پرونده کتاب: گراندهتل پرتگاه، زندگی اصحاب مکتب فرانکفورت

• مکتب فرانکفورت تجسم نوعی پارادوکس است
_{همواره همان چیزی حامی پژوهش‌های مکتب فرانکفورت بود که متفکرانش به‌دنبال نقد آن بودند}

در ۱۹۲۳ یکی از جاسوس‌های شوروی به راه‌اندازی کتابخانۀ اندیشکده‌ای جدید در فرانکفورت آلمان کمک کرد. پیدایش این اندیشکده ماجرای عجیب‌وغریبی دارد: به پژوهش مارکسیستی اختصاص داشت، بودجه‌اش را فردی سرمایه‌دار می‌داد و ساختمانش را یکی از نازی‌ها تهیه کرده بود. استورات جفریز در روایت تاریخی جدید خود از «مکتب فرانکفورت» آن را تجسم نوعی پارادوکس می‌داند. اصرار بر این نظریه، اثر جفریز را از دیگر مطالعات مربوط به این مکتب متمایز می‌کند.

• چرا نقدهای فراموش‌شدۀ مکتب فرانکفورت هنوز به کارمان می‌آید؟
_{پرولتاریا نه‌تنها طبق پیش‌بینی مارکس کاپیتالیسم را دفن نکرد، بلکه ابزار ادامۀ حیات آن شده است}

بیش از هفتاد سال پیش متفکران و نویسندگان مکتب فرانکفورت دربارۀ حرکت تدریجی کاپیتالیسم به‌سمت آخرالزمانِ فرهنگی هشدار دادند. آیا این اتفاق افتاده است اما ما غیرانتقادی‌تر از آن هستیم که متوجه آن شده باشیم؟ شاید اگر متفکرانِ آن روزها امروز زنده شوند، از شدتِ ناهنجاری‌هایی که در تندترین نقدهایشان هم تصورش را نمی‌کردند، سر به بیابان بگذارند. آیا نقدهای مکتب فرانکفورت در دهۀ ۱۹۳۰ می‌تواند امروز هم به کارمان بیاید؟

• فرهنگ در ماهیت خود تمامیت‌خواه است
_{گفت‌وگوی شان ایلینگ با استوارت جفریز}

نظریه‌پردازان مکتب فرانکفورت فکر می‌کردند قرار است انقلابی سوسیالیستی در آلمان رخ بدهد، اما در عوض در دام فاشیسمِ حزب نازی افتادند. آن‌ها می‌خواستند بفهمند چطور این اتفاق ممکن شده است؟ و همین کوشش‌ها آن‌ها را به اهمیت منحصربه‌فرد «فرهنگ» رساند. فرهنگ بود که قدرتِ نقادی و مقاومت مردم را از آن‌ها می‌گرفت و آرامشان می‌کرد. حالا، با روی کار آمدنِ ترامپ، شاید موقعیت مناسبی باشد برای توجه دوباره به نقدهای فرهنگی مکتب فرانکفورت.