پدر: داستان پیچیده‌ای از ضعف و قدرت

►
برای مطالعۀ هر یک از مطالب،
بر روی تیتر آن‌ها کلیک کنید.
►

• وقتی یک استاد فلسفه پدر می‌شود
_{همزمان با تولد فرزندمان در ذهن من نیز اندیشه‌هایی تازه به دنیا آمد}

یک نویسنده گفته است تولد بچه مثل انفجار یک بمب در زندگی است. روالی که همیشه در خانه حاکم بوده، ناگهان دود می‌شود و قواعد تازه‌ای شکل می‌گیرد. ساعت‌های طولانی بی‌خوابی و نگرانی دربارۀ سلامت، تغذیه و تربیت نوزاد پدر و مادر را به آدم‌هایی تبدیل می‌کند که قبل از بچه‌دار شدن، برای خودشان هم باورنکردنی به نظر می‌رسیده است. یک فیلسوف بوسنیایی تعریف می‌کند که چطور تولد دخترش حتی مسائل فلسفی ذهن او را نیز عوض کرد.

• استیو جابز، پدری که زندگی دخترش را جهنم کرد
_{انتشار کتاب خاطرات دختر اول استیو جابز، اسطورۀ مؤسس اپل را با چالشی بزرگ مواجه کرده است}

لیسا بعد از مرگ استیو جابز، بارها با جوانانی روبه‌رو می‌شد که پدرش را مثل یک ابرانسان می‌پرستیدند و او را «پدر» خودشان می‌دانستند. برای او، این‌ حرف‌ها تناقضی غم‌انگیز با تجربۀ خودش داشت. استیو جابز، مادر او را رها کرده بود و تا سه سالگی انکار می‌کرد که پدر اوست. بعدها در همان شهری که استیو با ثروت بی‌کران خود می‌زیست، او و مادرش با فقر و افسردگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کردند. کتاب خاطرات لیسا چهرۀ دیگری از استیو جابز را برملا کرده است.

• تقدیم به پدرم، که نسبتی با من نداشت
_{صدها هزار نفر از ما کسانی را پدر و مادر خودمان می‌دانیم که در واقع نسبتی با ما ندارند}

دنی شاپیرو، نویسندۀ مشهور آمریکایی، از همان اولین سال‌های دوران کودکی‌اش احساس می‌کرد با بقیۀ اعضای خانواده‌اش فرق دارد. خانوادۀ او یهودی بودند و موهای تیره داشتند، اما موهای او طلایی بود. ولی برای او این احساس جداافتادگی چیزی بیش از یک تفاوت ظاهری بود. این ماجرا ادامه داشت، تا آنکه سال‌ها بعد از مرگ پدر و مادرش، با هدیه‌ای که شوهرش به مناسبت سال نو برای او خریده بود، حقیقت برملا شد. هدیه یک کیت آزمایش دی‌ان‌ای بود.

• آن‌ها کمر تو را شکستند پدر
_{نویسندۀ فرانسوی از رنج و عذابی می‌نویسد که سیاست‌ بر پدر بیمار او وارد کرده است}

ادوار لویی، نویسندۀ ۲۶سالۀ فرانسوی، سال‌هایی را به یاد می‌آورد که از پدر خود متنفر بود، کارگر کارخانه‌ای روستایی که جز سکوت و خشونت و بی‌عاطفگی از او چیزی ندیده بود. ادوار بزرگ شد و پدرش پیر و بیمار. در گذر سال‌ها او مرحله به مرحله دید که چطور خشونتی که در کودکی بر او تحمیل می‌شد، شمه‌ای بود از خشونتی عظیم و طاقت‌فرسا که در درجۀ اول بر پدرش تحمیل می‌شد. پدر او خود قربانی خشونتی بود که اعمال می‌کرد.

• بین آن نامه‌های کهنه دنبال پدرم می‌گشتم
_{وقتی عزیزی را از دست می‌دهیم وسایل جامانده از او هم دردناک‌اند و هم تسکین‌دهنده}

همۀ ما روزی از دنیا خواهیم رفت، اما تکه‌ها و نشانه‌هایی از سال‌هایی که کنار دیگران گذرانده‌ایم باقی خواهد ماند. دست‌خطمان توی مدارک و نامه‌هایمان، لحن حرف‌زدن و حالت‌های چهره‌مان در فیلم‌هایی از ما جا مانده، و خاطرۀ محوی از کارهایی که کرده‌ایم و حرف‌هایی که به بقیه زده‌ایم. الی فیتزجرالد، نویسنده و تصویرساز آمریکایی، دختر نوجوانی بود که پدرش را از دست داد و با نگهداری از وسایلی که از پدرش مانده بود، معنای مرگ و غم را درک کرد.

• چرا پدرهایی که در سریال‌های کمدی می‌بینیم اینقدر دست‌و‌پاچلفتی هستند؟
_{نقش «پدری» طی دهه‌های اخیر با مشکلات زیادی در زندگی خانوادگی روبه‌رو شده}

به چند فیلم و سریالی کمدی‌ای که اخیراً دیده‌اید فکر کنید و نقشِ پدرها را در آن‌ها به یاد بیاورید. تصویر رایجی که احتمالاً به ذهنتان می‌آید چنین چیزی است: آدمی بی‌کفایت، احمق، با رفتارهای بچه‌گانه، نصیحت‌های بی‌ثمر و وسواس‌های خنده‌دار. کسی که از مدیریت زندگی‌اش عاجز است و همه از دستش عذاب می‌کشند. تحقیقی جدید نشان می‌دهد در کمدی‌های امروزی پدرها بیش از همیشه مسخره می‌شوند، در حالی که در واقعیت بیشتر از همیشه برای خانواده‌هایشان وقت می‌گذارند. چرا؟

• خاطرات مادرها چگونه از من پدر بهتری ساخت؟
_{همۀ کتاب‌های راهنمای فرزندپروری که خوانده بودم مسخره و سطحی بودند، مگر چند مورد آخر}

پدرها اغلب حوصلۀ بچه‌داری ندارند. آنچه از دوران کودکیِ فرزند به یادشان می‌ماند عموماً چرت‌های بریده‌بریدۀ شبانه و کمبود وقت و پول است. آن‌ها دربارۀ پدربودن چندان صحبت نمی‌کنند و آن را جدا از دیگر تجربه‌های زندگی خود می‌فهمند. حتی بیشترشان احساس نمی‌کنند در پدری‌کردن برای فرزند باید از الگویی خاص سرمشق بگیرند. اما مادرها تجربۀ متفاوتی در فرزندپروی دارند. کارل سدرستروم، پس از بررسی چندین و چند کتاب خاطرۀ پدران و مادران، به نتیجۀ جالبی رسیده: برای اینکه پدر بهتری باشید، باید حرف مادران را خوب بفهمید.

• بازی‌کردن پدرها با بچه‌هایشان چه تأثیری بر آیندۀ کودک دارد؟
_{کودکانی که پدرانشان، از سنین بسیار کم، با آن‌ها بازی می‌کنند، کنترل بیشتری بر احساساتشان دارند}

کودکان از طریق بازی‌کردن است که تعامل با آدم‌ها و دنیای بیرون را می‌آموزند. تحقیقات زیادی نیز تأثیر بازی‌کردن بچه‌ها با مادرانشان را بررسی کرده‌اند، اما تأثیر بازی‌های پرسروصدای پدران با بچه‌های خردسال کمتر مورد توجه بوده است. نتایج یک تحقیق جدید در دانشگاه کمبریج نشان می‌دهد بازی‌های پدران با کودکان زیر سه سالشان، نه‌تنها با نوع بازی‌ مادرها متفاوت است، که آثار متفاوتی هم روی آیندۀ این بچه‌ها می‌گذارد.