فوتبال و بیسکویت همه جا با رئیس‌جمهور امریکا هستند

دَن زَک، واشینگتن‌پست — می‌خواهیم دربارۀ انگشت‌ها و دکمه‌ها حرف بزنیم.

هیلاری کلینتن در ماه ژوئن دربارۀ دونالد ترامپ گفت: «نباید انگشت او روی دکمه باشد.»

ترامپ در برنامۀ «تودی» در ماه آوریل گفت: «من مثل بعضی‌ها از چکاندن ماشه خوش‌حال نمی‌شوم» و اضافه کرد: «من آخرین کسی هستم که از سلاح هسته‌ای استفاده می‌کند.»

کلینتن در سخنرانی‌اش در گردهمایی دموکرات‌ها در ۲۸ جولای در فیلادلفیا گفت: «مردی که با طعمۀ یک توییت به دام می‌افتد، مردی نیست که سلاح‌های هسته‌ای‌مان را به او بسپاریم.»

روز چهارشنبه، جو اسکاربرا در شبکۀ ام‌.اس.‌ان.‌بی.‌سی مدعی شد ترامپ سه بار از یکی از مشاوران سیاست‌خارجی پرسیده است که اگر سلاح هسته‌ای داریم، چرا نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم؟ (یکی از سخن‌گویان ترامپ منکر این واقعه شد.)

یک دلیل: به‌گفتۀ انجمن بین‌المللی فیزیک‌دانان حامی جلوگیری از جنگ هسته‌ای^۱، انفجار صد کلاهک هسته‌ای (اکنون حدود پانزده‌هزار کلاهک روی سیارۀ زمین وجود دارد) می‌تواند دومیلیارد نفر را بکشد.

در کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری، امریکا با قدرت مخرب خود و تک‌نفری روبه‌رو می‌گردد که این قدرت به او سپرده می‌شود: انگشتان چه کسی روی دکمه باشد؟

جهت اطلاع از واقعیت: دکمه‌ای در کار نیست.

البته یک کیف هست.

این کیف همه ‌جا دنبال رئیس‌جمهور می‌رود: در هواپیمای حامل رئیس‌جمهور، زمین گلف، آسانسورها و… . داخل این کیف، دستورالعمل اجرای جنگ هسته‌ای است. واقعاً نحوۀ انجام چنین جنگی داخل آن چمدان است.

این کیف از جنس آلومینیوم است، بیست کیلو وزن دارد، روکشش تمام‌چرم است و از خانوادۀ آن کیف‌های بادوام و نفوذناپذیری است که به‌صورت سفارشی برای ارل هلیبرتن می‌ساختند: مهندس میادین نفتی و بنیان‌گذار شرکت هلیبرتن که به‌خاطر ارتباط با دیک چنی، جنگ عراق و نشت نفتی در دیپ‌واتر هاریزون^۲ بدنام شده است.

حمل این کیف به‌صورت مشترک بر عهدۀ پنج دستیار نظامی است که هرکدام از یک شاخۀ نیروهای مسلح ایالات متحده انتخاب شده‌اند. دستورالعمل داخل کیف شبیه مِنوی رستوران‌هاست: اما به‌جای انتخاب غذاهای چینی که هرکدام با شماره‌ای مشخص شده باشند، رئیس‌جمهور می‌تواند شهرها یا تأسیسات نظامی در مثلاً روسیه یا چین (یا هر دو) را برای حمله انتخاب کند.

شرکت زیرو هلیبرتن این کیف‌های موسوم به «فوتبال» را می‌ساخته است؛ اما وضع فوتبال فعلی روشن نیست. کاخ سفید که دربارۀ مسائل مربوط به فوتبال نظر نمی‌دهد، چندتایی از این کیف‌ها را هشت سال پیش خریداری کرد و پس‌ازآن سفارش جدید نداده است. زیرو هلیبرتن کیف‌هایی را به‌عنوان لوازم صحنه در اختیار تهیه‌کنندگان سریال «۲۴» و فیلم «دروغ‌های حقیقی»^۳ آرنولد شوارتزنگر^۴ قرار داد. در هر دو فیلم، سلاح‌های هسته‌ای با سهولتی دلهره‌آور منفجر می‌شوند. از ابتدای عصر هسته‌ای، این تصویر را بارهاوبارها دیده‌ایم. در فرهنگ عامیانه، سلاح‌های هسته‌ای با کلید، دکمه و در «شوالیۀ تاریکی برمی‌خیزد»^۵ با ساعت‌های شمارش معکوس منفجر می‌شوند.

ماجرا در واقعیت قدری پیچیده‌تر، اما به همین هولناکی است. رئیس‌جمهور برای صدور اجازۀ حمله از کارتی حاوی کُدهای تأیید استفاده می‌کند که در حالت ایدئال نزد خود اوست.

به آن چمدانْ «فوتبال» و به این کارت «بیسکویت» می‌گویند.

شایعاتی هست که می‌گویند جیمی کارتر بیسکویت را به‌اشتباه به خشک‌شویی فرستاد.

گفته می‌شود بیل کلینتن بیسکویت را یک‌ بار جا گذاشت و تا چند ماه به هیچ‌کس نگفت.

پس از سوءقصد به جان رونالد ریگان، پرسنل بیمارستان کت‌وشلوار او را بُریدند و از تنش درآوردند و بیسکویت روی زمین افتاد. بعداً اف‌.بی‌.آی آن را به‌عنوان شواهد حادثه برداشت و در ابتدا از بازگرداندن آن به ارتش خودداری می‌کرد.

در دیدار تاریخی اوباما از هیروشیما در ماه می، یعنی اولین دیدار یکی از رؤسای‌جمهور امریکا در مقام ریاست‌جمهوری از جایی که ۷۱ سال پیش ۱۶۰هزار ژاپنی در اولین استفادۀ نظامی از سلاح هسته‌ای کشته یا مجروح شدند، لابد بیسکویت در جیب اوباما بوده است.

اوباما آنجا گفت: «مسؤولیت مشترک همۀ ما آن است که با تاریخ چشم‌درچشم شویم و بپرسیم باید چه تغییری در کارمان دهیم تا از بروز دوبارۀ چنین رنجی جلوگیری کنیم؟»

هم‌اکنون قدری بیش از نُه‌صد کلاهک هسته‌ای در اختیار رئیس‌جمهور است که سرتاسر کرۀ زمین روی «پیش‌ران‌ها»ی مختلف نصب شده‌اند. تعدادی روی موشک‌هایی‌اند که در عمق زمین در مونتانا، داکوتای شمالی، وایومینگ، نبراسکا و کلرادو قرار دارند. تعدادی را زیردریایی‌ها حمل می‌کنند که مشغول گشت‌زنی در اقیانوس اطلس شمالی و غرب اقیانوسیه‌اند. بقیه هم در میزوری، داکوتای شمالی، بلژیک، آلمان، ایتالیا، هلند و ترکیه آمادۀ بارگیری در بمب‌افکن‌هایند.

برخی از این کلاهک‌ها می‌توانند ظرف چند دقیقه پس از دستور رئیس‌جمهور پرتاب شوند، در نیم‌ساعت به هر نقطۀ دنیا برسند و انفجاری بیست برابر بزرگ‌تر از رخداد هیروشیما به پا کنند. رئیس‌جمهور می‌تواند بدون مشورت کنگره و بدون بررسی دیوان عالی، دستور این کار را بدهد.

ماه گذشته، دیان فینشتین (سناتور دموکرات ایالت کالیفرنیا) پس از جلسۀ مربوط به طرح‌های توسعۀ نوعی موشک کروز هسته‌ای جدید که ممکن است بیست‌میلیارد دلار هزینه داشته باشد، به وب‌سایت فصل‌نامۀ کنگره گفت: «هرچه مدت حضورم در سنا طولانی‌تر می‌شود، بیشتر می‌ترسم که کسی مرتکب خطایی بزرگ شود. یک نفر، رئیس‌جمهور، مسئول است. کافی است خطا کند و خدا می‌داند، شاید آخرالزمان به پا شود.»

امریکا دو نفر را نامزد کرده است که میراث‌دار این منتهی‌الیه قدرت تسلیحاتی شوند. برندۀ انتخابات همچنین میراث‌دار تاریخچه‌ای دلهره‌آور از راه‌رفتن روی لبۀ تیغ هم خواهد بود.

در سال ۱۹۶۱، یکی از بمب‌افکن‌های بی-۵۲ روی خاک ایالت کارولینای شمالی دچار نقص فنی شد و دو کلاهک به زمین افتادند که قدرت بالقوۀ انفجار هریک دویست برابر هیروشیما بود.

در سال ۱۹۷۹، به ازبیگنیف برژینسکی (مشاور امنیت ملی کارتر) گفتند که اتحاد جماهیر شوروی صدها موشک رها کرده است. یک دقیقه پیش از تماس او با رئیس‌جمهور برای هماهنگ‌کردن پاسخ کوبنده، گفتند که ارتش برداشت نادرستی از مانوری تمرینی داشته است.

در سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۹۵، تنها چند دقیقه مانده بود تا مسکو به‌خاطر هشدار نادرست دست به انتقام بزند: یکی از هشدارها به‌خاطر بازتاب نور خورشید در ابرها بود و دیگری به‌واسطۀ یکی از راکت‌های تحقیقاتی ناسا.

در سال ۲۰۰۷، شش کلاهک به‌اشتباه در پروازی از داکوتای شمالی به لوئیزیانا گذاشته شدند، بدون آنکه کسی بفهمد سلاح‌های هسته‌ای در قلمرو هوایی ایالات متحده‌اند.

در سال ۲۰۱۲، یک راهب کاتولیک ۸۲ ساله و دو فعال صلح‌طلب همکارش به‌سادگی به یکی از انبارهای تسلیحات شرق ایالت تنسی نفوذ کردند. این انبار موسوم به «فورت‌ناکسِ اورانیوم»^۶ احتمالاً میزبان بزرگ‌ترین ذخایر مواد شکافت‌پذیر دنیاست.

در ماه مارس، چهارده هوانورد پایگاهی در وایومینگ که موشک‌های هسته‌ای را مدیریت می‌کند، به‌خاطر مصرف غیرقانونی مواد مخدر از کار معلق شدند.

اوباما در اولین سخنرانی‌اش پس از تصدی مقام ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۰۹ گفت بشریت باید به دنبال «صلح و امنیتِ دنیایی عاری از تسلیحات هسته‌ای» باشد. اکنون به‌گفتۀ مرکز مطالعات عدم اشاعۀ تسلیحات هسته‌ای جیمز مارتین^۷، آماده می‌شویم که ظرف سی سالِ آینده یک‌هزارمیلیارد دلار برای مدرن‌سازی زرادخانۀ ایالات متحده خرج کنیم و این زرادخانه را تا دهۀ ۲۰۸۰ عملیاتی نگه داریم.

و ساعت آخرالزمان^۸، آن تخمین نمادین از زمان وقوع مصیبتی جهانی، از سال ۲۰۱۰ تاکنون به نیمه‌شب نزدیک‌تر شده است. در سال ۲۰۱۰ شش دقیقه با نیمه‌شب فاصله داشت. در سال ۲۰۱۲، بولتن دانشمندان اتمی ساعت را پنج دقیقه به نیمه‌شب تنظیم کرد و پارسال، سه دقیقه به نیمه‌شب.

تیک‌تاک. تیک‌تاک.

اگر ترامپ انتخاب شود چطور؟ یا کلینتن؟

در جواب کلینتن که گفته بود رقیبش با طعمۀ یک توییت به دام می‌افتد، ترامپ در برنامۀ «ای.‌بی.‌سی ساندی» گفت: «من یکی از بهترین خُلق‌وخوها را دارم: خُلق‌وخوی برنده‌شدن.»

کرۀ شمالی در ماه ژانویه یک بمب هسته‌ای آزمایش کرد و شاید در حال آماده‌سازی بمبی دیگر باشد.

نیروهای نظامی در حال تجمع در امتداد مرزهای اروپا با روسیه‌اند که پس از الحاق جزیرۀ کریمه به خاک خود در سال ۲۰۱۴، قوای مجهز به سلاح هسته‌ای را آماده‌باش کرده است. در ماه می، ناتو بهره‌برداری از یک سامانه دفاع موشکی امریکایی در رومانی، یعنی دقیقاً آن سوی دریای سیاه، را آغاز کرد.

بنا به اسنادی که به‌دست مجلۀ یو.اس‌.ای تودی رسیده است، در بازۀ ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴، «ادارۀ ملی امنیت هسته‌ای» نوزده بار هک شده است.

در دو سال گذشته، ۲۷۰۰ مورد قاچاق غیرقانونی مواد پرتوزا در دنیا رُخ داده است.

ویلیام پری (وزیر دفاع سابق ایالات متحده) در مدت خدمت خود که تقریباً بیست سال پیش خاتمه یافت، شاهد سه هشدار غلط بوده است؛ بااین‌حال، ماه گذشته در یک مراسم شام با خبرنگاران در واشنگتن گفت: «امروز احتمال وقوع فاجعۀ هسته‌ای بیشتر از دوران جنگ سرد است.»

وی گفت احتمال تصادف یا محاسبۀ نادرست وجود دارد
یا تهدید تروریسم هسته‌ای
یا تنش میان هند و پاکستان.

دوباره باید گفت: ترسناک‌ترین نکته دربارۀ فوتبال و بیسکویت همانا وجود این‌هاست. این نظر ریچارد مک‌سورلی فقید بود، آن کشیش یسوعی و فعال صلح‌طلب که روزگاری گفته بود سلاح‌های هسته‌ای پدر همۀ مناقشات هستند: وسایلی که حتی اگر منفجرشان هم نکنیم، آسیب‌زننده‌اند.

او نوشته است: «امروزه ریشۀ خشونت در جامعه‌مان آن است که قصد استفاده از تسلیحات هسته‌ای را داریم. همین که این را قبول کرده‌ایم، مابقی شرهای جامعه در مقایسه با آن رنگ می‌بازند.»

شاید ذهنمان سراغ پهپادهای مسلح برود، تفنگ‌های تهاجمی، خشونت علیه زنان، علیه پلیس، علیه معترضان.

مدتی قبل، همین امسال، ترامپ در تجمع هوادارانش گفت: «پس اگر دیدید کسی آماده شده که به شما گوجه پرتاب کند، پدرش را در بیاورید. باشه؟» و گفت: «جدی گفتم.»

شاید از بیسکویت و فوتبال فقط یکی در دنیا باشد؛ ولی دکمه‌ها همه‌جا هستند.

اطلاعات کتاب‌شناختی:

Zak, Dan. Almighty: Courage, Resistance, and Existential Peril in the Nuclear Age, Blue Rider Press, 2016

پی‌نوشت‌ها:
• این مطلب را دَن زَک نوشته است و با عنوان «Nervous about nukes again? Here’s what you need to know about The Button. (There is no button.)» در وب‌سایت واشینگتن‌پست منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان «فوتبال و بیسکویت همه جا با رئیس‌جمهور امریکا هستند» و با ترجمۀ محمد معماریان منتشر کرده است.
•• دَن زَک (Dan Zak) نویسنده و خبرنگار واشینگتن‌پست است.
••• این مطلب برداشتی است از کتاب قدرقدرت: تهور، پایداری و مخاطرات هستی در عصر هسته‌ای (Almighty: Courage, Resistance, and Existential Peril in the Nuclear Age) نوشتۀ دن زک، دربارۀ سلاح‌های هسته‌ای و جنبش‌های ضد هسته‌ای.
[۱] International Physicians for the Prevention of Nuclear War
[۲] Deepwater Horizon: یک سکوی نفتی با طول ۱۱۲ متر و ارتفاع ۹۷٫۴ متر بود. این سکو در سال ۲۰۰۱ توسط شرکت بی پی در خلیج مکزیک ساخته و در بیستم آوریل ۲۰۱۰ میلادی منفجر شد و یکی از بزرگترین فجایع زیست محیطی آمریکا را رقم زد. اطفای حریق چاه نفت ۸۷ روز طول کشید در این مدت چهار میلیون و نهصد هزار بشکه نفت به دریا نشت کرد [ویکی‌پدیا].
[۳] True Lies
[۴] Arnold Schwarzenegger
[۵] The Dark Knight Rises
[۶] Fort Knox: یکی از بزرگ‌ترین مقرهای ارتش ایالات متحده که در ایالت کنتاکی واقع شده است.
[۷] James Martin Center for Nonproliferation Studies
[۸] Doomsday Clock: یک ساعت نمادین که شمارش معکوس تا وقوع بالقوۀ یک فاجعۀ جهانی (مثلاً جنگ هسته‌ای یا تغییر اقلیمی) را نشان می‌دهد. اعضاء هیئت علم و امنیت در انجمن «بولتن دانشمندان اتمی» این ساعت را تنظیم می‌کنند. هرچه عقربه به نیمه‌شب نزدیک‌تر باشد، به باور این دانشمندان ما به فاجعۀ جهانی نزدیک‌تر شده‌ایم.