«نه» کافی نیست

هانا الیس‌پیترسون، گاردین — نائومی کلاین خبر داد که می‌خواهد دربارۀ دولت ترامپ کتابی منتشر کند که می‌گوید مصادرۀ سیاست به‌دست بنگاه‌ها به انتخاب او منجر شد ، و اینکه افزایش کنشگری می‌تواند برای مقاومت در برابر خط مشی وی به کار آید.

این کنشگر و نویسندۀ محبوب کانادایی و متفکر معتبر سیاسی، که پس از نوشتن کتاب بی‌نشان^۱ در ۱۹۹۹ با استقبال فراوانی مواجه شد، با بیشترین سرعت ممکن، کتابی می‌نویسد به نام «نه» کافی نیست^۲. از زمان شروع نوشتن کتابش بیش از دو ماه نمی‌گذرد و قرار است که در ماه ژوئن چاپ شود.

بنابر گفتۀ کلاین، درحالی‌که وی برای تحقیق و نوشتن هر کتابش حداقل پنج سال وقت می‌گذارد، اما احساس کرده است که باید هرچه زودتر کتابی بنویسد و ترامپ را در بستر ایده‌هایی قرار دهد که این دو دهۀ اخیر را به تحقیق دربارۀ آن ایده‌ها گذرانده است.

کلاین می‌گوید: «تعداد بی‌سابقه‌ای از افراد در حال وارد شدن به جنبش‌ها و فعالیت‌های سیاسی هستند و این نیمۀ پر لیوان در ماجرای انتخاب ترامپ است».

«مهم است که بتوانیم خودمان را از سیل اخباری که بر ما هجوم می‌آورند کنار بکشیم و دربارۀ این بیاندیشیم که چگونه به جای کنونی رسیده‌ایم، چه انتظاری از آینده داریم، چگونه این وضع ممکن است بدتر شود و با ملاحظات راهبردی فکر کنیم که چگونه وضع می‌تواند بهتر شود.»

همچنین، این کتاب، که آلن لِین^۳ قرار است چاپش کند، بیانیه‌ای برای عمل پیش روی ما می‌گذارد که، بنابر گفتۀ کلاین، از تجربیاتش در گروه‌های کنشگر در چند سال گذشته الهام می‌گیرد، به‌ویژه تجربۀ کار بر روی «مانیفست جهش»^۴ که طرحی برای کانادا عرضه می‌کرد تا برای همیشه استفاده از سوخت‌های فسیلی را کنار بگذارد. کنشگریِ کلاین وی را، در نوامبر سال گذشته، موفق به دریافت جایزۀ صلح سیدنی کرد.

مؤلفۀ اصلی و برانگیزانندۀ کلاین، در اینکه الآن باید این کتاب را بنویسد، این عقیده‌اش بود که ترامپ نه یک انحراف، بلکه پیامد گریزناپذیر چیزی است که کلاین آن را «تمایلات مخرب» می‌نامد، مانند تمایل به ظهور «مدیرانی که داعیۀ نجات بشریت دارند» که، علاوه‌بر ترامپ، اشخاص چپ‌گرایی همچون بیل گیتس و بنیاد کلینتون را نیز دربرمی‌گیرد.

کلاین می‌گوید: «دارم سعی می‌کنم تا با تکیه بر رگه‌هایی از کتاب‌های قبلی‌ام، دریابم که چگونه ممکن است برندِ رئیس‌جمهوری آمریکا، و جمعی از بِرندهای فرعی اطرافیانش، را بر روی پیشانی فرد مقابلمان ببینیم و [درعین‌حال] به‌هیچ‌وجه نتوانیم هویت شخصی‌اش را از هویت بنگاهی‌اش تفکیک کنیم. تنها زمانی که در وضعیت پسرفت ناشی از ترس و وحشت نباشیم، می‌توانیم به گونه‌ای راهبردی بیندیشیم [و راه‌حل را پیدا کنیم]».

کلاین در آخرین کتابش، این همه‌چیز را تغییر می‌دهد^۵، که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، دربارۀ این بحث می‌کند که چگونه سرمایه‌داریِ افسارگسیخته علت بی‌واسطۀ فاجعۀ تغییرات آب‌وهوایی است. او می‌گوید که این کتاب نیز سیاست‌های ریاضتی، نژادپرستی، جهان بنگاه‌مدار، تغییرات آب‌وهوایی و اهمیت قیمت نفت را پیوندی ضروری و مشابه می‌دهد با تصمیم ترامپ مبنی‌بر شروع استفادۀ دیوانه‌وار از سوخت فسیلی.

کلاین معتقد است که کتاب «نه» کافی نیست «نوع متفاوتی از کتاب است که سعی می‌کند خودش را به صورت نوع بسیار متفاوتی از یک نهضت درآورد». کلاین، همان‌طور که مؤلفه‌هایی را بررسی می‌کند که موجب برگزیده‌شدن ترامپ شده‌اند، انواع بحران‌ها و تکانه‌های آینده را نیز پیش‌بینی می‌کند، بحران‌هایی که می‌توان از مدیریت ترامپ انتظار داشت که برای پیش‌بُرد دستورکارش عامدانه به وجود بیایند.

کلاین می‌گوید: «دغدغه‌ام و چیزی که آرام و قرار را از من گرفته، این است: در لحظه‌ای همچون حال که بسیاری از افراد – و بسیاری از آنها برای اولین بار- وارد سیاست می‌شوند، تحت عنوان وحدت، می‌خواهیم کم‌ترین مخرج مشترکمان را به دست آوریم، یعنی اینکه موافقیم هیچ‌کداممان ترامپ را دوست نداریم».

«وحدتْ عالی است، اما اگر این تنها چیزی باشد که مقاومت علیه ترامپ را یکپارچه می‌سازد، دست‌آخر خودمان را در آن جایی خواهیم یافت که پیش از ترامپ بودیم؛ یعنی همان موقعیتی که ترامپ را تولید کرد! ما باید به تحلیل عمیق‌تری دست پیدا کنیم».

کلاین از این فرصت استفاده می‌کند تا بکاود که چگونه افراد کلیدیِ اطراف ترامپ از این بحران در زمان گذشته استفاده کرده‌اند، چه مایک پنس در جایگاه مقامی رسمی و چه استیون منوچین که به‌طرز نامعقولی از بحران مسکن آمریکا نفع برد. «این حضراتْ بانیان سرمایه‌دارِ این فاجعه‌اند. کابینۀ ترامپ کابینۀ ویرانی است».

اطلاعات کتاب‌شناختی:

Klein, Naomi. No Is Not Enough: Resisting Trump’s Shock Politics and Winning the World We Need. Haymarket Books, 2017

پی‌نوشت‌ها:
• این مطلب را هانا الیس‌پیترسون نوشته است و در تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ با عنوان «Naomi Klein to rush out new book taking on Trump administration» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان «نه کافی نیست» و با ترجمۀ علیرضا صالحی منتشر کرده است.
•• هانا الیس‌پیترسون (Hannah Ellis-Petersen) خبرنگار گاردین در جنوب شرقی آسیا است.
[۱] No Logo
[۲] No Is Not Enough
[۳] Allen Lane. آلن لِین مؤسس انتشارات پنگوئن است.
[۴] the Leap Manifesto
[۵] This Changes Everything