گزارش

به قربانی‌ات پشت نکن!

وقتی همه می‌خواهند قربانی باشند، چه می‌شود؟

روزگاری، قدرتمند کسی بود که زور بازویش بر دیگران می‌چربید. هر چه جلوتر آمدیم، افراد ترجیح دادند به‌جای دوئل و درگیری تن‌به‌تن دادخواهی‌شان را به محکمه ببرند. اما در روزگار ما گویا دیگر این روش‌ها خریدار ندارد. این روزها، برای اینکه انتقام بگیری،‌ باید به همه بفهمانی که در حقت ستم شده و قربانی شده‌ای. اما در جامعه‌ای که همه دوست دارند قربانی باشند، چه اتفاقی می‌افتد؟ پروندۀ «به قربانی‌ات پشت نکن!» به همین پرسش می پردازد.

ترجمان علوم انسانی

9 دقیقه

_{♦ برای مطالعۀ هر یک از مطالب، بر روی تیتر آن‌ها کلیک کنید.}

• سرمقالۀ چهاردهمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان
وقتی همه می‌خواهند قربانی باشند، چه می‌شود؟

• جامعۀ دلخورهای نالان، نوشتۀ چارلز سایکس
^{وقتی همه می‌خواهند نشان بدهند که قربانی بوده‌اند، منتظر چه چیزهایی باید باشیم؟}

• بکش اما تحقیر نکن، نوشتۀ اسکات لیلینفلد
^{امروزه تعصب و توهین معمولاً در اشکالی ظریف‌تر و موذیانه‌تر از چند دهۀ قبل ظاهر می‌شود}

• همیشه دیگران مقصرند، نوشتۀ الیو مارتینو
^{ذهنیت قربانی‌بودن تو را به بند می‌کشد و سپس نابودت می‌کند}

• تمایل ما به سرزنش قربانیان از کجا برمی‌خیزد؟ نوشتۀ کِیلی رابرتز
^{سرزنش قربانیان راهی است برای اجتناب از پذیرش اینکه بعضی امورِ غیرقابل‌تصور می‌تواند برای خودِ شما اتفاق بیفتد}

• نباید کلاه‌های دیگران را سر کنید، نوشتۀ لایُنل شرایور— اختصاصی فصلنامه
^{مگر نویسندگی جز این است که پا جای پای دیگران بگذاریم، و کلاههایشان را امتحان کنیم.}

• «قربانی»: چه چیزی پشت این واژه نهفته است؟، نوشتۀ تسا لاسردا— اختصاصی فصلنامه
^{عالباً کسانی که در راه مبارزه با رژیم‌های خودکامه آسیب دیده‌اند خودشان را قربانی نمی‌دانند. چرا؟}

• آیا راهی برای نجات دانشجویانی که همه‌چیز آزارشان می‌دهد وجود دارد؟، نوشتۀ گرگ لوکیانوف و جاناتان هایت— اختصاصی فصلنامه
^{هر روز واژه‌ها و ایدهه‌ای بیشتری در محیط‌های دانشگاهی به «کلمات ممنوعه» تبدیل می‌شود}

• چرا هر طرف سر می‌چرخانی به یکی توهین شده؟، نوشتۀ کانر فریدرسدورف— اختصاصی فصلنامه
^{چرا هر طرف سر می‌چرخانی به یکی توهین شده؟}

• معرفی مطالب پروندۀ به قربانی‌ات پشت نکن!

اگر کسی روز روشن و دربرابر چشم دیگران به شما توهین کند، چه می‌کنید؟ به او حمله‌ور می‌شوید و تا می‌خورد کتکش می‌زنید؟ یا مثلاً توهینش را عیناً به خودش برمی‌گردانید و به درگیری لفظی بسنده می‌کنید؟ شاید هم با کمک‌گرفتن از شاهدانِ این اتفاق او را به دادگاه بکشانید و درخواست اعادۀ حیثیت کنید. البته این روزها دیگر کمتر کسی سراغ چنین راه‌هایی می‌رود. آن راه‌ها بعضاً هزینه‌های هنگفتی دارند. راحت‌تر آن است که همانجا بایستید تا دیگران، با محکوم‌کردن توهین‌کننده، انتقام سختی از او بگیرند.

«فرهنگ قربانی» این‌گونه است. لازم نیست هیجانی شوید و دست به کارهای دردسرساز بزنید. کافی است دیگران مظلومیت شما را ببینند. همین که فکر کنند شما قربانی شده‌اید، همه چیز حل می‌شود. همه پشت‌سر شما جمع می‌شوند و یک‌صدا به طرف مقابل بدوبیراه می‌گویند. اما یک سؤال: اگر همه بخواهند حقشان را به این شکل بگیرند و قربانی باشند، چه اتفاقی می‌افتد؟ پروندۀ «به قربانی‌ات پشت نکن» دربارۀ همین پرسش است.

مطلب «جامعۀ دلخوران نالان»، فصلی است از کتاب ملت قربانی نوشتۀ چارلز سایکس. او جامعه‌ای را توصیف می‌کنند که دیگر کسی قربانیان را سرزنش نمی‌کند و شهروندانش بر سر قربانی‌شدن با یکدیگر رقابت می‌کنند. «چرا هر طرف سر می‌چرخانی به یکی توهین شده؟» مختصر و مفید، سه فرهنگ انتقام را در دوره‌های تاریخی گوناگون معرفی می‌کند: فرهنگ شرافت‌مدار، عزت‌مدار و قربانی‌مدار. مطلب «بکش اما تحقیر نکن»، مفهومی کلیدی را در فرهنگ قربانی بررسی کرده است: خرده‌پرخاشگری. خرده‌پرخاش‌ها توهین‌های کوچکی‌اند که معمولاً خشم اقلیت‌های اجتماعی را برمی‌انگیزد. جاناتان هایت و گرگ لوکیانوف می‌گویند دانشگاه‌ها یکی از آماده‌ترین مکان‌ها برای شکل‌گیری فرهنگ قربانی‌اند. دانشجویان «در برابر هر گفتار بی‌ضرری واکنش نشان می‌دهند و از کاه کوه می‌سازند». همین حساسیت‌ها باعث شده شخصیت آن‌ها بسیار شکننده و انعطاف‌ناپذیر شود. بنابراین سؤال آن‌ها واضح است: «آیا راهی برای نجات دانشجویانی که همه‌چیز آزارشان می‌دهد وجود دارد؟». حساسیت و ذهنیت قربانی صرفاً جنبه‌ای اخلاقی ندارد. قربانی‌ها، درست یا غلط، دنبال مقصر می‌گردند. آن مقصر هر کسی است، جز خودشان. بنابراین بی‌راه نیست اگر همیشه رنجور و درمانده باشند. الیو مارتینو، در یادداشت «همیشه دیگران مقصرند»، می‌گوید این روان‌رنجوری‌ها به ذهنیت قربانی بی‌ربط نیست. ذهنیت قربانی می‌تواند، به‌لحاظ روان‌شناختی، ویرانگر و مخرب باشد.

در سال ۱۹۶۴، اتفاق عجیبی در برزیل رخ داد: حکومتِ برآمده از کودتا بسیاری از مخالفان را زندانی کرد، به زیر شکنجه برد یا آن‌ها را به دست گلوله سپرد. تسا لاسردا -نویسندۀ مطلب «قربانی: چه چیزی پشت این واژه نهفته است؟»- چهار ماه پس از قتل پدرش، به‌دست همان رژیم، به دنیا آمده است. او حالا سروقت کسانی رفته که در آن روزگار مبارزانی جوان بودند، و به نتیجۀ عجیبی رسیده: مبارزان سیاسی برزیلی به‌هیچ‌وجه نمی‌خواهند خود را قربانی آن حکومت استبدادی بدانند و نمی‌خواهند دیگران تصویر یک قربانی از آن‌ها در ذهن‌ها بماند. نوشتۀ لاسردا درپی چرایی این اتفاق است. اما آیا فرهنگ قربانی می‌تواند بر ادبیات هم تأثیر بگذارد؟ پاسخ لاینل شرایور مثبت است. این نویسندۀ سرشناس آمریکایی می‌گوید حساسیت‌های شدید فرهنگی و ذهنیت قربانی،‌ درنهایت، آفرینش ادبی را ناممکن می‌کند و داستان‌نویسی را به بن‌بست می‌کشاند: «مگر نویسندگی جز این است که پا جای پای دیگران بگذاریم و کلاه‌هاشان را امتحان کنیم؟».

•••

پروندۀ «به قربانی‌ات پشت نکن» اولین بار در چهاردهمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان منتشر شده است و شامل هشت مطلب می‌شود. چهار مطلب را اکنون می‌توانید دریافت کنید؛ برای مطالعۀ هرکدام کافی است روی عنوان آن کلیک کنید. چهار عنوان از مطالب این پرونده نیز فقط با خرید فصلنامۀ ترجمان قابل دریافت است. هر شماره از فصلنامه علاوه‌بر پروندۀ ویژه شامل مطالب متنوع دیگری نیز می‌شود. گزینش این مطالب به نحوی است که اختصاص به زمان خاصی نداشته باشد و همچنان پس از چندسال ارزش مطالعه داشته باشد. برای خرید نسخۀ کاغذی این فصلنامه، به فروشگاه اینترنتی ترجمان مراجعه کنید. آنجا می‌توانید فهرست کامل عناوین هر شماره را ببینید و فصلنامه‌ها را به‌صورت تکی یا دورۀ کامل، همراه با تخفیف،خریداری کنید.

► برای خرید یا مشاهدۀ محصولات روی هر کدام از لینک‌های زیر کلیک کنید:

• خرید چهاردهمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان
• خرید دورۀ کامل فصلنامۀ ترجمان، شماره ۱ تا ۲۲
• مشاهده و دریافت فهرست چهاردهمین شمارۀ فصلنامۀ ترجمان
• مشاهدۀ و خریداری سایر محصولات انتشارات ترجمان

فصلنامۀ ترجمان چیست، چه محتوایی دارد، و چرا بهتر است اشتراک سالانۀ آن را بخرید؟
فصلنامۀ ترجمان شامل ترجمۀ تازه‌ترین حرف‌های دنیای علم و فلسفه، تاریخ و سیاست، اقتصاد و جامعه و ادبیات و هنر است که از بیش از ۱۰۰ منبع معتبر و به‌روز انتخاب می‌شوند. مجلات و وب‌سایت‌هایی نظیر نیویورک تایمز، گاردین، آتلانتیک و نیویورکر در زمرۀ این منابع‌اند. مطالب فصلنامه در ۴ بخش نوشتار، گفت‌وگو، بررسی کتاب، و پروندۀ ویژه قرار می‌گیرند. در پرونده‌های فصلنامۀ ترجمان تاکنون به موضوعاتی نظیر «اهمال‌کاری»، «تنهایی»، «مینیمالیسم»، «فقر و نابرابری»، «فرزندآوری» و نظایر آن پرداخته‌ایم. مطالب ابتدا در فصلنامه منتشر می‌شوند و سپس بخشی از آن‌ها به‌مرور در شبکه‌های اجتماعی و سایت قرار می‌گیرند، بنابراین یکی از مزیت‌های خرید فصلنامه دسترسی سریع‌تر به مطالب است.
فصلنامۀ ترجمان در کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و فروشگاه اینترنتی ترجمان به‌صورت تک شماره به‌ فروش می‌رسد اما شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانۀ فصلنامۀ ترجمان (شامل ۴ شماره)، علاوه بر بهره‌مندی از تخفیف نقدی، از مزایای دیگری مانند ارسال رایگان، دریافت کتاب الکترونیک به‌عنوان هدیه و دریافت کدهای تخفیف در طول سال برخوردار شوید. فصلنامه برای مشترکان زودتر از توزیع عمومی ارسال می‌شود و در صورتی‌که فصلنامه آسیب ببیند بدون هیچ شرط یا هزینۀ اضافی آن را تعویض خواهیم کرد. ضمناً هر وقت بخواهید می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید و مابقی مبلغ پرداختی را دریافت کنید.