هشدار: به سرعت‌گیر نزدیک می‌شوید

تایلر کاوئین، بلومبرگ — گزارشی جدید در انگلستان، پیشنهاد ‌کرد سرعت‌گیرها را از راه‌ها بردارند تا عبور وسایل نقلیه تسهیل بشود و تولید کربن کاهش بیابد. از آن زمان، این مسئله به موضوع بحثی داغ تبدیل شده است. در ایالات متحده، مالکین خانه‌ها اغلب تقاضای نصب سرعت‌گیرهای بیشتری در محله خود را دارند تا سرعت رانندگان کم شود. این امر هر سال بیش از پیش راه‌های محلی را به مایه کندی تحویل کالا تبدیل می‌کند. اما آیا از نقطه نظر یک اقتصاددان، این سرعت‌گیرها اساساً فکر خوبی هستند؟^۱

از یک طرف سرعت‌گیرها، سرعت عبورومرور را کم می‌کنند و در نتیجه احتمالاً جان افراد بیشتری حفظ می‌شود. با این حال محاسبه مزایا و معایب آنقدرها هم آسان نیست، بخشی به این دلیل که سرعت‌گیرها اثرات جانبی ناخواسته‌ای دارند. خیلی از سواری‌ها یا کامیون‌ها آن‌ها را دور می‌زنند که این خود مسلماً خطر بیشتری دارد تا اینکه اساساً هیچ مانعی در کار نباشد، یا اینکه راننده‌ها ممکن است دور موتور ماشین را بیشتر کنند تا بلافاصله بعد از سرعت‌گیر گاز بدهند. صداهای دائمی «بوم بوم» یا صدای ناهنجار ترمزها خیلی از ساکنین مناطق مسکونی را بر آن داشته تا خواستار برداشته شدن سرعت‌گیرها شوند. سرعت‌گیرها می‌توانند باعث هدایت بخش زیادی از ترافیک به راه‌های جایگزین شوند، و سرعت امدادرسانی خودروهای اورژانس را کم می‌کنند.

موانع عبور و مرور هزینه تحویل کالا به خانه‌ها را افزایش می‌دهند. این موضوع ممکن است سفرهای شخصی بیشتر به فروشگاه‌های خرده فروشی را در پی داشته باشد، که خود شمار تصادفات و مرگ‌ومیر را افزایش می‌دهد. فکر نکنید که اقدام‌های آشکار برای ایمن‌سازی همیشه به معنی ایمنی بیشتر است، چون که ناکارآمدی‌های اقتصادی هم خطرات خود را به همراه دارد حتی اگر کمتر به چشم بیایند.

بر مبنای این تصور که خانه‌های امن‌تر قیمت بالاتری دارند، یک راه برای ارزیابی نظام‌مند سرعت‌گیرها این است که به قیمت خانه‌ها با و بدون سرعت‌گیر در خیابان‌ها توجه کنیم. اما یک مطالعه (با گروه کنترلِ نه چندان دقیق) نشان می‌دهد که هیچ تفاوتی در قیمت خانه‌ها وجود ندارد، پس این معیار به مسئله ما پاسخ نمی‌دهد.

یک نگاه اقتصادی دیگر این است که بخش خصوصی، در تلاش برای پاسخ به خواست مشتری، سرعت‌گیرها را برای کسب و کار مفید می‌بیند یا آسیب‌رسان. این گونه‌ای از آزمونِ بازار این مفهوم است و یقیناً بنا به مشاهداتم اغلب در پارکینگ مراکز خرید بزرگ سرعت‌گیر هست تا سرعت عبور و مرور را کاهش دهد و خطر تصادف را از جمله برای عابرین پیاده کم کند. مالکین مراکز خرید و پارکینگ‌های عمومی به این نتیجه رسیده‌اند که وزنه جذب مشتری‌های بیشتر در اثر مزایای امنیت بالاتر، سنگین‌تر از نارضایتی ناشی از رانندگی کند و هزینه‌های احتمالی دیگری است که مشتری‌ها را می‌راند. این یک آزمون هزینه-فایده تجربه‌محور است و نشان‌دهنده نقش بیشتر سرعت‌گیر در سطحی وسیع‌تر است.

با این حال، دریافت شخصی من این است که این سرعت‌گیرهای بخش خصوصی بسیار ملایم‌تر و هموارتر از آنهایی هستند که در اطراف خانه‌ام وجود دارند. وقتی نوبت راه‌های محلی می‌رسد، ساکنین فعالانه در پی آنند که رانندگان غیر ساکن را دور کنند، در حالی که مالکین مراکز خرید و پارکینگ‌ها به دنبال بهترین فضا در راستای دلایل تجاری هستند. به عنوان یک نتیجه مقدماتی، فکر می‌کنم برخی سرعت‌گیرها خوب‌اند اما بیشتر آنها مانع اضافی هستند و احتمالاً زیاد هم هستند. این دیدگاه از پشتیبانی برخی مطالعات جدید نیز برخوردار است.

زاویه دیگر بحث از سرعت‌گیرها این است که چطور سرعت‌گیر با مسائل «ارزش نمادین» مرتبط است و اینکه این مسئله تا حدی توضیح می‌دهد که چرا این بحث این همه داغ شده است.

یک سرعت گیر با همین شکل موجود مانعی عمدی با بیشترین شفافیت تعمدی است. سرعت‌گیر پیامی دارد مبنی بر اینکه اهداف اجتماعیِ امنیت و سکوت محله‌ها به آن اندازه مهم‌اند که به کم کردن سرعت عبور خودروها می‌ارزد. مقررات بسیاری تلاش کرده‌اند تا جان افراد را بیشتر حفظ کنند اما بیشتر آنها پنهان‌اند و هزینه‌هایشان شفاف نیستند، مانند مقررات ایمنی خودرو که در آزمون‌های تصادف وضع شده است. در مقابل، یک سرعت‌گیر تنها وقتی کارکرد دارد که افراد هر بار آن را ببینند. بنابراین تا مرزی که سرعت‌گیر در جامعه پذیرفته شده باشد، این مانع آشکارا در حال تبلیغ این اندیشه است که محدودیت‌های حمل و نقل سریع -به عنوان نمادی از پیشرفت- در ذیل نام امنیت و محله آسوده پذیرفته شده است.

ممکن است تعجب کنید چرا در دورانی چنین پیشرفته و تکنولوژیک اصلاً به سرعت‌گیر نیاز داریم؟ چرا از دوربین‌ها یا سنسورها برای تشخیص و تنبیه راننده‌های پرشتاب یا دیگر رانندگان بی‌مسئولیت استفاده نمی‌کنیم؟ حداقل دو پاسخ می‌توان داد: هزینه بیشتر و حریم خصوصی. بسیاری از افراد در محل نمی‌خواهند که سابقه ضبط‌شده الکترونیکی از رفت و آمدشان وجود داشته باشد و در نتیجه حاضرند این تکنولوژی «عصر حجری» یعنی سرعت‌گیر را با آغوش باز بپذیرند.

به طور خلاصه، در بحث سرعت‌گیرها، یک طرف احساس می‌کند علیه دشمنان رفت‌وآمد هموار و پیشرفت به پا خاسته است، در حالی که طرف دیگر در جستجوی حفظ حریم خصوصی و اجتماعات راحت است.

از آنجا که هم پیشرفت و هم حریم خصوصی این روزها کالایی نایاب محسوب می‌شوند، جای تعجب نیست که هر دو طرف بحث ناراضی باشند.

پی‌نوشت‌ها:
• این مطلب را تایلر کاوئین نوشته است و در تاریخ ۱۳ آوریل ۲۰۱۷ با عنوان «Caution: Debate Over Speed Bumps Ahead» در وب‌سایت بلومبرگ منتشر شده است. وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۲ خرداد ۱۳۹۶ این مطلب را با عنوان «هشدار: به سرعت‌گیر نزدیک می‌شوید» و با ترجمۀ نرگس نخجوانی منتشر کرده است.
•• تایلر کاوئین (Tyler Cowen) استاد اقتصاد در دانشگاه جورج منسون است. کاوئین به‌طور ثابت برای بلومبرگ می‌نویسد و علاوه بر آن نوشته‌هایش در نیو ریپابلیک، وال استریت ژورنال،فوربس و نیوزوریک منتشر می‌شود. مجله اکونومیست در سال ۲۰۱۱ کاوئین را در فهرست ‘تأثیرگذارترین اقتصاددانان دهۀ گذشته’ قرار داد.
[۱] برخی منابع میان سرعت‌گیر کوتاه (speed bump) و سرعت‌گیر بلند (speed hump) تمایز قائل شده‌اند. بیشتر تحلیل‌های این مقاله متوجه انواع موانع عبور و مرور است.