شهر رؤیاهای شاهزاده؛ به «نیوم» خوش آمدید

دیان ساجیک، پراسپکت— نخستین تصاویر نیوم که از عربستان سعودی بیرون آمد یادآور فیلم‌های علمی‌تخیلی درجۀ ب بود. ابرهایی از تاکسی‌های پرنده که نور ماه مصنوعی بر آن‌ها می‌تابد و برج‌های بی‌نظم شیشه‌ای که مجموعاً شهری با جمعیت نُه میلیون نفر را رقم می‌زنند، شهری که رؤیای محمد بن سلمان است، ولیعهد عربستان و هوادار دوآتشۀ ژانر سایبرپانک¹. این شهر برای استان بی‌آبِ تبوک در شمال‌غرب کشور در نظر گرفته شده است. این خیالات هیجان‌آلود به باد تمسخر گرفته شده‌اند که بیشتر به محصول یکی از جلساتِ گروه مشاورۀ بوستون یا مکینزی (با داستان‌نویسیِ یکی از آفرینندگان جهان سینماییِ ماروِل) می‌مانند تا کارِ یک برنامه‌ریز شهری واقعی.

هر دوی این شرکت‌های مشاوره واقعاً هم در طراحی این شهر دخیل بوده‌اند و، بر اساس گزارشی مستند از خبرگزاری بلومبرگ، بسیاری از جنبه‌های بصریِ آن را واقعاً طراحان صحنۀ موفق هالیوودی طراحی کرده‌اند. الیویِر پرون، طراح جلوه‌های بصری فیلم ابرقهرمانیِ «نگهبانان کهکشان»²، نِیتن کراولی از دست‌اندرکاران «شوالیۀ تاریکی» و جف جولیان، مسئول جلوه‌های بصری «من افسانه هستم»³، همگی در این پروژه دست داشته‌اند.

از قدیم‌الایام، سیاستگران خوش‌نشینی⁴ وجود داشتند که می‌کوشیدند زمین‌های بایر و بی‌رونق را با کمک بروشورهای فوق‌خوش‌بینانه و نقشه‌های مصورِ خیالی به‌عنوان سرمایه‌گذاریِ شهری درجه‌یک مطرح کنند. قدمت این‌جور کارها دست‌کم به اواخر قرن هفدهم برمی‌گردد، زمانی‌که تلاش ناموفق اسکاتلندی‌ها برای ساختن نیو ادینبرا در گسست داریِن در پاناما کم مانده بود باعث ورشکستگی کل اسکاتلند شود.

نام نیوم از دو بخش تشکیل شده است: نئوِ یونانی یا «نیو» به معنای «نو» و نخستین حرف واژۀ عربیِ «مستقبل» به معنای «آینده». در بروشور تبلیغاتی این پروژه می‌خوانیم «این شهر قرار است بهترین چیزهای جهان را از هر لحاظ داشته باشد که این امر به فضایی رشدپرور و تکثیر ایده‌ها و جرقه‌های فکری می‌انجامد. شهری بدونِ مسیرهای طولانی و رطوبت سنگاپور، بدون آلودگیِ لندن، بدون آب‌وهوای نامناسبِ پاریس و بدون مالیات‌های سیلیکون‌ولی». این توصیفات واقعاً یادآور ایدۀ اسکاتلندی‌هاست که می‌خواستند مستعمره‌ای در مکانی مناسب برپا کنند و، با پرهیز از سفرهای دریایی خسته‌کننده پیرامون دماغۀ هورن، کالاهای خود را به آنجا صادر کنند و آن را تبدیل به منطقه‌ای ثروتمند کنند.

باآنکه بن سلمان امید داشته بهترین چیزها را ارزانیِ نیوم کند و آنجا را نمادی سازد برای دورکردن عربستان سعودی از وابستگی به نفت و حرکت به‌سوی آیندۀ پایدارِ پسانفت، اما آقای ولیعهد درواقع از طراحان خواسته در زیبایی‌شناسیِ پادآرمان‌شهر کندوکاو کنند. این پروژه چنان دور از ذهن بود که انگار، به‌جز تأثیرِ زیست‌محیطیِ سفر هواییِ مشاوران بسیار گران‌قیمت از سراسر دنیا، ساخت‌وساز و عملی‌سازی آن هیچ هزینه‌ای به‌لحاظ هیدروکربن ندارد.

اما تابستان گذشته همه‌چیز تغییر کرد، زمانی‌که بن سلمان ناوگانی از تجهیزات غول‌آسای حفاری را روانۀ آنجا کرد. این تجهیزات از اردوگاهی که بن سلمان برای اقامت دو هزار کارگر نخستش برپا کرده بود بیرون آمدند و در بیابان راه‌اندازی شدند تا زیربنای چشمگیرترین مؤلفۀ نیوم را فراهم کنند: ابرسازه‌ای خطی، آینه‌وار و ۱۷۰کیلومتری به نام «ذا لاین»⁵.

قبیلۀ حویطات ادعای مالکیت این منطقه را کرد و (به گفتۀ دگراندیشان سعودی) یکی از اعضای آن، عبدالرحمان الحویطی، در آوریل ۲۰۲۰ پس از درگیری با نیروهای امنیتی در منطقه جان خود را از دست داد و به بقیه نیز پیشنهاد غرامتی داده شد تا از آنجا بروند.

گروهی بین‌المللی از معماران، با چشم‌بستن بر این تلفات و البته قتل و مثله‌کردن خبرنگار دگراندیش عربستانی، جمال خاشقچی، در سال ۲۰۱۸، تلاش کرده‌اند ایده‌های فیلم‌سازان را عملی کنند و در آغوش ثروت و قدرت خوش‌رقصی کنند، کاری که از دیرباز بخش زیادی از فعالیت‌های معماری را رقم زده است.

این معماران مجموعه‌ای از طرح‌ها از نیوم خلق کرده‌اند که، نسبت به نسخه‌های قبلیِ این شهر، نشان از باور بسیار بیشتری به پروژه دارد. تصاویر بی‌گمان مجاب‌کننده‌اند، اما مقیاس و اندازۀ آنچه پیشنهاد شده را نمی‌رسانند، همچنین درنهایت چندان باورپذیرتر از جلوه‌های بصری علمی‌تخیلی نیستند.

این طرح‌ها نشان‌دهندۀ شهری بی‌انتهاست که برازندگیِ دیوار بزرگ چین را به ذهن متبادر می‌کند و در امتداد چشم‌اندازی طبیعی است. اما آنچه واقعاً در دست طراحی است دو ردیف ممتد از ساختمان‌های فوق‌بلند با ارتفاع ۵۰۰ متر از سطح دریاست که، از هر سو، پشت سپری از آینه پنهان شده‌اند. زمینِ زیرِ دیوارها پستی و بلندی دارد، اما بالای ذا لاین سراسر مسطح است.

ایدۀ چنین شهری ممکن بود به ذهن آدام نیومان، بنیانگذار وی‌وُرک، برسد، البته پس از مشورت با مدیر اف‌تی‌ایکس⁶، سام بَنکمن-فرید، و توصیه‌های مدیریتیِ ایلان ماسک. حرف‌های سخنگویان نیوم واقعاً یادآور سخنان این خیال‌پردازان است. تورستِن شوآرتس، مدیر اجرایی نیوم انرژی اَند واتر، در فوریۀ ۲۰۲۲ به نشریۀ انرژی ریویو می‌گوید «نیوم شتاب‌دهندۀ ترقی انسان است و مفهوم سکونت‌پذیری را از استانداردهای کنونیِ زندگی در مجتمع‌های بزرگ شهری فراتر خواهد برد. گذشته از این، سیستم انرژی ما در نیوم باید پایدار و هماهنگ با طبیعت باشد».

راجر نیکلز، سرپرست طراحی و ساخت‌وساز، نیز در وب‌سایت نیوم می‌گوید «اعتماد به صنعت ساخت‌وسازْ بهره‌وری را چند برابر می‌کند. وقتی اعتماد به حد کافی وجود داشته باشد، راحت‌تر می‌توان همکاری کرد و این صنعت به عرصه‌ای برابر برای همه تبدیل می‌شود. کارگران استثمار نمی‌شوند، کیفیت هرگز قربانی نمی‌شود و بهره‌وری افزایش می‌یابد نه کاهش. شرکت‌های مشارکت‌کننده مکانیسم‌هایی خواهند داشت تا خیالشان راحت باشد که همه تابع مقررات و مالیات هستند. مهارت کارگران تأییدیه خواهد داشت و هویتشان احراز خواهد شد. همۀ آن‌ها در جیب خود ابررایانه‌هایی خواهند داشت که با احراز هویت بر اساس ویژگی‌های زیستی به آن‌ها امکان دسترسی به سایت و تجهیزات را می‌دهد. نهایت بهره را از فناوری تلفن همراه خواهیم برد تا اعتماد را در سطح انسانی بالا ببریم، چراکه همکاری بدون همرسانیِ معتمدانۀ داده‌ها مؤثر نخواهد بود».

عربستان سعودی همین حالا هم برج ساعت مکه را دارد، یکی از فقط دَه آسمان‌خراشی در جهان که ارتفاعشان از پانصد متر بیشتر است. اگر شاهزاده ولید بن طلال آل سعود موفق می‌شد برج یک‌کیلومتری خود در جده را تکمیل کند، یکی دیگر هم به این فهرست افزوده می‌شد. اما او جزء سیصد والامقام سعودی بود که پسرعمویش، بن سلمان، در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ آن‌ها را به مدت چند ماه در یکی از هتل‌های ریاض حبس کرد. پس از پنج سال، این برج متروک، که هم‌ارتفاع برج شارد در لندن بود و در حاشیۀ یکی از خاص‌ترین شهرهای عربستان قرار داشت و مظهر تفرعن معماری به شمار می‌آمد، قرار است از نو ساخته شود.

ساختن یک ساختمان پانصدمتری به‌راحتی در حدود و ثغور فناوری‌های امروزی می‌گنجد، اما ردیفی ۱۷۰کیلومتری از این ساختمان‌ها به قیمت ۵۰۰ میلیارد دلار مسئلۀ دیگری است. گایلز پندلتون، مهندس دورگۀ اهل استرالیا-آفریقای جنوبی و یکی از مشاورانی که در حال حاضر تیم‌های مسئول ساخت نیوم را رهبری می‌کند، ادعا کرده هیچ تردیدی ندارد که تا سال ۲۰۳۰ یک میلیون نفر ساکن این شهر خواهند بود، شهری که هم تا آن موقع کامل شده و هم تا سال ۲۰۴۵ نُه میلیون نفر ساکنش خواهند بود. اما معماران بن سلمان نیز، مانند ژنرال‌های پوتین، دوست ندارند به رئیسشان خبرهای بد بدهند.

آنچه از اندازه و سرعت برنامه‌ریزی‌شده برای ساخت این شهر هم نامعقول‌تر است جسارت حیرت‌آورِ ایدۀ کلی است. نیوم بیش از آنکه شهر باشد یک ساختمان واحد است. دو ردیف پیوسته از آسمان‌خراش‌ها، که مثل رومال کیکی عظیم روی صحرای عربستان قرار می‌گیرند، در فضایی کمی پهن‌تر از شانزلیزه رو به هم می‌ایستند. درختان قدکشیده‌ای که در طرح‌ها در ته دره‌ای به ژرفای ۵۰۰ متر دیده می‌شوند (و در طول روز بیش از ۱۵ دقیقه نور به آن‌ها نمی‌تابد) مشخصاً امکان‌پذیر نیستند.

گفته می‌شود دنیای نیوم هرچه برای گذران نیاز است در خود خواهد داشت: ورزشگاه، دانشگاه، صدها مدرسه، ده‌ها هزار فروشگاه، میلیون‌ها خانه و مزرعه‌هایی کافی برای غذادادن به مردم (اطلاعات چندانی دربارۀ تعداد مراکز تصفیۀ فاضلاب نیست که برای رسیدگی به فاضلاب‌هایشان موردنیاز خواهد بود). اما ادعا می‌شود که هیچ خودرو و هیچ آلودگی‌ای در کار نخواهد بود، زیرا خط‌آهنی تندرو ظرف ۲۰ دقیقه کل طول مجتمع را طی خواهد کرد و ضمناً ساختار خیابان‌ها مناسب دوچرخه‌سواری است.

قطارِ درنظرگرفته‌شده امکان‌پذیر است: چین همین حالا هم قطاری مغناطیسی در شانگهای دارد و ژاپن نیز در حال توسعۀ همین فناوری است و قصد دارد آن را بین ناگویا و توکیو راه‌اندازی کند؛ سرعت این قطار مانند همان قطاری است که ذا لاین را در ۲۰ دقیقه طی می‌کند. اما در عربستان، حمل‌ونقل با دوچرخه حتی از تاکسی‌های پرنده‌ هم نامحتمل‌تر است.

تعجبی ندارد که بوریس جانسون از هواخواهان پروژۀ نیوم است. قبل از نشست گروه ۲۰ در سال ۲۰۲۰، که عربستان سعودی به‌صورت آنلاین میزبان آن بود، جانسون در زمان نخست‌وزیری خود این «شهر جدید و هیجان‌انگیز» را ستود، شهری که «چند سال پیش موفق شدم منطقه‌اش را بررسی کنم. این شهر روی شن‌های سوخت‌های فسیلی ساخته می‌شود اما در این اقلیم حسدبرانگیز، با این خورشید همیشگی و رشک‌آور که انرژی خورشیدیِ عملاً پایان‌ناپذیری فراهم می‌کند، هیدروژن سبز منبع انرژی‌اش خواهد بود. این شهر، چشم‌انداز نیوم، نماد آینده‌ای سبزتر برای همۀ ماست».

نیوم قرار است در فضایی به مساحت فقط ۳۴ کیلومتر مربع جمعیتی نُه‌میلیونی را سکنی دهد، یعنی ۲۵۰هزار نفر در هر کیلومتر مربع که نیروی گرانش را به چالش می‌کشد. من‌باب قیاس، در نظر داشته باشید که در لندن همین تعداد افراد در فضایی با مساحت بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر گنجانده شده‌اند، یعنی ۵۷۲۵ نفر در هر کیلومتر مربع. جالب آنکه قبل از نیوم هم منطقه‌ای دیگر چنین رقمی را ثبت کرده است، هرچند مکانی نیست که برنامه‌ریزان نیوم صدایش را درآورند: زاغۀ مشهور داراوی در بمبئی که در هر کیلومتر مربع ۲۷۷هزار و ۱۳۶ نفر را سکنی داده است.

نیوم شاید نشدنی باشد، اما بی‌احتیاطی است اگر بگوییم هیچ چیزش ساخته نخواهد شد. اگر بپرسید در کشوری ۳۴میلیون نفری از کجا قرار است افرادی پیدا شوند که این شهر را پر کنند، باید به یاد داشته باشید که همین سال ۱۹۸۰ جمعیت عربستان فقط ۹ میلیون نفر بود. در سال ۱۹۷۹، دنگ شیائوپینگ، رهبر چین، اعلام کرد که فلان روستای ساحلی در نزدیکیِ هنگ‌کنگ به منطقۀ تجاری خاصی تبدیل خواهد شد و قوانین و واحد پول خاص خود را خواهد داشت. آن روستا اکنون شِنژِن است، شهری ۱۲میلیون نفری که پس از سیلیکون‌ولی مهم‌ترین قدرتِ اقتصاد دیجیتال در دنیاست. بن سلمان دوست دارد نیوم نیز، مانند روزهای نخستِ شنژن، قوانین و نظام مالیاتی خاص خود را داشته باشد.

معمولاً معمارها نسبت به افراد شاغل در شاخه‌های دیگر دیرتر بازنشست می‌شوند. اما با نیم‌نگاهی به نحوۀ انتخاب معمارانی که برای ساخت نیوم گرد هم آمده‌اند، می‌بینیم گروهی از کاربلدهای سن‌وسال‌دارند که برای آخرین بار و برای تأمین هزینه‌های دوران بازنشستگی‌شان وارد این پروژه شده‌اند. بیشترِ معماران نامدارِ دخیل در این پروژه از نسلی‌اند که در دهۀ ۱۹۶۰ آغاز به کار کرد. این افراد بِیبی بومرها⁷یی هستند که روزگاری از آشوب و هنجارشکنی لذت می‌بردند و با رسیدن به جایگاه سلبریتی به کامروایی رسیدند. از آن‌ها می‌توان به تام مِین از لس‌آنجلس و ماسیمیلیانو فوکساس از رم که هردو ۷۹ساله‌اند؛ رم کولهاس، هلندی ۷۸ساله، و پیتر کوکِ بریتانیایی اشاره کرد که اکنون به سن ۸۶سالگی رسیده است. وُلف پریکس نیز در این جمع جای دارد، معمار وینی که تازه در ۸۱سالگی به عملیات خود در کریمۀ تحت اشغال روسیه پایان داده است.

بعضی از شاگردان این نسل نیز همراهشان هستند. از شاگردان این معماران که در پروژۀ نیوم فعالیت می‌کنند می‌توان اشاره کرد به تام ویسکوم، کارمند سابق وُلف پریکس، و نیز اویلر وو و دیگر اهالی سای-آرک، مؤسسۀ آموزشی‌ای که مِین در لس‌آنجلس دایر کرد. البته شرکت‌های معماری‌ای همچون اچ‌اُوکِی، شرکت آبرومند شرکای اَجِی و شرکت معماران زها حدید نیز در این ماجرا دست دارند.

شرکت اچ‌اُوکِی به قول خودشان «دانشگاه معلق نیوم» را طراحی کرده‌اند. دیوید اَجِی قرار است زمین گلف بزرگی طراحی کند. شرکت رِم کولهاس، به نام دفتر معماری متروپلیتن (اُواِم‌اِی) ، بخشی از ذا لاین را طراحی کرده که ورزشگاهی روی بام دارد. پیتر کوک هم گفته می‌شود مسئول قسمتی از ذا لاین موسوم به بخش پژوهش است که ۷۷هزار نفر را در بر می‌گیرد و کل فضای آن ۶.۴ متر مربع است، یعنی تقریباً اندازۀ فاز اول کَنِری وورفِ لندن.

مِین آشکارترین تأثیر را روی پروژه دارد. او در تمام دوران کاری‌اش چیزهایی طراحی کرده که می‌توان اسمشان را معماری «هِوی متال» گذاشت و درگیر ایدۀ ساختمان‌ها به‌مثابۀ ماشین‌های مرموزِ غول‌آسا بوده است، تو گویی تمام کارهای پیشینش مقدمات این پروژه است.

کوک، عضو خونگرم آکادمی سلطنتی لندن، نیز در این رویکردْ ید طولایی دارد. یکی از شرکای کوک در آرکیگرام، اندیشکدۀ معماری او، در سال ۱۹۶۴ ایدۀ شهری متحرک و چرخدار را مطرح کرد و طرح هیولایی فلورسنت را کشید که تقریباً نیم قرن قبل از ماتریکس دنیای آن را پیش‌بینی می‌کرد.

معماران دخیل در این پروژه دربارۀ آن حرف نمی‌زنند و گردن هم نمی‌گیرند که در حال کار روی نیوم هستند. هرکس که مفاد پیمان‌نامه‌های عدم افشای نهادهای دولت عربستان را دیده باشد دلیلش را می‌فهمد. اما در نمایشگاه «تجربۀ ذا لاین»، که تا ماه آوریل در ریاض برپاست، نام و عکس این افراد در کنار ماکت‌های بزرگی به نمایش گذاشته شده است.

خارج از عربستان، واکنش به کار آن‌ها مثبت نبوده است. معمولاً آن را خیال واهی می‌دانند. اما آدام گرینفیلد، متخصص برنامه‌ریزی شهری در مدرسۀ اقتصاد لندن، موضوع را بسیار جدی گرفته است. او در نوامبر ۲۰۲۲ مطلبی دربارۀ کشمکش میان سازندگان و بادیه‌نشینان و ادعای پایداری این پروژه برای مجلۀ آنلاین دِزین نوشت و در آن کوشید کارکنان کم‌تجربۀ مِین و کوک را خطاب قرار داده و آن‌ها را به نپذیرفتنِ کار روی این پروژه ترغیب کند: «این پروژه تا کنون به خون انسان آلوده شده و وقتی قصد دارد خطی از وسط اجتماعی زنده و فعال رسم کند، تمام کسانی که در طراحی و ساخت‌وساز آن دست دارند درواقع در نابودی جهان دست داشته‌اند».

این دیدگاه البته تأثیر چندانی نداشته است. در سال ۲۰۱۶، کوک در یک کنفرانس معماری در برلین گفت «توطئه‌ای در کار است که فقط می‌خواهد محدودیت‌ها را بزرگ جلوه دهد؛ می‌خواهد مردم را بترساند که بگویند ’نمی‌توانیم فلان کار و بهمان کار را انجام دهیم، چون تخطی از قوانین است‘». سخنان او را می‌توان توجیهی دانست برای نیوم و هرآنچه در پس آن نهفته است.

کوک ادامه داد «در روزگارِ آرکیگرام، خیلی خوش‌بین بودیم. ایده‌های احمقانۀ زیادی داشتیم، اما ذوق می‌کردیم و تعاملات عجیبی داشتیم. شما را به خدا، نگذارید برگردیم به دنیای سیاه و سفید. بیایید از دنیای صورتی، دنیای زرد، دنیای رنگارنگ لذت ببریم». او قطعاً بن سلمان را مشتری‌ای می‌بیند که آوازه‌اش نشان می‌دهد به‌راحتی ملول می‌شود و اصلاً ابایی از کنارگذاشتن ایده‌هایی که از آن‌ها خسته شده است ندارد.

برنامه‌ریزی شهریِ واقعی یعنی توسعۀ ایده‌هایی برای زندگی شهری. اما نیوم فقط سازه‌ای عظیم است و هیچ نقطه‌ای عرضه نمی‌کند که آدم در لاک خودش باشد و از گمنامیِ موجود در شهرهای واقعی لذت ببرد. نیوم شهرِ نظارت است و هوش مصنوعی آن را در چنبرۀ کنترل خود دارد.

نیوم چیزی فراتر از ذا لاین را نوید می‌دهد. فرودگاهی بین‌قاره‌ای برنامه‌ریزی شده که با سینگاپور و دوبی رقابت کند. کار طراحی روی اوکساگون⁸ نیز در دست انجام است که تصور می‌شود بزرگ‌ترین سازۀ شناور در جهان باشد، شهرکی نزدیک به ساحل دریای سرخ که تا سال ۲۰۳۰ برای ۹۰ هزار نفر خانه خواهد داشت.

مضحک‌تر از مضحک آن است که تروجینا، نخستین پیست اسکی غیرمسقف منطقه که گروهی ازجمله تیمِ زها حدید ویلاهایی نیز برای آن طراحی کرده‌اند، همین الان امتیاز بازی‌های زمستانۀ آسیا در سال ۲۰۲۹ را دریافت کرده است. برای این کار قرار است دریاچه‌ای مصنوعی و برف مصنوعی بسازند. سنداله را هم از قلم نیندازیم، تفرجگاهی تجملاتی که منطقه‌ای مسکونی شامل کاخ‌های ۱۰هزار مترمربعی و یک مرکزِ قایق‌های تفریحی را در بر می‌گیرد و به دل اهالی محلۀ مونته‌کارلو⁹ خواهد نشست. این منطقه لنگرگاه‌های زیادی برای قایق‌های تفریحی فوق‌تجملاتی، از جمله کشتی ۳۰۰میلیون دلاریِ خودِ بن سلمان، نیز خواهد داشت.

بن سلمان گفته «ذا لاین چالش‌های پیش روی انسان‌ها در زندگی شهری امروزی را حل خواهد کرد و شیوه‌های جدیدی از زندگی را به نمایش خواهد گذاشت». اما واقعاً هدف او از این کار چیست؟

در سطح ملی، بن سلمان (مثل خیلی از رهبران سیاسیِ پیشین) می‌خواهد با استفاده از معماری و برنامه‌ریزی شهری چیزی دربارۀ کشور خودش بگوید. استالین بزرگ‌ترین کلیسای مسکو را ویران کرد و به معمار محبوبش، بوریس یوفان، دستور داد سازه‌ای به‌جای آن طراحی کند که از ساختمان امپایر استیت بلندتر باشد و بالای آن مجسمه‌ای از لنین باشد بزرگ‌تر از مجسمۀ آزادی. «ساختمان‌های جدیدی بنا می‌شود تا اقتدار جدید ما را تقویت کند». این را هیتلر یک روز به معمار خود، آلبرت اشپر، گفت، مردی که ماکتی سی‌متری از «گِرمانیا پایتخت جهان» در استودیوی خود به نمایش گذاشته بود. این شهر قرار بود دوبرابرِ برلین باشد. ماکت گرمانیا بخش‌هایی داشت که تا ارتفاع سینه می‌رسید و طاق نصرتی در آن بود که تالار بزرگی با طراحیِ شخص هیتلر را بازمی‌نمود.

اقتدارگرایان همواره نسبت به شهرهای متعارف مشکوک بوده‌اند: این مکان‌های دردسرساز در معرض نافرمانی و کنترل‌ناپذیری‌اند. آن‌ها دوست دارند پایتخت‌های جدیدی به دور از دگراندیشان بسازند، کاری که ارتش میانمار با شهر نایپیداو در اوایل قرن بیست‌ویکم برای رژیم این کشور انجام داد.

البته همۀ شهرهای جدید هم محصول دولت‌های اقتدارگرا نیستند. مثلاً برازیلیا حکایتش فرق می‌کرد. رئیس‌جمهور منتخب مردم برزیل، ژوسلینو کوبیچک، تصمیمی ظاهراً آنی گرفت تا پایتخت را از ریو دو ژانیرو و ساحل دور کند تا به جهت‌گیری اروپایی آن پایان دهد و میراث استعماری کشور را پشت سر بگذارد.

شهر رؤیایی بن سلمان همان‌قدر ریشه در طراحی سینمایی و خیال‌پردازی دارد که در معماری؛ نیوم از این حیث، و از حیث جمع‌آوری چند منطقه درون مرزهای کلی‌اش، تا حد زیادی به پارک تفریحی می‌ماند. شاهزادۀ سعودی در اینجا، بیش از آنچه خودش فکر می‌کند، پا جای پای والت دیزنی می‌گذارد. دیزنی، چندی پیش از مرگش در سال ۱۹۶۶، مشغول کار روی اِپکات بود، نمونه‌ای اولیه و تجربی از منطقه‌ای مناسب آینده در صدها جریب از زمین‌های فلوریدا که از طریق چندین شرکت گمنام خریداری کرده بود. فقط بخش کوچکی از این پروژه تحقق یافت. هتل کنتِمپورِری ریزورت را وِلتون بکت طراحی کرد، جایی‌که مونوریل‌هایش به حیاط مرکزی بزرگی راه می‌یابند و از سال ۱۹۷۱ بازدیدکنندگان را به این پارک تفریحی برده‌اند. این محل مانند نسخه‌ای مینیاتوری از ذا لاین است.

محتمل‌ترین نتیجۀ تلاش‌های حفاری‌کنندگانِ بن سلمان در بیابان این است که تکه‌هایی از سازه‌های مختلف جسته‌وگریخته به پا می‌شوند، کسانی در قسمت‌هایی از آن ساکن می‌شوند و زندگی نصفه‌نیمه در آن‌ها جریان می‌یابد، اما کل پروژه هرگز تکمیل نمی‌شود. ویلیام گیبسون، در توصیفی به‌یادماندنی، سنگاپور را دیزنی‌لندی خواند که در قانونش مجازات اعدام هم هست. انگار این توصیف را برای نیوم گفته بود.