی که با مطالعۀ یکی از مشهورترین مجلات روشنفکری آن دوران، یعنی پاریس ریویو، رابطۀ سیا با نویسندگانِ آزادی‌خواه طرفدار آمریکا را بررسی کرده است.
آنها برای مُردن به خاورمیانه می‌آیند
اولیویه روآ برای نوشتن کتاب جدیدش، سراغ زندگیِ جوانانی رفته که از اروپا به داعش و دیگر گروه‌های سلفی پیوسته‌اند و نهایتاً خود را در عملیاتی انتحاری منفجر کرده‌اند. روآ دریافت که زندگیِ این جوانان شباهت‌هایی انکارناپذیر با همدیگر داشته: اغلب دورانی از بی‌بند‌و‌باری را گذرانده‌اند، سپس ناگهان نوزایی دینیِ شدیدی را تجربه کرده‌اند و به فاصله‌ای کوتاه به استقبال جنگ و انتحار رفته‌اند، اما آنچه هیچ‌وقت اهمیتی برایشان نداشته، خود اسلام بوده است.
دنیل دنت از مشهورترین فیلسوفان زندۀ دنیاست. او بزرگترین نظریه‌پرداز دنیای مدرن را داروین می‌داند و می‌کوشد نظریۀ تکامل و انتخاب طبیعی را در پژوهش‌هایش دربارۀ فلسفۀ ذهن و فلسفۀ آگاهی به‌کار گیرد. آخرین کتاب او که یکی از جنجالی‌ترین نوشته‌های او تا به امروز بوده است، می‌خواهد تکامل را «از باکتری تا باخ» دنبال کند. پروژه‌ای عظیم که تامس نیگل آن را نهایتاً شکست‌خورده می‌داند.
تصور ما از ماکیاوللی به‌کلی نادرست است
ماکیاوللی اغلب به‌عنوان نخستین آموزگار صادق سیاست فریب‌کارانه به تصویر کشیده می‌شود. بیشتر مردم تصور می‌کنند که ماکیاوللی تنها روش‌های سیاستمداران را توصیف نکرده است، او این روش‌ها را توصیه می‌کند. اما اگر این کارگزار ایتالیایی، می‌کوشیده است تا به ما دربارۀ حاکمان خودکامه هشدار دهد، نه اینکه آنها را راهنمایی کند، آنگاه چه باید گفت؟ یا اگر ما در حال نادیده انگاشتن پیام‌های کمتر واضح ماکیاوللی باشیم، آنگاه چه؟
برای بسیاری از افراد سیاست‌ها و شیوۀ حکومت رهبران بلوک شرق معیاری اساسی و مهم برای قضاوت دربارۀ کارل مارکس و اندیشه‌های او است. تا یک نسل پیش، دانشوران همچنان بار این سؤال را بر دوش خود احساس می‌کردند که آیا می‌توان تا اندازه‌ای مارکس را به‌خاطر جنایات استالین مسئول دانست؟ گرث استدمن جونز، تاریخ‌دان بریتانیایی، بیوگرافی جدیدی دربارۀ مارکس نوشته است که بیشتر بر خودِ «کارلْ» متمرکز است و نه مارکسیسم.
زندگی مفسر رؤیاها، کابوسی تمام‌عیار است
یک چیز روشن است و آن اینکه بسیاری از جوانب زندگیِ خصوصی زیگموند فروید، با کوششی پیگیرانه از دسترس عموم مردم دور نگه داشته شده است. بنابراین طبیعی است که هربار مجموعۀ تازه‌ای از اسناد مربوط به او منتشر می‌شود، تصویر ما از کلیتِ زندگی و افکار او تغییر کند. زندگی‌نامۀ جدیدِ الیزابت رودینسکو دربارۀ فروید نیز همین کار را می‌کند، اما گویا هنوز خیلی چیزها لاپوشانی می‌شود.
کشاندن پای تاریخ به عرصۀ حقوق بین‌الملل
حقوق بین‌الملل همواره به تاریخ خودش و به جایگاهی که در تاریخ جهانِ مدرن داشته است با اکراه پرداخته است. در این نوشتار خوزه مانوئل بارتو، استاد حقوق دانشگاه بوگوتا به معرفی کتاب‌هایی می‌پردازد که این وجه مغفول از حقوق بین‌الملل را مورد توجه قرار داده‌اند؛ وجه مشترک همۀ این کتاب‌ها از جمله کتاب ساموئل موین، آخرین آرمان‌شهر: حقوق بشر در تاریخ، این است که گفتمان تاریخی را وارد حقوق بین الملل کرده‌اند و تطورات این رشته را از منظر تاریخی کاویده‌اند.
بینوایان ویکتور هوگو، بیش از آنکه خوانده شده باشد در گونه‌های ادبی و هنری مختلف بازسازی شده است. اینبار دیوید بلوس، به‌عنوان مترجمی برجسته و صاحب‌نظری تحسین‌شده در عرصۀ ادبیات فرانسه، به رمزگشایی و تشریح زمینۀ تاریخی این رمان پرداخته است. «رمان قرن: سرگذشت شگفت‌آور بینوایان»، روایت تاریخی دیوید بلوس، از رمان پرفروشی که در تبعید نگاشته شده، بار دیگر رمان بزرگ ویکتور هوگو را در مرکز توجه قرار می‌دهد.
نوشته‌های ژیژک دربارۀ اسلام اصلاً چپ‌‌گرایانه نیست
ژیژک نویسنده‌ای جنجالی است. خیلی‌ها این متفکر اسلونیایی را یکی از بلندترین صداهای چپ در دنیای امروز می‌دانند و در مقابل، بسیاری او را نویسنده‌ای سطحی و مبتذل می‌خوانند که نوشته‌هایش بی‌مصرف است. باید اقرار کرد که نظرات ژیژک دربارۀ اسلام بیشتر مؤید نظر گروه دوم است. ژیژک بعد از حمله به دفتر مجلۀ شارلی ابدو و شروع بحران مهاجران چند متن دربارۀ اسلام نوشته است، اما مملو از بی‌دقتی و تناقض.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
زندگی مفسر رؤیاها، کابوسی تمام‌عیار است
یک چیز روشن است و آن اینکه بسیاری از جوانب زندگیِ خصوصی زیگموند فروید، با کوششی پیگیرانه از دسترس عموم مردم دور نگه داشته شده است. بنابراین طبیعی است که هربار مجموعۀ تازه‌ای از اسناد مربوط به او منتشر می‌شود، تصویر ما از کلیتِ زندگی و افکار او تغییر کند. زندگی‌نامۀ جدیدِ الیزابت رودینسکو دربارۀ فروید نیز همین کار را می‌کند، اما گویا هنوز خیلی چیزها لاپوشانی می‌شود.
تصور ما از ماکیاوللی به‌کلی نادرست است
ماکیاوللی اغلب به‌عنوان نخستین آموزگار صادق سیاست فریب‌کارانه به تصویر کشیده می‌شود. بیشتر مردم تصور می‌کنند که ماکیاوللی تنها روش‌های سیاستمداران را توصیف نکرده است، او این روش‌ها را توصیه می‌کند. اما اگر این کارگزار ایتالیایی، می‌کوشیده است تا به ما دربارۀ حاکمان خودکامه هشدار دهد، نه اینکه آنها را راهنمایی کند، آنگاه چه باید گفت؟ یا اگر ما در حال نادیده انگاشتن پیام‌های کمتر واضح ماکیاوللی باشیم، آنگاه چه؟
فرهنگ در ماهیت خود تمامیت‌خواه است
نظریه‌پردازان مکتب فرانکفورت فکر می‌کردند قرار است انقلابی سوسیالیستی در آلمان رخ بدهد، اما در عوض در دام فاشیسمِ حزب نازی افتادند. آنها می‌خواستند بفهمند چطور این اتفاق ممکن شده است؟ و همین کوشش‌ها آنها را به اهمیت منحصربه‌فرد «فرهنگ» رساند. فرهنگ بود که قدرتِ نقادی و مقاومت مردم را از آنها می‌گرفت و آرامشان می‌کرد. حالا، با روی کار آمدنِ ترامپ، شاید موقعیت مناسبی باشد برای توجه دوباره به نقدهای فرهنگی مکتب فرانکفورت.
این‌روزها اینترنت بسیار شبیه به سراسربین معروف جرمی بنتام شده است. تقریباً همه می‌دانند که تک‌تک کلیک‌هایشان در اینترنت ثبت و نظارت می‌شود، اما باز مشتاقانه دربارۀ زندگی‌شان اطلاعات می‌دهند. مردم در شبکه‌های اجتماعی دربارۀ چیزهایی حرف می‌زنند که آدم‌ها پیش از این عصر، از گفتن آنها به خودشان هم شرم داشتند. پس چه اتفاقی افتاده است؟ آزادی بیان ما به نهایت رسیده، یا دنبال چیز دیگری هستیم؟
تخریب محیط‌زیست مصداق جرم علیه بشریت است
اگر مثل ترامپ و دارودستۀ میلیاردرهای هم‌پیمان با او، تغییرات آب‌و‌هواییِ جهان برایتان موضوع تمسخر نباشد، آنگاه دو راه پیش رویتان است: یکی اینکه مانند «سبزها» به‌دنبال یافتنِ راه‌حل‌هایی برای بحران محیط‌زیست در درون نظام سرمایه‌داری باشید و دیگری آنکه به مقاومتی رادیکال معتقد باشید که اساساً همین نظام سرمایه‌داری را مسبب بحران محیط‌زیست می‌داند. آدریان پار، محققی است متمایل به گروه دوم که تخریب محیط‌زیست را مصداقِ جرم علیه بشریت می‌داند.
بلاتکلیفی چطور هیزم به آتش اضطراب می‌ریزد؟
همۀ ما در طول زندگی بارها در موقعیت‌هایی قرار می‌گیریم که تردید و بلاتکلیفی بر ما مستولی می‌شود. یعنی، می‌دانیم که آینده‌ای هست، اما نمی‌دانیم در آینده چه اتفاقی می‌افتد. اینکه ندانیم چه باید کنیم، ندانیم چه اتفاقی می‌افتد، ندانیم مردم چه فکری می‌کنند و دربارۀ ما چه احساسی دارند، شرایط را برای اضطراب و دلشوره مهیا می‌کند. جولی بک، ستون‌نویس مجلۀ آتلانتیک، در این نوشتار نظرات و راهکارهای روان‌شناسان برای مقابله با بلاتکلیفی را جمع‌آوری کرده است.
دنیل دنت از مشهورترین فیلسوفان زندۀ دنیاست. او بزرگترین نظریه‌پرداز دنیای مدرن را داروین می‌داند و می‌کوشد نظریۀ تکامل و انتخاب طبیعی را در پژوهش‌هایش دربارۀ فلسفۀ ذهن و فلسفۀ آگاهی به‌کار گیرد. آخرین کتاب او که یکی از جنجالی‌ترین نوشته‌های او تا به امروز بوده است، می‌خواهد تکامل را «از باکتری تا باخ» دنبال کند. پروژه‌ای عظیم که تامس نیگل آن را نهایتاً شکست‌خورده می‌داند.
بیدارماندن تا دو نصفه‌شب ایرادی ندارد
خیلی از ما در دوران نوجوانی یا در سالهای دانشجویی به دیرخوابیدن عادت می‌کنیم. خوابیدن بعد از دوی نیمه‌شب و تا لنگۀ ظهر در تختخواب بودن. بزرگ‌ترها هم مداوماً در گوشمان می‌خوانند که «سحرخیزباش تا کامرا باشی». دنیا به سحرخیزها روی خوش نشان می‌دهد و کسانی که تا ظهر می‌خوابند را تنبل و ناکارامد تلقی می‌کند. اما این حرف حداقل دربارۀ دسته‌ای از دیرخواب‌ها درست نیست، چون شاید ماجرا ریشه در بیولوژی آنها داشته باشد.
