شاید هیچ دانشمندی در دوره معاصر به اندازه نوام چامسکی اینقدر در اوج شهرت نبوده است. چامسکی در ۹۰ سالگی، همچنان درباره طیف متنوعی از موضوعات اظهار نظر میکند. از بحثهای تخصصی زبانشناسی گرفته تا مسائل مربوط به آبوهوا و سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا. ترجمان به مناسبتهای مختلف گفتوگوها، یادداشتها و برشهایی از کتابهای او را ترجمه و منتشر کرده است. در این مجموعه این مطالب را گرد آوردهایم.
4 دقیقه
فیلسوفِ پیر و جهانِ دیوانه
گفتوگوی وایوز ترایانتافیلو با نوام چامسکی
فیلسوفِ تلخکامِ، در آستانۀ نود سالگی هنوز مینویسد و سخن میگوید. او در آخرین مصاحبۀ خود از چپگرایی در دنیا حرف میزند، یادی از فیدل کاسترو میکند و همزمان به دغدغۀ همیشگیاش باز میگردد: نقدِ سیاستهای ایالات متحده. و در آخر، میگوید این جوانانِ آمریکایی هستند که قبل از همه باید در برابر ترامپ مقاومت کنند.
نظریۀ چامسکی به بنبستِ کامل رسیده است
بخش اعظمی از انقلاب نوام چامسکی در زبانشناسی، ازجمله چگونگی یادگیری زبان، درحال منسوخشدن است
۵۰ سال است که نظریۀ دستور زبان جهانیِ نوام چامسکی در عرصۀ تحقیقات زبانشناسی نظریۀ غالب است، اما هر چه میگذرد نقصهای جبرانناپذیر این نظریه بیش از پیش هویدا میشود. تحقیقاتِ مربوط به زبانآموزی کودکان نشان دادهاند روش کودکان برای یادگیری بسیار پیچیدهتر از حرفهای چامسکی است.
معمایی به اسم نوام چامسکی
بهتازگی دو کتاب دربارۀ چامسکی منتشر شده است که هر دو، این نابغۀ نابغهها را کوبیدهاند
چامسکی را پدر زبانشناسی مدرن و تأثیرگذارترین روشنفکرِ زندۀ جهان در دهههای اخیر خواندهاند. تعداد کتابهای تألیفیاش از صد گذشته است و همچنان در ۸۷سالگی، هر کسی به او ایمیل بزند، جوابی دریافت میکند. آیا واقعاً این اسطوره استحقاق جایگاهش را دارد، یا وقتِ اسطورهشکنی رسیده است؟
چامسکی: بحران بسیار عمیقتر از چیزی است که فکر میکنیم
سیستم سیاسی درهمریختۀ آمریکا بدل به تهدیدی برای حیات تمام انسانها شده است
بولتن دانشمندان هستهای، در گزارشی موسوم به «ساعت آخرالزمان» به شکلی استعاری اعلام میکند تا نابودیِ جهان چقدر زمان باقی است. این بولتن، در ژانویۀ ۲۰۱۵ اعلام کرد که با بیسابقهترین تهدیدِ سیسالۀ اخیر مواجهیم.
چامسکی: ترامپ صدای ناقوس مرگ است
گفتوگوی گاردین با نوام چامسکی بهبهانۀ حضورش در مستند «شکاف»
لئو بندیکتوس از گاردین، به بهانۀ اظهارات چامسکی در مستند «شکاف» با او درموارد زیر به گفتوگو نشسته است: چرا جداشدنِ بریتانیا از اتحادیۀ اروپا مهم نیست، چرا انکارِ تغییراتِ آبوهوایی توسط ترامپ فاجعهبار است و چرا انقلاب سادهتر از آن است که فکرش را میکنیم؟
دلیل پیروزی ترامپ مرگ آمریکای سفیدپوست است
اقبال مردم به ترامپ عمیقاً منبعث از احساس ترس و خشم است؛ احساساتی که بطور بالقوه کشنده هستند
سیاستمدارانِ آمریکایی از افزایش محبوبیت ترامپ متحیر شدهاند. او برندۀ آراء سه ایالت از چهار ایالت مهم شده است. چامسکی میگوید بخشی از اقبال مردم به ترامپ عمیقاً منبعث از احساس ترس و خشم است؛ احساساتی که بطور بالقوه کشنده هستند.
دستیار چامسکی بودن چه حس و حالی دارد
خاطرات بِوِرلی استول از آشنایی، دستیاری و دوستی با نوام چامسکی
در روز دوم کارم، مردی وارد دفتر شد. دستهای کاغذ روی میز من انداخت، سپس گفت: «نسخه پشتیبان»، و انتظار داشت که منظورش را فهمیده باشم. سرش را بالا آورد و نگاهی به من کرد، تازه متوجه شد که من دستیار همیشگیاش نیستم، دست خود را جلو آورد و خیلی ساده خود را معرفی کرد: نوام
ما چگونه موجوداتی هستیم؟
نگاهی به کتاب ما چگونه موجوداتی هستیم نوشتۀ نوام چامسکی
نوام چامسکی، به نحوی عمیق و وسیع در باب ماهیت زبان، محدودیتهای شناخت بشری و نقش انسان به عنوان موجودی اجتماعی در ارتقای خیر عمومی به تأمل میپردازد. او در کتاب اخیر خود، میان دانشهای گوناگونی چون زبانشناسی نظری، علوم شناختی، فلسفه سیاسی و … ارتباط برقرار کرده است.
چامسکی: دانشگاه بنگاهی تجاری شده است
سخنرانی «نوام چامسکی» دربارۀ وضعیت رو به زوال دانشگاه
چامسکی در این سخنرانی معتقد است تا حدود زیادی چنین است، اما نباید پنداشت که دانشگاهها در دهههای قبل از این، بیعیب و نقص بودهاند. با اینحال، استخدام حقالتدریسی، تزلزل شغل و لایههای متعدد مدیریتی، از اقتصاد نولیبرالی سراغ دانشگاه آمده است.
شهرِکشتار؛ صبرا و شتیلا
گفتوگوی امی گودمن با نوام چامسکی، آوی شلایم، رشید خالدی و آلن سیگل
در سپتامبر ۱۹۸۲ بیش از ۲۰۰۰ فلسطینی با حملۀ نیروهای میلیشیای مسیحی و با همدستی ارتش اسرائیل در کمپهای صبرا و شتیلا کشته شدند. متن حاضر گفتوگویی است میان نوام چامسکی، آوی شلایم، تاریخدان و استاد دانشگاهِ آکسفورد و رشید خالدی، استاد مطالعاتِ عرب دانشگاه کلمبیا.
لازم نیست حتماً اورول بخوانید
گفتوگو با نوام چامسکی دربارۀ انواع آنارشیسم، بیدادگری لیبرتاریانیسم و موضاعاتی دیگر
آنارشیسم و لیبرتاریانیسم دو اصطلاحیاند که نوام چامسکی زیاد بهکار میبرد. او از تعاریف مختلف این دو اصطلاح میگوید؛ و اینکه چرا طبقهبندی مفاهیم برای آموزش مهم است؟ نیاز به دموکراسی رسانهای، رابطۀ پول و انتخابات و تجاریشدن دانشگاه دیگر موضاعات این گفتوگو هستند.
چارلز تیلور شعر و موسیقی را عناصر نجاتبخش دوران افسونزدایی میداند
او چیزی از خواهرم نمیدانست، خوبیاش همین بود
کتابی جدید، تاریخ ایدۀ خودآفرینی را در کنار تغییرات مذهبی بررسی میکند
نظریۀ «انفجار هوش» بر مبنای درک نادرستی از هوش به وجود آمده است