از لبخند ژاکلین کندی تا مشت مارلون براندو: مصاحبه‌‌ای با مشهورترین پاپاراتزوی تاریخ

گفت‌‌وگویی با رون گاللا، پیپر— چند سال پیش، رون گاللا واژۀ «پاپاراتزو» را از سربرگش حذف کرد. الآن سردر محل کارش نوشته است «عکاسی رون گاللا» و ترجیح می‌‌دهد بگوید کارش «عکاسی با رویکرد پاپاراتزی» است.

چه اتفاق عجیبی! چون آن اصطلاح را این هنرمند ۸۷سالۀ متولد برانکس در آمریکا رایج کرد. فدریکو فلینیِ فیلم‌‌ساز بود که این واژۀ ایتالیایی (به‌‌معنای وزوز پشه) را به‌‌کنایه در وصف شخصیت عکاس مزاحمِ فیلم «زندگی شیرین» ¹ به کار بُرد. ولی گاللا اولین کسی بود که از «پاپاراتزی» یک حرفه ساخت، حرفه‌‌ای که پیامد جانبیِ چند کشمکش حقوقی پرسروصدا با سلبریتی‌‌ها در دهۀ ۱۹۷۰ بود. اگر از نقاط برجستۀ دورۀ کاری پرزحمت او فیلمی بسازند، کم از یک کمیک‌‌استریپ ندارد: دو دعوای حقوقی با ژاکی کندی [همسر جان اف. کندی]؛ پنج دندانی که با مُشت‌‌های مارلون براندو شکست (و نهایتاً با مصالحه‌‌ای چهل‌‌هزاردلاری به نفع گاللا تمام شد)؛ تُف‌‌های شان پن؛ یک شب بازداشت در مکزیک به‌‌لطف ریچارد برتون؛ تایرهای پنچرشده به سفارشِ الویس پریسلی؛ و مأموران امنیتی‌‌ای که بریژیت باردو فرستاده بود.

ولی عجیب نیست که گاللا دیگر میل ندارد از این واژه استفاده کند: او عکاس سلبریتی‌‌ها شد تا خوراکی برای اشتهای بی‌‌انتهای مردم به لحظه‌‌های «غافلگیرکننده، تمرین‌‌نشده، فی‌‌البداهه و برنامه‌‌ریزی‌‌نشده» فراهم کند، و با آن نبوغِ شیدایی‌‌اش مشغول ثبت و ضبط این لحظات شد. گاللا خودش را فوتوژورنالیستی می‌‌داند که قهرمانانه از سلبریتی‌‌ها نقاب برمی‌‌دارد، نه اینکه تحقیرشان کند (خُب البته به‌‌استثنای آن آقایانِ برجستۀ خشمگینی که هرازگاهی یکی‌‌دو مُشت حواله‌‌اش می‌‌کنند)، یا چندرغاز پول دربیاورد (که البته برای بهترین عکسش از ژاکی هزار دلار گرفت). ستاره‌‌ها محکم به تصویرشان چسبیده‌‌اند، و او می‌‌خواهد مُشتشان را باز کند تا یک لحظۀ اصیل را ثبت و ضبط کند.

او فرق خودش را با کسانی که امروزه دست از سر سلبریتی‌‌ها برنمی‌‌دارند، مجموعه‌‌ای از فرمان‌‌های اخلاقی می‌‌داند که مو را از ماست بیرون می‌‌کشند: او هرگز به خانۀ سلبریتی‌‌ها نرفت، همیشه سعی کرد دیده نشود، هرگز ستاره‌‌ها را تحریک نکرد، هرگز دسته‌‌جمعی به آن‌‌ها یورش نبُرد، و مدعی است فارغ از حکم قضاییِ دورماندن از ژاکی هرگز حتی به حریم‌‌خصوصی او هم تعرّض نکرده است. بااین‌‌حال، عکس‌‌هایش سندهایی واقعی‌‌اند که نشان می‌‌دهند او از جنس دیگری است.

لحظه‌‌های دلپذیری که از وارهول، جاگر، لنون، مک‌‌کوئین و خانوادۀ کندی دُزدیده است هیچ شباهتی ندارند به عکس‌‌های مایلی سایروس و جاستین بیبر، یا نمونه‌‌های قدیمی‌‌تر مثل پاریس هیلتون و لیندسی لوهان، که وقتی تلوتلوخوران از کلوپ بیرون می‌‌آمدند یا در ساحل مایویشان را درست می‌‌کردند، با زدنِ فلاش از آن‌‌ها گرفته شد، انگار که گوزنی میان جاده به نوربالای ماشین خیره مانده باشد؛ وقتی عکس آماندا باینز روی جلد مجلۀ پیپر منتشر شد، اَبی شریبر در مقاله‌‌ای در همین مجله نوشت این عکس‌‌ها کالاهای هیجان‌‌انگیزی‌‌اند که حضیض فرهنگ پاپاراتزی را رقم می‌‌زنند. سنگدلی صنعت پاپاراتزی حوالی ۲۰۰۷به اوج رسید، و بعد به‌‌سمت دیگری چرخید: حالا دیگر قبیلۀ کارداشیان‌‌ها با شبه‌‌پاپاراتزوها قرار ملاقات می‌‌گذارند یا حتی استخدامشان می‌‌کنند تا دربارۀ عکس‌‌های روتوش‌‌شده‌‌ای که به مجلات زرد می‌‌رسد حرف آخر را بزنند.

هر دو سناریو مایۀ انزجار گاللاست که استقلال هنری و یگانگیِ خاصِ تصاویر فی‌‌البداهه را کلید کارش می‌‌داند (تصویری که هیچ عکاس دیگری حتی از زاویه‌‌ای کمی متفاوت هم نمی‌‌توانست بگیرد). از یک جهت، گویا هویت پاپاراتزی به‌‌عنوان هنرمند واقعی است که دگرگون شده است: وارهول یک‌‌بار گفته بود گاللا عکاس محبوب اوست. ولی از جهت دیگر، به گفتۀ گاللا «این مردم‌‌اند که بیشتر طلب می‌‌کنند، کنجکاوتر شده‌‌اند، بیشتر می‌‌خواهند». او به بازار مصرف اخبار زرد اشاره می‌‌کند که سیل عکاس‌‌ها را روانۀ خیابان‌‌های نیویورک و لس‌‌آنجلس کرده است. دیگر نمی‌‌شود آن لحظه‌‌های ساکن و آرامی را یافت که او شکار می‌‌کرد.

همه‌‌چیز هم عوض نشده است. کنجکاویِ ما دربارۀ زندگی خصوصی سلبریتی‌‌ها هنوز هم سیری ندارد، و عکاسان خستگی‌‌ناپذیری به یاری‌‌مان می‌‌آیند تا مشکلمان حل شود. اما امروزه نوادگان گاللا چنان به تحقق پیش‌‌بینی «پشه‌‌های وزوزکن» فلینی نزدیک شده‌‌اند که او نمی‌‌تواند ادعا کند، در نسخۀ امروزیِ هنر محبوبش، حق آب و گِل دارد.

گاللا با مجلۀ پیپر حرف زده است: دربارۀ ماجراهای پرآب‌‌وتاب عکس‌‌های نمادینش، کتک‌‌هایی که به‌‌خاطر هنرش خورد، و اینکه پس از دوران طلایی پاپاراتزی چه بر سر این حرفه آمده است.

یائل گلدفاین: چه زمانی و چطور پاپاراتزو شدید؟

رون گاللا: در سال ۱۹۵۱ کارهای هنری سفالی انجام می‌‌دادم و در نیویورک کار می‌‌کردم. آن زمان جنگ کره در جریان بود و من را هم برای خدمت در ارتش فراخواندند. ولی می‌‌خواستم حرفه‌‌ای یاد بگیرم، برای همین فراخوان را کنار گذاشتم و در نیروی هوایی ثبت‌‌نام کردم. آنجا بود که عکاس شدم. چهار سال در نیروی هوایی خدمت کردم و هرچه بود دربارۀ عکاسی و تعمیر دوربین یاد گرفتم. خوش‌‌شانس بودم. در سال ۱۹۵۵، که از نیروی هوایی بیرون آمدم، به کالج طراحی در مرکز هنر لس‌‌آنجلس رفتم و در رشتۀ فوتوژورنالیسم درس خواندم. به آن جادو علاقه داشتم: به اینکه خود ستاره‌‌ها چه شکلی‌‌اند و زندگی‌‌شان چه شمایلی دارد. در ابتدای کارم، مهمان ناخواندۀ اولین اکران نمایش‌‌ها می‌‌شدم.

گلدفاین: تعریف‌‌تان از «پاپاراتزی» چیست؟

گاللا: در سال ۱۹۷۴، که مشغول تحقیق برای کتاب اولم به اسم ژاکلین² بودم، برای فدریکو فلینی (فیلم‌‌سازی که این واژۀ «پاپاراتزی» را ابداع کرد) نامه نوشتم و پرسیدم چطور به آن واژه رسید. او برایم تعریف کرد که، وقتی در شهر رمینیِ ایتالیا به مدرسه می‌‌رفت، کنار یک بچۀ بی‌‌قرار می‌‌نشست که همیشه جیغ می‌‌زد و آن‌‌قدر تند تند حرف می‌‌زد که کلماتش مثل یک‌‌جور وزوز بی‌‌انتها به هم چسبیده بودند. برای همین هم معلم لقب پاپاراتزو را به او داده بود، که در ایتالیایی یعنی پشۀ وزوزکن. وقتی مشغول نوشتن فیلم‌‌نامۀ «زندگی شیرین» بود، این واژه برایش یادآور یکی از شخصیت‌‌هایش شد که فوتوژورنالیست بود. ولی آنچه مایۀ شهرت واژۀ پاپاراتزو در آمریکا شد فلینی نبود، بلکه محاکمۀ من به تقاضای ژاکی کندی در سال ۱۹۷۲ بود که ۲۶روز طول کشید.

ولی قصۀ من فرق می‌‌کند. من یک پاپاراتزوی خودساخته‌‌ام. در طرح سربرگم نوشته‌‌ام: «عکاسی با رویکرد پاپاراتزی». منظورم از پاپاراتزی این است: غافلگیرکننده، تمرین‌‌نشده، فی‌‌البداهه، برنامه‌‌ریزی‌‌نشده. تعریفم از پاپاراتزو همین است.

گلدفاین: این تمایز بین «پاپاراتزی» با «عکاسی با رویکرد پاپاراتزی» چرا برایتان مهم است؟

گاللا: اول از همه، به نظرم پاپاراتزوها هنرمندانی آزادکار هستند. من آزادکارم، مستقلم. این یکی از نکات پاپاراتزوی واقعی است، که آن‌‌ها آزادکار هستند.

رویکردم این است که ستاره‌‌ها را واقع‌‌بینانه، همان شکلی که هستند، در محیطشان ثبت کنم. پاپاراتزوی ایتالیایی در «زندگی شیرین» (و البته همین امروز) را ببینید: خیلی پرخاشگرند و گاهی ستاره‌‌ها را تحریک می‌‌کنند تا عکس‌‌هایشان بهتر فروش برود. من به این کار علاقه‌‌ای ندارم. من هرگز ستاره‌‌ها را تحریک نمی‌‌کنم. رویکردم و عکس‌‌هایم خودشان گویای همه‌‌چیزند.