دومین یادداشت از مجموعۀ «آیا مغز مطالعۀ کتابهای الکترونیکی را دوست دارد؟»
مطالعه از نسخههای چاپی به سمت ابزارهای دیجیتالی رفته است. اما آیا عملکرد مغز، میان دریافت اطلاعات از کتاب چاپی یا نسخهٔ الکترونیکی، تغییری میکند؟ آیا با این تغییر تفاوتی در مهارت یا تجربه خواندن ایجاد میشود؟ در دومین قسمت از مجموعهٔ مباحث «آیا مغز مطالعۀ کتابهای الکترونیکی را دوست دارد؟»، ساندرا آموت پاسخ میدهد.
نیویورکتایمز — مطالعه با استفاده از ابزار الکترونیک با پیشرفت نمایشگرها ارتقاء یافته و خوانندگان نیز روز به روز بیشتر با استفاده از آن سازگار میشوند؛ اما هنوز مردم از روی نمایشگرها ۲۰ تا ۳۰ درصد کندتر مطالعه کنند. پانزده یا ۲۰ سال پیش مطالعه الکترونیک به نسبت مطالعه کاغذی باعث کاهش درک مطالب میشد، اما مطالعات اخیر نشان میدهند که این تفاوتها امروزه کمرنگتر شده است.
خواندن از روی صفحۀ نمایشگر تا اندازهای تلاش بیشتری میطلبد و البته خسته کنندهتر هم است؛ اما تفاوت میان خواندن الکترونیکی و مکتوب اندک است و تنها برای موضوعات و مطالعات مهم و دشوار موضوعیت پیدا میکند. مطالعه مکتوب مزایای ارزشمندی دارد، به خصوص برای متونی که مجبورید بین صفحات در رفت و آمد باشید؛ مانند مقالات یا نوشتههایی که حاوی جدول یا یادداشت هستند.
فایدهمندی رایانه برای مطالعه بصورت جدی تا حد زیادی به توان شخصیتی کاربر نیز بستگی دارد. با این حال حواس پرتی در عموم مردمی که از رایانه برای مطالعه استفاده میکنند بسیار دیده میشود. طبق تحقیقات سرعت خواندن در مطالعات دانشگاهی بعلت مراجعه به ایمیل یا وبسایتهای مورد علاقه دچار کاهش نمیشود.
بعنوان مثال در یک مطالعه، کارگران هر ۳ دقیقه کار خود را عوض میکردند و به طور متوسط ۲۳ دقیقه طول میکشید تا دوباره به آن کار برگردند. این رفت و برگشتهای مکرر علاوه بر اتلاف وقت، باعث از میان رفتن تمرکزی میشود که برای تفکر دربارۀ آنچه میخوانیم لازم است.
البته کاربران کتابهای الکترونیک، مثل کاربران سرویس کیندل آمازون، واجد هردو شخصیت خوانندگان الکترونیک و مکتوب هستند. شواهد بیاساس مدعیاند که خوانندگان، کتابخوانهای الکترونیک را با همان سرعت کتابهای چاپی میخوانند. فن آوری جدید صفحات مطالعه، یا جوهر الکترونیکی برخی از مشکلات نمایشگرهای قدیمی از جمله نوسان و اعوجاج تصویر را ندارند، هرچند این فن آوری هم هنوز مشکل رفت و برگشت مخاطب میان صفحات مختلف را باقی گذاشته است.
کتابخوانهای الکترونیکی به راحتی در دست قرار میگیرند، اما کنتراست آنها بیشتر شبیه روزنامههاست تا کتابهای چاپی؛ و تصاویر نیز کیفیت و وضوح پائینی دارند. به هرحال فنآوری به پیشرفت ادامه میدهد و ما نیز میتوانیم انتظار داشته باشیم که مطالعه الکترونیک درست به اندازه مطالعه از روی کاغذ آسان و کاربردی شود.
* ساندرا آموت سردبیر ارشد و سابق نشریه علوم اعصاب طبیعی و از نویسندگان کتاب به درون مغزتان خوش آمدید: چطور کلید خودرویتان را گم میکنید اما هیچوقت رانندگی فراموشتان نمیشود و معماهایی دیگر دربارۀزندگی روزمره.
برای اینکه خوانندۀ خوبی باشید، نیازی نیست هر کتابی را تا آخر بخوانید
چطور انگیزۀ انتقامجویی در میان یهودیان اسرائیلی از نازیها به اعراب فلسطینی منتقل شد؟
رمان مدار زمین ما را به زندگی روزمره و خیالانگیز شش فضانورد دعوت میکند
چرا برای توصیف روابط انسانی از استعارههای مکانی و معماری استفاده میکنیم؟