اعتیادی کراک‌گونه به بوتاکس

لوسی راک، گاردین — مطالعه‌ای قابل‌توجه و تازه دربارۀ استفاده از بوتاکس در آمریکا نشان داده است که برخی زنان از اعتیاد کراک‌گونه به بوتاکس در رنج‌اند چراکه، هربار، می‌خواهند بهتر از درمان‌های پیشین باشند.

بنا بر گزارش انجمن جراحی پلاستیک زیبایی آمریکا، تعداد زنان ۱۹ تا ۳۴ساله‌ای که جراحی زیبایی داشته‌اند از سال ۲۰۱۱ تاکنون ۴۱درصد افزایش داشته است. همچنین روی‌آوردن مردان به بوتاکس رو به فزونی است. امروزه مردان ۱۰درصد از جمعیت کاربران این خدمات را تشکیل می‌دهند، تاجایی‌که این کار به‌نام «بروتاکس» [«برو» به‌معنای برادر و داداش] معروف شده است.

متخصصان پوستْ بسیاری از خانم‌های جوان‌تر را متقاعد می‌کنند که این دارو مانعِ تشکیل چروک می‌شود، ماده‌ای از مشتقات سمّ بوتولینوم که کشنده‌ترین سم عصبیِ جهان است. اما دانا برکوویتسِ ۳۸ساله، استاد مطالعاتِ جنسیتی در دانشگاه ایالتِ لوئیزیانا که خودش هم بوتاکس کرده است، در کتابش با عنوان ملت بوتاکسی؛ تغییر چهرۀ آمریکا^۱ بحث می‌کند که این توقع ناشی از درکی نادرست از توانایی بوتاکس است که به مراجعه‌های متواتر به جراح پلاستیک می‌انجامد.

او به آبزرور گفت: «بوتاکسْ هم پیشگیرانه است و هم نه: کمی پیچیده است. این سمِ عصبی را به ماهیچه‌های صورتتان تزریق می‌کنید تا مانع حرکت آن‌ها شوید. اگر نتوانید احساساتتان را برای دوره‌های طولانی بیان کنید، بعضی خطوط خاص صورت تشکیل نمی‌شوند.»

«بااین‌همه، مسئله اینجاست که اثر بوتاکس فقط چهار تا شش ماه می‌ماند، بنابراین زمانی که آن خطوط را دوباره بر چهره‌تان ببینید باز مراجعه می‌کنید. زنانی که من با آن‌ها مصاحبه کرده‌ام در‌بارۀ اعتیادآوربودن این عمل صحبت کردند. یکی گفت برایش ’مانند کراک‘ بود.» برکوویتس می‌افزاید: «مشکل من این است که پزشکان با هدف‌گذاری روی زنان جوان‌تر در تلاش‌اند مشتریان مادام‌العمر ایجاد کنند.»

او هم‌زمان با پژوهش برای کتابش مقاله‌های مجله‌های بسیاری را خواند که گفته‌های متخصصان پوست، جراحان زیبایی و کارشناسان زیبایی را دربارۀ ویژگی‌های پیشگیرندۀ بوتاکس و روش «آغاز زودهنگام [مصرف]» نقل می‌کردند. این گزاره‌ها شامل مواردی ازاین‌دست بود: «اتاقتان را، پیش از آنکه خیلی کثیف شود، تمیز کنید.»

به‌گفتۀ برکوویتس «این بازاریابیْ کارِ تبلیغات نیست؛ این اتفاق به‌شیوه‌ای بسیار موذیانه‌تر رخ می‌دهد».

کاربرد آرایشی بوتاکس در سال ۲۰۰۲ تأیید شد و از آن زمان یازده‌میلیون آمریکایی جلسه‌ای سیصد تا چهارصد دلار بابتش پول داده‌اند. برکوویتس با زنانی مصاحبه کرد که در دهۀ دوم و سوم عمرشان بودند. او دریافت که بسیاری از آن‌ها ادعای پیشگیرنده‌بودن بوتاکس را باور دارند. «عبارت‌هایی مانند این را شنیدم: ’من از بوتاکس استفاده می‌کنم، چون یک حملۀ بازدارنده است‘ یا ’دوست من خیلی باهوش است: از ۲۲سالگی بوتاکس را شروع کرده. این‌جوری چروک‌ها حتی تشکیل هم نمی‌شوند.‘»

برکوویتس توضیح می‌دهد که شیوۀ شکوفاییِ فروش در صنعت چندمیلیارددلاری زیبایی و ضدپیری در آمریکا دامن‌زدن به احساسات بی‌کفایتی است.

بسیاری از زنانی که او با آن‌ها گفت‌وگو کرده برای نخستین بار، پس از شنیدن پیشنهاد تخفیف یک کلینیک یا رفتن به یک مهمانی بوتاکس، تزریق را انتخاب کرده‌اند. بنا بر [اطلاعات] انجمن جراحی پلاستیک آمریکا، زنان ۲۲ تا ۴۰ساله‌ای که بوتاکس استفاده می‌کنند از زنان ۶۰ساله بیشترند.

نیکول گارسیا، کارشناس زیبایی، نخستین بار آن را در ۲۶سالگی امتحان کرد. او به برکوویتس گفت: «من استفاده از بوتاکس را آغاز کردم؛ راستش چون مادرم گفت به آن نیاز دارم. من همیشه هنگام تماشای تلویزیون این حالتِ‌ درهم‌کشیده را به چهره‌ام می‌دهم. او بود که متوجه این موضوع می‌شد و همیشه دربارۀ آن تذکر می‌داد.»

مایکا ویلیامسون در نیواورلئان مربی یوگاست. او نیز، در ۳۱سالگی و زمانی که تازه صاحب اولین فرزندش شده بود، برای کتاب [برکوویتس] طرَف مصاحبه بود. او بوتاکس را نخستین بار در ۲۹سالگی در منزل یکی از دوستانش آزموده بود: «آنجا مهمانی بوتاکس بود. تزریق در خانۀ کسی و نه در مطب پزشک کمی خطرناک بود. اما این حس را داشتم که ضرری که ندارد… می‌دانی،‌ تجربه بود. می‌خواستم امتحانش کنم.»

بعد از آن مهمانی، ویلیامسون یک بار بوتاکس استفاده کرده بود و بنا داشت که بعد از دورۀ شیردهی جلسات بیشتری [تزریق] داشته باشد.

به‌گفتۀ برکوویتس، باوجودآنکه دارو برای بیشتر مصرف‌کنندگان بی‌خطر بود، عوارض جانبی آن، ازجمله تاری دید و افتادگی پلک، گزارش شده بود و همچنین بعضی از زنانی که او با آن‌ها گفت‌وگو کرده بود از سردرد رنج می‌بردند. علاوه‌براین، بوتاکس می‌تواند دروازه‌ای برای دیگر عمل‌های آرایشیِ تهاجمی‌تر باشد، همچون پُرکننده‌های پوستی.

ریچل مک‌آوی، هواشناس ۳۰ ساله‌ای از اهالی مینه‌سوتا، به برکوویتس گفت: «من عاشق بوتاکسم، اما تنها مشکل این است که دیگر حواسم به پیشانی‌ام نیست و به‌تازگی متوجه خطوط پرانتزیِ اطراف دهانم شده‌ام. حس می‌کنم در این نقاط به پُرکننده نیاز دارم.»

برکوویتس می‌گوید، زمانی که پژوهش برای کتابش را آغاز کرد، ۳۱ساله و کاملاً‌ مخالف بوتاکس بود. اما طی چند سال ذهنیتش عوض شد و خودش هم در ۳۴سالگی چند باری تزریق‌ کرد.

او چنین توضیح می‌دهد: «بخشی از این کار به‌دلیل پیرشدنم بود. ضمناً، به‌عنوان بخشی از پروژۀ کتاب، صدها مقاله دربارۀ بوتاکس در مجله‌های زنان خواندم‌ که نادرست‌ترین کار در حق حس عزت‌نفسم بود.»

«من فمینیست فعالی بودم و از این کارها دوری می‌کردم. بعد با زن‌هایی هم‌سن‌ خودم مصاحبه کردم که به من می‌گفتند احمقم که این کار را انجام نمی‌دهم و همین‌طور متخصصان پوست که یکی‌شان به من گفت [درمورد خودم] سهل‌انگار هستم.»

«احساس اینکه چیزی بیرونیْ کنترل چهره را در اختیار بگیرد بسیار عجیب است. توانایی حرکت بالای صورتتان را از دست می‌دهید. بعد هم مردم شروع به تعریف و تمجید از من کردند. مانند این بود که راز کوچکی داشتم.»

او می‌گوید هم احساس جذابیت و هم شرمندگیِ ناشی از بوتاکس را تجربه کرده است: «شرمندگی، نه تنها به‌دلیل پوچ‌بودن بلکه به این دلیل که آن را شکستی شخصی در پایبندی به اخلاق اصلی فمینیسم می‌دیدم.»

او دو سال بعد دوباره تزریق کرد و تصمیم گرفت به دانشجویانش بگوید: «به یاد می‌آورم که در یکی از سخنرانی‌هایم دربارۀ بدن و زبیایی در این فکر بودم که ’عجب متقلبی هستم‘. آنجا بود که داشتم با تنش‌های بسیار پیچیده‌ای در جایگاه یک فمینیست دست‌وپنجه نرم می‌کردم. این شد که مقاله‌ای نوشتم و از آن‌ها خواستم آن را بخوانند. همینْ باب گفت‌وگویی جذاب دربارۀ فمینیسم و فرهنگ تَن شد. بسیار خوش‌حال بودم که خودم را بیرون می‌ریختم.»

برکوویتس، که آخرین بار شش ماه پیش و قبل از مراسم ازدواجش تزریق کرده است، معتقد است به الگوهای بهتری برای زنان نیاز داریم. «کارِ تَن که ستاره‎‌ها به آن مشغول‌اند، بسیار پیش‌پاافتاده است و در معرض دید همۀ جهان قرار دارد، مانند آنچه در« کدبانوهای واقعی» و «خانوادۀ کارداشیان» می‌بینیم. چه ‌می‌کنیم که پیرشدن جالب باشد؟»

از دکتر دَن میلز خواسته شد دربارۀ این بحثِ برکوویتس نظر بدهد که آیا نظریۀ پیشگیرنده‌بودن بوتاکس اشتباه است یا خیر. او، که رئیس انجمن جراحی پلاستیک زیبایی آمریکاست و در لاگونا بیچِ کالیفرنیا مطب دارد، به آبزرور گفت: «واقعاً همین‌طور است که شما هرچقدر پوست را، در جهت خاصی، بیشتر درهم بکشید پوست در آن جهت بیشتر چروک می‌خورد. پس من نمی‌گویم بوتاکس پیشگیرنده نیست.»

«اگر تزریق را در دهۀ دوم زندگی آغاز می‎کردید و در تمام عمر ادامه می‌دادید، هیچ چروکی در خطوط یازده‌ِ چهره‌تان (خطوط بین ابروها) ایجاد نمی‌شد. هرچه بیشتر ماهیچه‌ها را استفاده کنید بیشتر چروک می‌خورند. پس، به‌نفع هر دو طرف بحث، ادله‌ای وجود دارد.»

آلرگان، شرکت صاحبِ برند بوتاکس، به درخواست اظهارنظر در این‌ باره پاسخ نداد.

پی‌نوشت‌ها:
• این مطلب را لوسی راک نوشته است و در تاریخ ۷ ژانویه ۲۰۱۷ با عنوان «Is America developing a ‘crack-like addiction’ to Botox beauty» در وب‌سایت گاردین منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان «اعتیادی کراک‌گونه به بوتاکس» و با ترجمۀ مینا فراهانی منتشر کرده است.
•• لوسی راک (Lucy Rock) نویسنده و روزنامه‌نگار گاردین است. راک پیش‌تر ویراستار خبر بوده است.
[۱] Botox Nation: Changing the Face of America