آیا میتوانیم با تکتک انسانها دقیقاً همانطوری رفتار کنیم که با فرزند یا مادرمان رفتار میکنیم؟ کسانی که در فلسفۀ اخلاق معتقدند انسان باید همگان را به یک چشم بنگرد، گویا چنین انتظاری از ما دارند. اما منگزی، حکیم باستانی چین، که از پیروان کنفوسیوس بود، معتقد بود مردم نمیتوانند چنین قانونهای دشواری را رعایت کنند، چرا که اساساً جوانههای رفتار اخلاقی در دلِ محبت به اعضای خانواده و خویشاوندان میروید.
آنچه در این نوبت گوش میکنید نسخهٔ صوتی نوشتاری است از برایان فان نوردِن که پیش از این با عنوانِ «پرنفوذترین فیلسوف چینی که احتمالاً چیزی دربارۀ او نشنیدهاید»، منتشر شده است. نوشتار این نسخه صوتی را در اینجا بخوانید.
فرض کنید مردی حین پیادهروی در حومۀ شهر بهناگاه کودکی را میبیند درحالسقوط درون چاهی متروک. او چه خواهد کرد؟ بسیاری افراد، از روی غریزه، بهسوی کودک میدوند تا او را نجات دهند. باوجوداین برخی نیز در این موقعیت وحشت وجودشان را فرامیگیرد و در لحظۀ بحرانی در جای خود میخکوب میشوند. شماری دیگر هم احتمالاً بهسوی کودک میدوند، اما در میانۀ راه میایستند، چراکه متوجه میشوند چاهِ متروک و سست ممکن است در اثر وزنشان فروریزد. درنتیجه تکانۀ اولیۀ آنها برای نجات کودک در برابر میل به حفاظت از خود قرار میگیرد. واقعیت آن است که میتوانیم نه از آنچه فردی در چنین موقعیتی «انجام میدهد» بلکه از آنچه «احساس میکند» مطمئن باشیم. اما اگر کسی چنین احساساتی نداشت چطور؟ این آزمایش فکری را فیلسوف کنفوسیوسی و باستانی چین، مِنگزی، صورتبندی کرده است، فردی که پرنفوذترین فیلسوف در تاریخ جهان است اما شما احتمالاً چیزی دربارۀ او نشنیدهاید. منگزی این مثال را در تقابل با خودمداران و آنهایی به کار میگیرد که باور دارند روان بشر نوعی لوح سپید است. او معتقد است در ذات بشر گرایشی بنیادین برای شفقت در برابر رنج دیگران نهاده شده است.
فایل صوتی نوشتار «پرنفوذترین فیلسوف چینی که احتمالاً چیزی دربارۀ او نشنیدهاید» را گوش کنید.
تدریس کامو در میانۀ ترس از «کار بیهوده و مأیوسکننده»
آیا کرونا رابطۀ ما با حیوانات را تغییر خواهد داد؟