تعارض همه‏‌جا هست، حتی بین فضانوردها

گفت‌وگویی با آماندا ریپلی، وب‌سایت دیوید اپستاین— شش «فضانورد» از چهار قاره را به مدت ۱۷ ماه در یک ساختمان بتنیِ ۷۲متری کنار هم چپاندند تا سفر به مریخ را شبیه‌سازی کنند. این شش نفر هیچ ارتباطی هم با دوستان یا خانواده‌شان نداشتند.

چهار تن از اعضای خدمه دچار اختلالات خواب شدند و یکی‌شان افسرده شد. تعارض میان‌فردی یکی از اتفاقات ثابت آن دورۀ ۱۷ماهه بود. در مدت شبیه‌سازی، پنجاه بار تعارض در حدی بالا گرفت که اعضای خدمه دربارۀ آن گزارش نوشتند.

حتی میان فضانوردان، که بر اساس توانایی تحمل فشارْ مراحل گزینش سختی را پشت‌سر می‌گذارند، تعارض هم پربسامد است و هم ناگزیر. آماندا ریپلی می‌گوید «توی همۀ مأموریت‌های فضایی تعارض پیش می‌آد. توی تک‌تکشون».

ریپلی نویسندۀ کتاب جدیدی است با عنوان اختلاف ویرانگر. او در گزارش‌های خود با هر سنخ آدمی مصاحبه کرده: از فضانوردان و تبهکاران گرفته تا زن‌وشوهرها و سیاست‌مداران؛ پس او را دعوت کردم تا در یکی از قسمت‌های پادکست «چگونه!»¹ دربارۀ روش‌های تبدیل «تعارض شدید» (نوعی از تعارض که به نگرش «من علیه تو» یا «ما علیه آن‌ها» تنزل می‌یابد) به تعارض سازنده گفت‌وگو کنیم.

ریپلی می‌گوید در مأموریت‌های فضایی رایج‌ترین نوع تعارض میان خدمه و گروه کنترل مأموریت است. «چیزهای زیادی هستن که توی این ارتباط گم می‌شن». با توجه به اینکه ناسا امید دارد در دهۀ آینده فضانوردان را به مریخ بفرستد، توجه این آژانس فضایی به ارتباط مؤثر و حل تعارض جلب شده است. ریپلی می‌گوید آنچه ناسا یاد گرفته این است که «ارتباط باید آهسته باشه و خیلی پرتکرارتر از چیزی که انتظارش رو داریم».

ریپلی به نظرم یکی از بهترین نویسنده‌های غیرداستانی در این زمینه است، پس تعارض شدید ولو فقط برای ماجراهایی که تعریف می‌کند کتابی بسیار جذاب است. اما برای این نوع ارتباطِ آهسته‌تر و پرتکرار، جعبه‌ابزاری هم در اختیارمان می‌گذارد که زیربنای تعارض سازنده را شکل می‌دهد. ریپلی در جدیدترین قسمت «چگونه!» به شنوندگانی که گرفتار تعارض شدیدی با شریک زندگی خود شده‌اند توصیه‌هایی کرد. در اینجا قصد دارم سه نکتۀ اصلی‌ای را که واقعاً در هر نوع تعارضی به کار می‌آیند (خیلی مختصر) بیاورم.

دلیل واقعی ناراحتی‌تان را کشف کنید: ریپلی می‌گوید «توی اکثر تعارض‌ها، یه موضوع هست که درباره‌اش بگومگو می‌کنیم و یه موضوع دیگه که ریشۀ واقعیِ مشکله. به‌عبارتی، هر تعارضی یه زیرداستان داره». ریپلی دربارۀ زوجی می‌نویسد که در آستانۀ طلاق‌اند و جنگی سخت راه انداخته‌اند برای حضانتِ … اسباب‌بازی لگو. جدی می‌گویم. این زوج در آن زمان خودشان متوجه نبودند، اما دلیلی که بحث لگوها این‌قدر جدی شد این بود که، در ذهنشان، این اسباب‌بازی نماد محبت فرزندشان بود. معمولاً دلیل واقعی ناراحتی‌تان را زمانی می‌فهمید که دیگر کار از کار گذشته است. پس تا دیر نشده، از تب‌وتاب بگومگو یک گام به عقب بردارید و دنبال زیرداستان بگردید؛ ببینید دلیل واقعی دلخوری خودتان یا فرد مقابل چیست.

«حلقه‌بندی برای درک» را تمرین کنید: وقتی گفت‌وگوی مناقشه‌برانگیز می‏‌کنید، خودتان را وادار کنید که حرف‌های طرف مقابل را به زبان خودتان تکرار کنید و سپس بپرسید «درست متوجه شده‌ام؟». شاید خسته‌کننده و کمی آبکی به نظر بیاید، شاید هم در تب‌وتاب جروبحث برایتان دشوار باشد، اما خودتان را مجبور به این کار کنید. با همین کار ساده، طرف مقابل احساس می‌کند حرفش شنیده شده و پی می‌برد که واقعاً می‌خواهید درکش کنید؛ همین کار می‌تواند جلوی اوج‌گیری تعارض را بگیرد. تعارض سازنده می‌تواند از همین‌جا شروع شود.

(تاکتیکی هست که گروه کنترلِ مأموریت ناسا در ارتباط‌های پرتکراری که برای «بررسی اوضاع» با فضانوردان برقرار می‌کند از آن استفاده می‌کند، اما برای من خیلی محسوس بود. من بچه‌ای دوساله دارم و این قضیه فوراً مرا یاد کتاب هاروی کارپ، متخصص اطفال، انداخت، کتابی به نام شادترین طفل نوپا در ساختمان². کارپ در این کتاب «قاعدۀ فست‌فود» را توضیح می‌دهد. در پنجرۀ فست‌فودفروشی، اگر همبرگر با سیب‌زمینی سرخ‌شده سفارش بدهید، متصدی احتمالاً بی‌درنگ بپرسد «پس شد یه همبرگر و یه سیب‌زمینی سرخ‌شده. امر دیگه‌ای؟». این فرد اساساً دارد حلقه‌بندی برای درک را انجام می‌دهد؛ «این چیزیه که شنیدم، درسته؟ چیز دیگه‌ای هم هست؟». کارپ پیشنهاد می‌کند هنگام رفتار با کودکان نوپا از قاعدۀ فست‌فود استفاده کنیم. به نظرم خیلی مفید است، به‌خصوص الان که پسرم از دستم شاکی است).

تمرین هفت دقیقه نوشتن: در آزمایشی جالب، از زن‌وشوهرها خواستند هفت دقیقه دربارۀ آخرین دعوایشان بنویسند، آن هم از منظر فرد خیالی و بی‌طرفی که خواهان بهترین نتیجه برای هر دوی آن‌هاست. ریپلی می‌گوید «یه میانجیگر رو تصور کنید، یا یه نفر که توی اتاقه و داره نگاه می‌کنه. فکر کنید ببینید نظر اون فرد دربارۀ این دعوا چیه. به نظرش چه چیز مثبتی توی این بگومگو هست؟ بعدش، هفت دقیقه از منظر همون فرد دربارۀ این موضوع بنویسید. دفعۀ بعدی که حرفتون می‌شه، که حتماً هم می‌شه، به دیدگاه اون فردِ بی‌طرف فکر کنید». زن‌وشوهرهایی که به مدت یک سال هر چهار ماه این تمرین را تکرار کردند، نسبت به زوج‌هایی که به قول ریپلی این «ترفند زناشویی» را انجام نداده بودند، دو امتیاز به دست آوردند: هم از جروبحث‌هایشان کمتر دلخور می‌شدند و هم کاهش تدریجی رضایت از زندگی را، که معمولاً به‌مرور زمان برای زن‌وشوهرها اتفاق می‌افتد، تجربه نکردند. پس چطور است طی یک سال آینده ۲۱ دقیقه وقت بگذارید و این تمرین را امتحان کنید؟