استیو جابز، پدری که زندگی دخترش را جهنم کرد
پرونده: روایت درد
اگر حکومت را به جای مردم به دست متخصصان بسپاریم اوضاع بهتر می‌شود؟
هر وقت زمان انتخابات می‌رسد، آدم‌های تحصیل‌کرده با خودشان می‌گویند «چرا بی‌سوادها هم باید به اندازۀ من حق رأی داشته باشند؟ آنها که از سیاست سر درنمی‌آورند». این سؤال همان‌قدر که درست به نظر می‌رسد، اشتباه هم هست: هرطور حساب کنیم، متخصص‌ها دربارۀ اوضاع و احوال مملکت‌داری دانش بیشتری دارند تا مردم کوچه و بازار. اما چه کسی تعیین می‌کند فرد متخصص کیست و تخصصش باید در چه زمینه‌ای باشد؟ کتاب جدید دیوید رانسیمن دنبال حل همین تناقض‌هاست.
چگونه رؤیایی استعماری مراکش را به خشکسالی کشاند
وقتی فرانسه مراکش را به استعمار خود درآورد، آن‌قدر این سرزمین حاصل‌خیز بود که فرانسویان یاد کشتگاه‌های اسطوره‌ای روم باستان افتادند. سدسازی، کانال‌سازی و کشاورزی صنعتی برای تولید گندم، هندوانه و مرکباتی که باید به اروپا صادر می‌شد شروع شد و شیوۀ سنتی تقسیم آب در مراکش را متلاشی کرد. حالا، هوا هر سال گرم‌تر می‌شود و زمین خشک‌تر و چشم‌انداز آینده یاد تشبیهی را زنده می‌کند که یک‌بار هایدگر بین هولوکاست و کشاورزی صنعتی برقرار کرده بود.
گفت‌وگو با اقتصاددانی که معتقد است آموزش عمومی کلاً بی‌فایده است
از وقتی یادمان می‌آید، در حال تحصیل بوده‌ایم. دوازده سال از دبستان تا دبیرستان و بعد هم دانشگاه. مداوماً به ما گفته‌اند که اگر درس نخوانی، به جایی نخواهی رسید. اما زندگی واقعی، به خیلی‌هایمان نشان داده است که تحصیلات ربط چندانی ندارد به جایگاهی که در جامعه خواهیم داشت. آیا همین یک نکته، کافی نیست که در فایدۀ آن همه درس‌خواندن شک کنیم؟ اقتصاد می‌گوید کافی است، اما فلسفه مخالف است.
آمده‌ام تا اعتراف کنم؛ ماجرای دروغی که ویتگنشتاین را فیلسوف مهمی کرد
ویتگنشتاین شش سال از ایام جوانی‌اش را صرفِ تدریس در دبستانی روستایی کرد. یک‌بار که عصبانی شد، پسربچه‌ای را آن‌قدر کتک زد که از هوش رفت. لودویکِ گناهکار دانش‌آموز را به دفتر مدیر بُرد، پزشک را خبر کرد و زد به چاک. بعداً هم هرچه از او پرسیدند، به‌دروغ، چیزی به گردن نگرفت. این اتفاق نقطۀ پایانی بر معلمی او بود و نقطۀ آغازی بر فلسفه‌ورزی‌اش: فیلسوفی که به دیگران دروغ می‌گوید، چگونه می‌تواند در شناختِ حقیقت با خودش صادق باشد؟
پرونده: باید از تنهایی فرار کرد یا به آن پناه برد؟
آدم‌ها طی روز مجبورند در برابر دیگران نقش‌های مختلفی بازی کنند، نقشِ دوست، همکار، شهروند و حتی نقش پدر و مادر. اما تنها جایی که از نقششان بیرون می‌آیند، و تبدیل می‌شوند به خودِ حقیقی‌شان، «تنهایی» است. بدون تنهایی، همۀ عناصر شخصیت‌ساز ما، یعنی همۀ عشق‌ها و نفرت‌هایمان، تکه‌تکه می‌شود در وجود انبوهی از افرادی که با آنها سروکار داریم و نهایتاً چیزی برای خودمان باقی نمی‌ماند. از سوی دیگر ممکن است، در انزوا و گوشه‌گیری، چیزی جز یأس و افسردگی دستمان را نگیرد. راه چاره چیست؟
اسلاوی ژیژک: واقعیتِ مجازی نسخه‌ای جدید از ایدئولوژی‌های سنتی است
تا چندی پیش، خوره‌های کامپیوتر از جهان و اتفاقات اطرافش کنده می‌شدند و می‌رفتند در هپروت. اما حوالی دو سال پیش، بازی‌ای به بازار آمد که مرز تخیل و واقعیت را برمی‌داشت: پوکمون گو. درون صفحه‌ای نگاه می‌کردیم و چیزهایی می‌دیدیم که در خارج نبودند، اما رفتارمان چنان تغییر می‌کرد که باورکردنی نبود، مثلاً چندنفر به‌هوای گرفتن پوکمون‌ها از بلندی افتادند و مردند. اسلاوی ژیژک این بازی را بهانه کرده تا چهار نوع واقعیت موجود در جهان امروز را برایمان توضیح دهد.
هیچ‌کجای تاریخ ارزش کار را با زمان نمی‌سنجیده‌اند
الگوی کار انسانی، چه هنگام کشاورزی و شکار و چه در فعالیت‌های اجتماعی، معمولاً چنین بوده است: دورۀ کوتاهی از کار سخت و توان‌فرسا و دوره‌ای طولانی از استراحت و بیکاری. اما اختراع ساعت و تبدیل‌شدنِ زمان به سرمایۀ ارزشمندی که نباید یک لحظه‌اش را هم از دست داد، این روند را سراپا تغییر داد. حالا برایمان عادی است که یک‌سوم روزمان را به کارفرمایان بفروشیم، در حالی که پانصدسال پیش، چنین کاری با بردگی فرقی نداشت.
چرا آمریکایی‌ها این‌همه لبخند می‌زنند؟
موقعیت‌هایی که در آن لبخند می‌زنیم، از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است. لبخندزدن به غریبه‌ها که یکی از مشخصه‌های آمریکایی‌هاست، در کشورهایی مثل روسیه یا آلمان ممکن است زننده به شمار رود یا باعث سوءبرداشت شود. یک تحقیق جدید این مسئله را از منظری کاملاً تازه بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که میزان لبخندزدن مردم هر کشور ربط مستقیمی دارد به میزان مهاجرانی که در آن کشور زندگی می‌کنند.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
باروری مساعدتی، فناوری‌های ژنتیک و ژنومیک، و زندگی خانوادگی
در طول قرن‌ها، جوانب زیادی از زندگی خانوادگی از حیطۀ علم و توانایی ما خارج بوده است: تعداد بچه‌ها، نازایی، جنسیت بچه‌ها، تشخیص قطعی پدر در دعواهای حقوقی، نسب‌شناسی و... اما تحولات فناورانه امروز ما را به مرزی رسانده‌اند که بتوانیم بچه‌هایمان را «طراحی» کنیم. اما چنین توانایی‌هایی بر زندگیِ اجتماعی ما چه تأثیری خواهد داشت؟ آیا مفهوم پدر و مادر، آنگونه که برای ما آشنا بوده است، در حال از بین رفتن است؟
«زنجیرۀ جهانی مراقب» تعبیری است که اولریش بک، برای توصیفِ شیوۀ درهم‌تنیدگی وظایفِ خانوادگی در جهانِ امروز به کار می‌برد. زنانی در فیلیپین، اوکراین یا لهستان، بچه‌های خود را به همسایه‌ها و مادربزرگانشان می‌سپارند تا در خانه‌های کشورهای ثروتمند، خدمتکار شوند. بدین‌ترتیب زنانِ غربی فرصت می‌یابند تا بیرون از خانه کار و پیشرفت کنند. بدونِ مادرانِ فقیری که سال تا سال فرزندانشان را نمی‌بینند، برابریِ زنان و مردان در غرب ناممکن است.
نطفۀ جامعه‌شناسی در بحبوحۀ انقلاب صنعتی بسته شد. شاید به همین دلیل بود که جامعه‌شناسان اولیه به «تولید» بسیار بیشتر از «مصرف» اهمیت می‌دادند. آنها یا به مصرف بی‌اعتنا بودند یا آن را نکوهش می‌کردند. اما هر چه جلو رفته‌ایم، مصرف اهمیت بیشتری پیدا کرده است. نسلِ جدید جامعه‌شناسان این موضوع را از جوانب گوناگون کاوش کرده‌اند، اما هنوز راه‌های نرفتۀ بسیاری باقی است. جرج ریتزر در این مقاله مروری جامع بر نظریه‌های مختلف دربارۀ مصرف ارائه کرده است.
کودکی را تصور کنید که در کشوری عقب‌مانده در آمریکای لاتین زندگی می‌کند و مسئولیتِ بزرگ‌کردن او را به مادربزرگش سپرده‌اند. مادر این کودک در ایتالیا از پیرمردی تنها مراقبت می‌کند، زیرا فرزندانِ پیرمرد در استرالیا زندگی می‌کنند. این وضعیت پیچیدگیِ مسئلۀ «مراقبت» در جهانِ نابرابر و جهانی‌شدۀ ما را نشان می‌دهد. این خانواده‌های دور از هم را چطور باید فهمید؟ برای مطالعۀ آنها چه مفاهیمی لازم است؟ و آیندۀ آنها به کدام سو می‌رود؟
سیاست‌گذاری عمومی و خانواده‌ها
پس از جنگ جهانیِ دوم، دولت‌های رفاه تلاش کردند تا با سیاست‌گذاری‌های اجتماعی به زندگی خانوادگی مردمشان کمک کنند. این سیاست‌گذاری‌ها معمولاً شامل حمایت‌های مالی به نان‌آورِ خانواده می‌شد؛ اما هم‌زمان مشکل دیگری وجود داشت: کمبود نیروی کار. بنابراین همین دولت‌ها به‌شکلِ روزافزونی زنان را به ورود به بازار کار تشویق کردند. با افزایش اشتغال زنان، خانواده‌ها با معضل تازه‌ای روبهرو شدند: چه کسی باید از بچه‌ها مراقبت کند و به کارهای خانه برسد؟
مصرف دارد از سر و روی ما بالا می‌رود. هر دقیقه‌ای از شبانه‌روز، هر جا که باشید و هر علاقه‌ای که داشته باشید، گزینه‌هایی برای مصرف جلوی پای شماست. جامعۀ امروز تفاوت بسیاری دارد با جامعه‌ای که متفکران منتقدِ دهه‌های ۶۰ و ۷۰، آن را «جامعۀ مصرفی» نامیده بودند. ژیل لیپووتسکی، فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی می‌گوید ما اکنون در عصر فرامصرفی به سر می‌بریم. عصری که سازمان‌دهی طبقاتی مصرف به‌هم‌ریخته و مصرف همگانی شده است.
مرز میان «پدر خوب» و «پدر بد» چطور تعیین می‌شود؟ به‌طور سنتی مهم‌ترین وظیفۀ پدر تأمین معاش خانواده بوده است و پدری که از عهدۀ این کار برمی‌آمد، در مجموع پدری خوب محسوب می‌شد، اما امروزه مجموعه‌ای از ویژگی‌های رفتاری و اخلاقی، انتظار شریک‌شدن در امور خانه و تربیت فرزندان، داشتن شغلی آبرومندانه و اقامت نزد خانواده نیز جزء لازمه‌های «پدر خوب» بودن شده است. این انتظارات ایفای نقش پدر را سخت‌تر از همیشه کرده است.
تحلیل حواس و رابطۀ امر فیزیکی با امر روانی
نتایج درخشان علم فیزیک در دورۀ مدرن، تنها محدود به حوزۀ فیزیک نیست، بلکه علوم دیگری را نیزدر بر می‌گیرد. اما فیزیک، با وجود پیشرفت قابل توجه، تنها بخشی از بدنۀ مشترک و بزرگ‌تر دانش است و با ابزارهای فکریِ محدودش -که برای اهداف و مقاصد محدود و خاصی ایجاد شده است- قادر به پرداختن به تمامی موضوعاتِ محوریِ مورد بحث نیست؛ وقتی به این امور می‌اندیشیم درمی‌یابیم که این گرایش در نظر ما نباید به‌کلی مناسب باشد.
ادیان ابراهیمی پیوندی ناگسستنی با مفاهیم خانواده، نسل و تولیدمثل دارند که در هستۀ الهیات آنها قرار می‌گیرند. این ادیان عمیقاً پدرسالار هستند و لذا دگرگونی معاصر خانواده، زندگی و جایگاه زنان اثرات عمیقی بر رویه‌های رسمی دینی داشته‌اند. همچنین، تغییرات اجتماعی و تکنولوژیک شرایط مساعد را برای گونه‌های جدیدی از روابط خانوادگی، جنسی و تولیدمثلی خلق کرده‌اند که چالشی رادیکال هم برای ادیان سنتی و هم برای شکل‌های متعارف خانواده محسوب می‌شوند.
آیا تمدنی زوال‌یافته می‌تواند دوباره بازسازی شود؟
در سال‌های اخیر، بعد از چاپ کتاب مجادله‌برانگیز «برخورد تمدن‌ها» نوشتۀ هانتینگتون و ارائۀ تز گفت‌وگوی تمدن‌ها در مقابل آن، دوباره بحث از تمدن در محافل آکادمیک رایج شده است. طی قرن گذشته، بسیاری از متفکران مسلمان، احساس کرده‌اند تمدن اسلامی رو به زوال رفته است و تلاش کرده‌اند تا راهکارهایی برای احیای دوبارۀ آن ارائه دهند. آیا احیای تمدن، خواستی نوستالژیک برای بازگشت به گذشته است؟ یا آرمانی مترقی برای حفظ هویت و ارزش‌های جمعی؟
خانوادۀ کودک: چشم‌اندازی کودک‌محور
جامعه‌شناسی خانواده تا امروز همواره کودکان را ذیلِ مسائل پدر و مادرهایشان حساب کرده است. اما دیدگاه‌های نوین معتقدند کودکان بیش از آنچه ما تصور می‌کنیم از اوضاع و احوالِ خانواده‌هایی که در آن زندگی می‌کنند باخبرند. آنها مشکلات مالی یا ضیقِ وقت پدر و مادر برای مراقبت از آنها را می‌فهمند و به آنها واکنش نشان می‌دهند. راستی، تصور کودکان دربارۀ خانواده‌ای که در آن زندگی می‌کنند چیست؟ چگونه می‌توان این تصور را مطالعه کرد؟
هفت نظامِ اصلی خانواده در دنیا
آیا در پی طوفان بی‌امان جهانی‌سازی، خانواده و مسائل و مشکلات آن نیز در سراسرِ جهان شبیهِ هم شده است؟ پژوهش‌های کلان جهانی در جامعه‌شناسی خانواده این مسئله را تأیید نمی‌کنند. خانواده‌ها با سرعتِ زیاد در حال دگرگونی‌اند، اما هنوز تفاوت‌های شایان‌توجهی در نقاط مختلف دنیا وجود دارد. گوران تربورن، متخصص تاریخ خانواده، در این مقاله هفت نظامِ اصلی خانواده را در جهان از هم تمایز داده است و اصلی‌ترین خصیصه‌های آنها را برشمرده است.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | صفحه بعد » |
چگونه رؤیایی استعماری مراکش را به خشکسالی کشاند
وقتی فرانسه مراکش را به استعمار خود درآورد، آن‌قدر این سرزمین حاصل‌خیز بود که فرانسویان یاد کشتگاه‌های اسطوره‌ای روم باستان افتادند. سدسازی، کانال‌سازی و کشاورزی صنعتی برای تولید گندم، هندوانه و مرکباتی که باید به اروپا صادر می‌شد شروع شد و شیوۀ سنتی تقسیم آب در مراکش را متلاشی کرد. حالا، هوا هر سال گرم‌تر می‌شود و زمین خشک‌تر و چشم‌انداز آینده یاد تشبیهی را زنده می‌کند که یک‌بار هایدگر بین هولوکاست و کشاورزی صنعتی برقرار کرده بود.
آمده‌ام تا اعتراف کنم؛ ماجرای دروغی که ویتگنشتاین را فیلسوف مهمی کرد
ویتگنشتاین شش سال از ایام جوانی‌اش را صرفِ تدریس در دبستانی روستایی کرد. یک‌بار که عصبانی شد، پسربچه‌ای را آن‌قدر کتک زد که از هوش رفت. لودویکِ گناهکار دانش‌آموز را به دفتر مدیر بُرد، پزشک را خبر کرد و زد به چاک. بعداً هم هرچه از او پرسیدند، به‌دروغ، چیزی به گردن نگرفت. این اتفاق نقطۀ پایانی بر معلمی او بود و نقطۀ آغازی بر فلسفه‌ورزی‌اش: فیلسوفی که به دیگران دروغ می‌گوید، چگونه می‌تواند در شناختِ حقیقت با خودش صادق باشد؟
اسلاوی ژیژک: واقعیتِ مجازی نسخه‌ای جدید از ایدئولوژی‌های سنتی است
تا چندی پیش، خوره‌های کامپیوتر از جهان و اتفاقات اطرافش کنده می‌شدند و می‌رفتند در هپروت. اما حوالی دو سال پیش، بازی‌ای به بازار آمد که مرز تخیل و واقعیت را برمی‌داشت: پوکمون گو. درون صفحه‌ای نگاه می‌کردیم و چیزهایی می‌دیدیم که در خارج نبودند، اما رفتارمان چنان تغییر می‌کرد که باورکردنی نبود، مثلاً چندنفر به‌هوای گرفتن پوکمون‌ها از بلندی افتادند و مردند. اسلاوی ژیژک این بازی را بهانه کرده تا چهار نوع واقعیت موجود در جهان امروز را برایمان توضیح دهد.
چرا آمریکایی‌ها این‌همه لبخند می‌زنند؟
موقعیت‌هایی که در آن لبخند می‌زنیم، از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است. لبخندزدن به غریبه‌ها که یکی از مشخصه‌های آمریکایی‌هاست، در کشورهایی مثل روسیه یا آلمان ممکن است زننده به شمار رود یا باعث سوءبرداشت شود. یک تحقیق جدید این مسئله را از منظری کاملاً تازه بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که میزان لبخندزدن مردم هر کشور ربط مستقیمی دارد به میزان مهاجرانی که در آن کشور زندگی می‌کنند.
زندانها چگونه به سرمایه‌داری خدمت می‌کنند؟
میشل فوکو در کتاب شناخته‌شده‌اش، «مراقبت و تنبیه»، شرح می‌دهد که زندانها در سدۀ هجدهم، نه‌تنها محل نگه‌داری مجرمان، که جایی برای هر کسی بود که جایی در جامعه نداشت. از فقرا تا پیرها و دیوانه‌ها. به نظر می‌رسد زندانها دارند به آن رسم قدیمی برمی‌گردند. نظم سرمایه‌داری، حداقل در جامعۀ آمریکایی، زندان را به چیزی شبیه انبار تبدیل کرده است. جایی برای تلنبارکردن آدم‌هایی که جهانی‌سازی و فناوری بی‌مصرفشان کرده است.
نگرانی‌های هنری کیسینجر دربارۀ هوش مصنوعی
اگر از آن عشق کامپیوترهایی باشید که با شور و شعف پیشرفت‌های دنیای تکنولوژی را دنبال می‌کنند، وقتی بشنوید که هنری کیسینجر از هوش مصنوعی واهمه دارد، احتمالاً توی دلتان می‌گویید از پیرمردی ۹۵ساله چه انتظار دیگری می‌توان داشت؟ خود کیسینجر نیز به‌خوبی می‌داند که از تکنولوژی چندان سر درنمی‌آورد، اما این را هم می‌داند که توسعه‌دهندگانِ جوانِ هوش مصنوعی هم چیزی از سیاست و فلسفه نمی‌دانند. اما طراح کودتای شیلی چه حرفی برای امروز ما دارد؟
دن آریلی: چطور برای حفظ انسانیت از انسان‌بودن فرار می‌کنیم؟
حتماً تابه‌حال شده که تلویزیونْ تصویر آدم‌هایی قحطی‌زده را نشان دهد و ما هم بی‌هوا چشممان به آن بیفتد و ضعف سراسر وجودمان را فرابگیرد. ما جرئت نداریم حتی در فیلم‌ها نگاهشان کنیم، چه برسد به اینکه واقعی باشند. چرا؟ چون نمی‌شود آنها را در قابِ تصویر ببینیم و ننشینیم زارزار گریه کنیم، وگرنه آدم سنگدلی خواهیم بود و خب چنین آدمی لایق اسم «انسان» نیست. اما نگاهشان نمی‌کنیم، چون می‌خواهیم از زیر بار «همدلی» شانه خالی کنیم، از زیر بار «انسان‌بودن».
آیا صنعت سوخت‌های فسیلی از یک مشت بچه می‌ترسد؟
جیمز هنسن دانشمند بازنشستۀ ناساست. او جزو قدیمی‌ترین و ازقضا مؤثرترین افراد در مبارزه با «گرمایش جهانی» است. سی سال پیش، وقتی خشکسالیْ آمریکا را فراگرفته بود، به مجلس سنا رفت و سخنرانی آتشینی کرد. به‌طرزی باورنکردنی و به‌فاصلۀ چهارسال، اقدامات سیاسی شروع شد: پیمان‌نامۀ ریودوژانیرو بسته شد و همۀ کشورها متعهد شدند بیشتر از این محیط‌زیست را از بین نبرند. اما هنسن، حالا که به این سی سال نگاه می‌اندازد، دنبال راه‌حل‌های دیگری می‌گردد.
قرارگرفتن در موقعیت‌های اضطراب‌آور فایده‌هایی هم دارد
استرس حالت روانی پیچیده‌ای است که از یک همکار مزاحم تا خیابانی پرترافیک می‌تواند به آن دامن بزند، اما واکنش ما انسان‌ها به موقعیت‌های اضطراب‌آور نیز به همان اندازه پیچیده و متنوع است. از تسلیم و فرار بگیرید تا تبدیل‌شدن به آدم‌هایی اجتماعی‌تر. اگر کمی خوشبین باشیم، حتی می‌توانیم بگوییم استرس قادر است ما را به انسان‌هایی دلپذیرتر مبدل کند که غمخوار دیگران می‌شوند و به آنها اعتماد می‌کنند.
آیا علم چیزی جز یک بازی کودکانه است؟
اکثراً فکر می‌کنیم اگر بچه‌هایمان بخواهند دانشمند شوند، باید ابتدا مدرسه و دانشگاه را تمام کنند و سپس، در آزمایشگاه‌های پیچیده با روش‌هایی سخت و بغرنج، نظریۀ علمی تولید کنند. اما واقعیت این است که ما بعد از سپری‌کردن سال‌های طولانی تازه می‌رسیم به جایی که همان اول بوده‌ایم: دوران کودکی. روان‌شناسان می‌گویند الگویی که کودکان در بازی و کنجکاوی‌هایشان به کار می‌گیرند همان روشی است که دانشمندان بزرگ با آن به اکتشافات علمی می‌رسند.
موجود دوست‌داشتنی و نفرت‌انگیزی به اسم هم‌اتاقی
دانشجویانی که تجربۀ تحصیل در شهری دیگر را داشته‌اند، معمولاً چندسالی درگیر رابطۀ انسانی سردرگم‌کننده‌ای شده‌اند که با هم‌اتاقی‌ها یا همخانه‌هایشان داشته‌اند. مشکل هم‌اتاقی این است که واقعاً معلوم نیست چه نسبتی با او داریم. شبانه‌روزمان را با او می‌گذرانیم، ولی رابطه‌ای خونی یا دلبستگی‌ای عاطفی به او نداریم. اگر هم‌اتاقی‌ها حداقل دانشگاهی مشترک دارند، همخانه‌ها وضعشان از این هم بدتر است. همخانه‌ها ممکن است به بدترین شکل روی اعصابمان بروند، یا به بهترین دوستانمان تبدیل شوند.
شهرهای هر کشور دربارۀ اقتصاد ملی‌اش چه می‌گویند؟
فرانسه را به پاریس می‌شناسیم، مصر را به قاهره و جمهوری چک را به پراگ. بخشی از این مسئله طبیعی است، چون به‌هرحال در هر کشور یک یا چند شهر به نمادهای ملی آن سرزمین تبدیل می‌شوند. اما این اتفاق اگر در اقتصاد ملی کشورها نیز رخ بدهد، نشانۀ نگران‌کننده‌ای است. یک متخصص اقتصاد جهانی معتقد است اگر می‌خواهید اقتصادهای شکوفا را پیدا کنید، به جای شهرهای بزرگ، باید به شهرهای کوچک و گمنام نگاه کنید.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
گفت‌وگو با اقتصاددانی که معتقد است آموزش عمومی کلاً بی‌فایده است
از وقتی یادمان می‌آید، در حال تحصیل بوده‌ایم. دوازده سال از دبستان تا دبیرستان و بعد هم دانشگاه. مداوماً به ما گفته‌اند که اگر درس نخوانی، به جایی نخواهی رسید. اما زندگی واقعی، به خیلی‌هایمان نشان داده است که تحصیلات ربط چندانی ندارد به جایگاهی که در جامعه خواهیم داشت. آیا همین یک نکته، کافی نیست که در فایدۀ آن همه درس‌خواندن شک کنیم؟ اقتصاد می‌گوید کافی است، اما فلسفه مخالف است.
گفت‌وگو با اسلاوی ژیژک: به من احترام نگذارید، کتاب‌هایم را بخوانید
اگر بگویید «ماست سفید است» ژیژک یک کتاب پانصد صفحه‌ایِ غیرقابل‌فهم می‌نویسد تا با حرفتان مخالفت کند. اما از آن طرف هم، اگر ژیژک بگوید «ماست سفید است» مطبوعات پر می‌شود از مخالفتِ چپ‌ها و راست‌ها، محافظه‌کارها و لیبرال‌ها و تقریباً همه و همه. ژیژک جنجالی‌ترین فیلسوف زندۀ دنیاست و با این‌حال ادعا می‌کند هیچ‌چیز نمی‌گوید جز چیزهای خیلی معمولی. در این گفت‌وگو او دربارۀ کتاب‌ها، ایده‌ها و زندگی‌اش حرف می‌زند.
به خدای فلسفه اعتقاد ندارم، اما دلم برایش تنگ می‌شود
افلاطون باور داشت آن‌که فلسفه می‌ورزد به خدا شبیه می‌شود. ارسطو نیز در پایان کتاب اخلاقش هدف آدمی را در «خدمت به خدا و تعمق در او» تعریف می‌کرد و اسپینوزا آن هدف را «عشق عقلانی به خدا» می‌دانست. از سوی دیگر، کانت نیز عقل را نقد می‌کرد تا جایی برای ایمان باز کند و هگل دین و فلسفه را کاملاً در یک خط سیر می‌دید. این‌ها بزرگترین متفکران تاریخ‌اند، پس چرا فیلسوفان بی‌دین‌ترین و سکولارترین انسان‌ها معرفی می‌شوند؟
سوتلانا آلکسیِویچ: فقط عشق می‌تواند ما را که آغشتۀ نفرتیم نجات دهد
کتاب‌های سوتلانا آلکسیویچ نوشته‌هایی عجیب و تکان‌دهنده‌اند. خودش آنها را رمان می‌داند، اما رمان‌هایی که در واقع از هزاران صدای واقعی، از سال‌ها مصاحبه با دیگران ساخته شده‌اند، رمان‌هایی که نویسنده در آنها شبیهِ کسی است که سوار قطاری شده است و دارد از پنجره به دنیای بیرون می‌نگرد. آلکسیویچ در این مصاحبه از درک پیچیدۀ خود از واقعیت می‌گوید و از پروژه‌های جدیدی که دارد روی آنها کار می‌کند: کتاب‌هایی دربارۀ عشق و مرگ.
آزمایشگاهی به نام دموکراسی؛ گفت‌وگو با اتین بالیبار
اتین بالیبار، فیلسوف فرانسوی، از چهره‌های برجستۀ پسامارکسیسم در دوران ماست. نژادپرستی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری اوست و هشدار می‌دهد که ترکیب این گرایش فکری با بازگشت تمایلات ملی‌گرایانه و اوج‌گرفتن سیاست‌های شبه‌فاشسیتی آیندۀ نگران‌کننده‌ای را برای ما رقم خواهد زد. بالیبار در این مصاحبه علاوه بر تشریح دیدگاه خود دربارۀ دنیای امروز، از کتاب‌های قبلی و دوران دانشجویی خود نیز یاد می‌کند.
برونو لاتور: ما هرگز مدرن نبوده‌ایم
کسی نمی‌داند واقعاً برونو لاتور چه‌کاره است. دکترایش را در الهیات گرفته است، با دانشمندان دست به یقه شده است، انسان‌شناسان او را از جرگۀ خود می‌دانند، خودش ادعای جامعه‌شناس بودن دارد، و حالا نمایشنامه‌نویسی را هم به کارنامه‌اش اضافه کرده است. فرزند خانواده‌ای که نسل به نسل در کار تولید شراب بوده‌اند، این روزها، پس از بازنشستگی از دانشگاه، بیش از همیشه دلمشغول تغییرات اقلیمی شده است.
نیکوس پولانزاس و پاسخی که به چنگ نمی‌آمد
نیکوس پولانزاس، جامعه‌شناس و نظریه‌پرداز یونانی-فرانسوی، یکی از چهره‌های شاخص مارکسیسم در دهۀ ۷۰ بود. مباحث او دربارۀ نظریۀ دولت و تحلیل طبقات اجتماعی نقدی جدی به تصورات تثبیت‌شدۀ لنینیسم در این باره به شمار می‌آمد. او در این مصاحبه دربارۀ موضوعات مختلفی که دامن‌گیر اردوگاه چپ در آن دوران بود، از جمله بحران احزاب چپ در اروپا و مسئلۀ اروکمونیسم به بحث می‌نشیند.
امید از آینده به گذشته هجرت کرده است
بعضی معتقدند پیشرفت و امید به بهترشدن شرایط در آینده از بنیادی‌ترین خصوصیات مدرنیته است. زیگمونت باومن می‌گوید بحرانی که امروز دامن اروپا را گرفته است حاصلِ از بین رفتن همین امید است. امروزه احساس ما به آینده مملو از هراس‌های دهشتناک و آخرالزمانی است و تصور خوشبختی از آینده به گذشته نقل‌مکان کرده است. این بازگشتِ ناکجاآبادی دغدغۀ خاطر سال‌های آخر عمر باومن بود. چیزی که خودش «رتروتوپیا» می‌نامید.
دن آریلی از پنج کتاب مهم در حوزۀ اقتصاد رفتاری می‌گوید
اقتصاد رفتاری روزبه‌روز توجه بیشتری را در محیط‌های دانشگاهی و تجاری به خود جلب می‌کند. هر سال که به فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های اقتصاد نگاه می‌کنید، نام کتاب‌های اقتصاد رفتاری را در صدر فهرست می‌بینید. کمیتۀ نوبل نیز در ادامۀ توجه به این رشته امسال نیز این جایزه را به یک اقتصاددان رفتاری، ریچارد تالر، اهدا کرد. در گفت‌وگوی پیش رو دن آریلی، یکی از برجسته‌ترین اقتصاددانان رفتاری، پنج کتابی را معرفی می‌کند که به نظرش در این حوزه تعیین‌کننده است.
سایمون کریچلی: وقتی به فوتبال می‌اندیشیم به چه می‌اندیشیم
در تاریخ، رقصیدن و خوش‌گذرانی غالباً مخصوص طبقۀ مرفه جامعه بوده است. اما در عصر ما، که فوتبال محبوب‌ترین خوشگذرانیِ آدم‌ها شده، همه به‌شکلی برابر می‌توانند در زمین چمن به بدن خود کش‌وقوس بدهند، برقصند و توپ را از خط دروازه رد کنند. فوتبال آرمان انسان‌ها را در حد توان خود محقق کرده، آرمانی که می‌خواست همه آزاد باشند و درعین‌حال از قانون پیروی کنند: آرزویی که از برابری انسان‌ها حکایت می‌کرد و هم‌زمان حامی استعدادهای متفاوت و گوناگون انسان‌ها بود.
تغییر شیوۀ فهم ما از «مسئولیت» ما را بی‌رحم‌تر کرده است
ما در برابر چه چیز مسئولیت داریم؟ در برابر خودمان و تصمیم‌ها و انتخاب‌هایمان؟ یا در برابر خانواده و محله و کشورمان؟ پاسخی که به این سؤال می‌دهیم، اثر مهمی در نحوۀ نگاه ما به مسائل سیاسی دارد. وقتی فرد را مسئول تمام اشتباهاتش بدانیم، هر گونه کمک یا حمایتی به او را نفی می‌کنیم و وقتی دولت را مسئول مشکلات مردم بدانیم، عاملیت آنها را نادیده گرفته‌ایم. کتابی جدید به این سؤال دشوار پرداخته است.
پنچ کتاب پیشنهادی کیت ریوُرت برای بازاندیشی در علم اقتصاد
سیاست‌مداران همیشه به‌دنبال نشان‌دادن نمودارهایی هستند که نشان از حرکت روبه‌جلو و بالا داشته باشد. چرا؟ چون ذهن ما استعارۀ حرکت به جلو و بالا را نمایانگر پیشرفت می‌داند. کیت ریورت با درک تأثیر استعاره‌ها، تصاویر و مفاهیم ساده روی ذهنیت ما، از تصویر یک دونات برای مشخص‌کردن نیازهای اقتصاد امروز استفاده می‌کند. او در گفت‌وگوی پیش رو از پنج کتابی می‌گوید که بیش از همه برای بازاندیشی در علم اقتصاد اهمیت دارند.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
استیو جابز، پدری که زندگی دخترش را جهنم کرد
لیسا بعد از مرگ استیو جابز، بارها با جوانانی روبهرو می‌شد که پدرش را مثل یک ابرانسان می‌پرستیدند و او را «پدر» خودشان می‌دانستند. برای او، این حرف‌ها تناقضی غم‌انگیز با تجربۀ خودش داشت. استیو جابز، مادر او را رها کرده بود و تا سه سالگی انکار می‌کرد که پدر اوست. بعدها در همان شهری که استیو با ثروت بی‌کران خود می‌زیست، او و مادرش با فقر و افسردگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کردند. کتاب خاطرات لیسا چهرۀ دیگری از استیو جابز را برملا کرده است.
اگر حکومت را به جای مردم به دست متخصصان بسپاریم اوضاع بهتر می‌شود؟
هر وقت زمان انتخابات می‌رسد، آدم‌های تحصیل‌کرده با خودشان می‌گویند «چرا بی‌سوادها هم باید به اندازۀ من حق رأی داشته باشند؟ آنها که از سیاست سر درنمی‌آورند». این سؤال همان‌قدر که درست به نظر می‌رسد، اشتباه هم هست: هرطور حساب کنیم، متخصص‌ها دربارۀ اوضاع و احوال مملکت‌داری دانش بیشتری دارند تا مردم کوچه و بازار. اما چه کسی تعیین می‌کند فرد متخصص کیست و تخصصش باید در چه زمینه‌ای باشد؟ کتاب جدید دیوید رانسیمن دنبال حل همین تناقض‌هاست.
هیچ‌کجای تاریخ ارزش کار را با زمان نمی‌سنجیده‌اند
الگوی کار انسانی، چه هنگام کشاورزی و شکار و چه در فعالیت‌های اجتماعی، معمولاً چنین بوده است: دورۀ کوتاهی از کار سخت و توان‌فرسا و دوره‌ای طولانی از استراحت و بیکاری. اما اختراع ساعت و تبدیل‌شدنِ زمان به سرمایۀ ارزشمندی که نباید یک لحظه‌اش را هم از دست داد، این روند را سراپا تغییر داد. حالا برایمان عادی است که یک‌سوم روزمان را به کارفرمایان بفروشیم، در حالی که پانصدسال پیش، چنین کاری با بردگی فرقی نداشت.
نهضت هندی‌ها علیه استعمار انگلستان به پیروزی انجامید، اما ستم، نابرابری و فقر به پایان نرسید. نظام کاستی در قانون برچیده شد، ولی فرهنگ مردم آن را کنار نمی‌گذاشت، در واقع، هنوز هم کنار نگذاشته است. این‌ها را سوجاتا گیدلا، زنی هندی که در خانواده‌ای نجس به دنیا آمده، بهتر از هر کسی می‌داند. او در کتاب خیره‌کننده‌اش داستان مردمی را روایت می‌کند که عمرشان را به پای برابری گذاشتند، اما فهمیدند مورچه‌هایی هستند در میان فیل‌ها.
فقط تویی که می‌تونم بهش بگم: فراسوی گفت‌وگوهای دوستانه
هر آدم سالمی در طول زندگی با دوستان خود به اختلاف می‌خورد و دلگیر می‌شود. اما معمولاً نمی‌دانیم در این مواقع باید چه‌کار کنیم؟ با رفیق صمیمی‌مان حرف بزنیم و توضیح دهیم چرا از او دلخوریم؟ یا شاید بهتر باشد سکوت کنیم و در عمل نشانش دهیم که از او گلایه‌ای داریم؟ حتی ممکن است به این نتیجه برسیم که گذشت زمان زخم‌های رفاقتمان را بهتر درمان می‌کند. دبورا تانن، در کتاب جدیدش، می‌گوید پیچیدن یک نسخۀ واحد برای همه، فقط اوضاع را خراب‌تر می‌کند.
تعطیلات خوب است، اما فردایش چه؟
تعطیلات برای ما به یک‌جور اتوپیایِ زمانی تبدیل شده است. تمام سال را روزشماری می‌کنیم تا تعطیلات فرا برسد، حتی اگر خوش نگذرد، حتی اگر پول نداشته باشیم سفر برویم یا تفریحات عجیب و غریب بکنیم، باز هم عاشق تعطیلاتیم. اما، بیایید یک‌جور دیگر هم به این ماجرا نگاه کنیم: آیا ممکن است تعطیلات و شور و شوقی که برایش داریم، از اساس، سازوکاری برای راضی‌کردن ما به انجام کارهایی باشد که در نهایت «بی‌ثمر» و «ملال‌آور»اند؟
در ستایش جان رالز کم نگفته‌اند. او را بزرگترین فیلسوف سیاسی قرن نامیده‌اند و کتابِ خشک او را احیاگر لیبرالیسم دانسته‌اند. در اهمیت کار او همین بس که چندین نحلۀ فکری عظیم با نقد نظریات او به شهرت رسیده‌اند و عملاً میدان عمومی بحث دربارۀ عدالت را با نظر به مفاهیم و استدلال‌های او ساخته‌اند. اما اثری جدید، وجه دیگری از افکار او را برجسته کرده است: تردیدی که پس از یک‌عمر دفاع از مالکیت خصوصی، به جان او افتاده بود.
تنهاشدن درد بیشتری دارد یا گلوله‌خوردن؟
گاهی اگر به ما خیانت شود، دشنام بشنویم، تنها بمانیم، یا داغ عزیزانمان را ببینیم، آنچنان فرومی‌ریزیم که دیگر امید بازگشت به زندگی عادی چیزی بیشتر از رؤیا نخواهد بود. البته در این مواقع اطرافیان سعی می‌کنند ما را با حرف‌هایشان تسکین بدهند. آنها فکر می‌کنند این دردها صرفاً یکسری حالات ذهنی‌اند که با تصمیم و اراده می‌شود آنها را دور ریخت. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد این نوع دردهای اجتماعی دست‌کمی از بیماری‌های جسمانی صعب‌العلاج ندارند.
فیس‌بوک بدترین جای ممکن برای فعالیت سیاسی است
طنزی تلخ در زندگی روزمرۀ مشهورترین منتقدان شبکه‌های اجتماعی وجود دارد: اکثر آنها نه‌تنها ساعت‌های مدیدی از روزشان را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند، بلکه هیچ تصمیمی برای کنار گذاشتن آنها نیز ندارند. چرا که به یک معنا، ترکِ شبکۀ اجتماعی در دنیای امروز، تفاوت زیادی با تبعید از جامعه ندارد. و درست به همین دلیل است که تلاشِ پیگیرانه برای اصلاح شبکه‌های اجتماعی و نقدِ بی‌رحمانۀ آنها وظیفه‌ای همگانی است.
یوول نوآ هراری از زندگی انسان‌ها در سال ۲۰۵۰ می‌گوید
اگر امسال فرزندی به دنیا بیاورید، سال ۲۰۵۰، سی‌وچند ساله خواهد بود. حتماً آرزو دارید که تحصیلاتی خوب، شغلی آبرومند و زندگی‌ای مرفه داشته باشد و طبیعی است که تلاش می‌کنید تا راه زندگی را به او بیاموزید. اما یوول نوآ هراری، مورخ جوان، معتقد است بهترین کمکی که می‌توانید به فرزندتان بکنید، این است که اجازه ندهید به حرف‌هایتان گوش بدهد. زیرا دنیای پیش رو چنان در حال تغییر است که حکمت پیشینیان برای آن سودی نخواهد داشت.
چهل‌سالگی آخرین سال زندگی ماست؟
وقتی رفته‌رفته به چهل‌سالگی نزدیک می‌شویم، حسی غریب و گمگشتگی خاصی را تجربه می‌کنیم. دانته این‌طور توصیفش می‌کند: «در میانۀ سفر زندگی، خویش را در جنگلی تاریک می‌یابم». جرقۀ این دوره با درک این موضوع رخ می‌دهد که زندگی‌مان به نیمه رسیده، و مرگ صرفاً چیزی نیست که برای دیگران اتفاق می‌افتد: مرگ آرام‌آرام به استقبال ما هم می‌آید. الیوت ژاک، روان‌شناس کانادایی، این حس قدیمی را یک‌بار دیگر کشف کرد و پرسید: «چرا در میانسالی دچار بحران می‌شویم؟»
خداناباور‌ها ارزش‌هایشان را از کجا می‌آورند؟
ریچارد داوکینز، استیون پینکر، سم هریس، دنیل دنت و چند نفر دیگر از همفکرانشان که معمولاً آنها را «خداناباوران نو» می‌خوانند، این روزها جار و جنجال زیادی دارند. خداناباوران نو معتقدند ریشۀ همۀ خشونت‌ها و تعصبات بشری افکار دینی است و مبارزه با دین، نه‌تنها تلاشی علمی بلکه رسالتی اخلاقی است. اما جان گری، فیلسوف بریتانیایی، در کتاب جدیدش نشان می‌دهد چطور این خداناباورانِ مد روز، خود به بنیادگرایانی دینی تبدیل شده‌اند.
| « صفحه قبل | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | صفحه بعد » |
فقط تویی که می‌تونم بهش بگم: فراسوی گفت‌وگوهای دوستانه
هر آدم سالمی در طول زندگی با دوستان خود به اختلاف می‌خورد و دلگیر می‌شود. اما معمولاً نمی‌دانیم در این مواقع باید چه‌کار کنیم؟ با رفیق صمیمی‌مان حرف بزنیم و توضیح دهیم چرا از او دلخوریم؟ یا شاید بهتر باشد سکوت کنیم و در عمل نشانش دهیم که از او گلایه‌ای داریم؟ حتی ممکن است به این نتیجه برسیم که گذشت زمان زخم‌های رفاقتمان را بهتر درمان می‌کند. دبورا تانن، در کتاب جدیدش، می‌گوید پیچیدن یک نسخۀ واحد برای همه، فقط اوضاع را خراب‌تر می‌کند.
پرونده: باید از تنهایی فرار کرد یا به آن پناه برد؟
آدم‌ها طی روز مجبورند در برابر دیگران نقش‌های مختلفی بازی کنند، نقشِ دوست، همکار، شهروند و حتی نقش پدر و مادر. اما تنها جایی که از نقششان بیرون می‌آیند، و تبدیل می‌شوند به خودِ حقیقی‌شان، «تنهایی» است. بدون تنهایی، همۀ عناصر شخصیت‌ساز ما، یعنی همۀ عشق‌ها و نفرت‌هایمان، تکه‌تکه می‌شود در وجود انبوهی از افرادی که با آنها سروکار داریم و نهایتاً چیزی برای خودمان باقی نمی‌ماند. از سوی دیگر ممکن است، در انزوا و گوشه‌گیری، چیزی جز یأس و افسردگی دستمان را نگیرد. راه چاره چیست؟
موجود دوست‌داشتنی و نفرت‌انگیزی به اسم هم‌اتاقی
دانشجویانی که تجربۀ تحصیل در شهری دیگر را داشته‌اند، معمولاً چندسالی درگیر رابطۀ انسانی سردرگم‌کننده‌ای شده‌اند که با هم‌اتاقی‌ها یا همخانه‌هایشان داشته‌اند. مشکل هم‌اتاقی این است که واقعاً معلوم نیست چه نسبتی با او داریم. شبانه‌روزمان را با او می‌گذرانیم، ولی رابطه‌ای خونی یا دلبستگی‌ای عاطفی به او نداریم. اگر هم‌اتاقی‌ها حداقل دانشگاهی مشترک دارند، همخانه‌ها وضعشان از این هم بدتر است. همخانه‌ها ممکن است به بدترین شکل روی اعصابمان بروند، یا به بهترین دوستانمان تبدیل شوند.
آمده‌ام تا اعتراف کنم؛ ماجرای دروغی که ویتگنشتاین را فیلسوف مهمی کرد
ویتگنشتاین شش سال از ایام جوانی‌اش را صرفِ تدریس در دبستانی روستایی کرد. یک‌بار که عصبانی شد، پسربچه‌ای را آن‌قدر کتک زد که از هوش رفت. لودویکِ گناهکار دانش‌آموز را به دفتر مدیر بُرد، پزشک را خبر کرد و زد به چاک. بعداً هم هرچه از او پرسیدند، به‌دروغ، چیزی به گردن نگرفت. این اتفاق نقطۀ پایانی بر معلمی او بود و نقطۀ آغازی بر فلسفه‌ورزی‌اش: فیلسوفی که به دیگران دروغ می‌گوید، چگونه می‌تواند در شناختِ حقیقت با خودش صادق باشد؟
گفت‌وگو با اقتصاددانی که معتقد است آموزش عمومی کلاً بی‌فایده است
از وقتی یادمان می‌آید، در حال تحصیل بوده‌ایم. دوازده سال از دبستان تا دبیرستان و بعد هم دانشگاه. مداوماً به ما گفته‌اند که اگر درس نخوانی، به جایی نخواهی رسید. اما زندگی واقعی، به خیلی‌هایمان نشان داده است که تحصیلات ربط چندانی ندارد به جایگاهی که در جامعه خواهیم داشت. آیا همین یک نکته، کافی نیست که در فایدۀ آن همه درس‌خواندن شک کنیم؟ اقتصاد می‌گوید کافی است، اما فلسفه مخالف است.
قرارگرفتن در موقعیت‌های اضطراب‌آور فایده‌هایی هم دارد
استرس حالت روانی پیچیده‌ای است که از یک همکار مزاحم تا خیابانی پرترافیک می‌تواند به آن دامن بزند، اما واکنش ما انسان‌ها به موقعیت‌های اضطراب‌آور نیز به همان اندازه پیچیده و متنوع است. از تسلیم و فرار بگیرید تا تبدیل‌شدن به آدم‌هایی اجتماعی‌تر. اگر کمی خوشبین باشیم، حتی می‌توانیم بگوییم استرس قادر است ما را به انسان‌هایی دلپذیرتر مبدل کند که غمخوار دیگران می‌شوند و به آنها اعتماد می‌کنند.
آیا علم چیزی جز یک بازی کودکانه است؟
اکثراً فکر می‌کنیم اگر بچه‌هایمان بخواهند دانشمند شوند، باید ابتدا مدرسه و دانشگاه را تمام کنند و سپس، در آزمایشگاه‌های پیچیده با روش‌هایی سخت و بغرنج، نظریۀ علمی تولید کنند. اما واقعیت این است که ما بعد از سپری‌کردن سال‌های طولانی تازه می‌رسیم به جایی که همان اول بوده‌ایم: دوران کودکی. روان‌شناسان می‌گویند الگویی که کودکان در بازی و کنجکاوی‌هایشان به کار می‌گیرند همان روشی است که دانشمندان بزرگ با آن به اکتشافات علمی می‌رسند.
هیچ‌کجای تاریخ ارزش کار را با زمان نمی‌سنجیده‌اند
الگوی کار انسانی، چه هنگام کشاورزی و شکار و چه در فعالیت‌های اجتماعی، معمولاً چنین بوده است: دورۀ کوتاهی از کار سخت و توان‌فرسا و دوره‌ای طولانی از استراحت و بیکاری. اما اختراع ساعت و تبدیل‌شدنِ زمان به سرمایۀ ارزشمندی که نباید یک لحظه‌اش را هم از دست داد، این روند را سراپا تغییر داد. حالا برایمان عادی است که یک‌سوم روزمان را به کارفرمایان بفروشیم، در حالی که پانصدسال پیش، چنین کاری با بردگی فرقی نداشت.
