سیا در هالیوود

تریشیا جنکینز استادیار دانشگاه کریستین تکزاس در کتاب دلقک‌ها و آدمکش‌ها داستان تاخت و تاز سازمان سیا در هالیوود را بازگو می‌کند. او در این کتاب نشان می‌دهد سیا چگونه با استفاده از صنعت سرگرمی، به اصلاح و بازسازی تصورات رایج دربارهٔ خود پرداخته است. تمرکز اصلی این اثر بر دروان بعد از جنگ سرد است. این بدان معنا نیست که نویسنده نقش سیا در فیلم‌های پیش از این تاریخ را تطهیر کرده باشد، اما بدلیل اینکه در دههٔ ۱۹۹۰ سیا از بازنمایی‌های این سازمان روی پردهٔ نقره‌ای اصلاً دلی‌خوشی نداشت، دورهٔ متمایزی است. در این دهه، سیا سیاست خود را از فاعل بی‌نظر به راوی داستان‌های خود تغییر داد.

بنا به آنچه عنوان شد، سوال مشخص نویسنده فهم چرایی این تغییر سیاست سیا برای مداخله در هالیوود است. او دلیل این امر را حراست سازمان سیا از خود عنوان می‌کند. در دههٔ ۱۹۹۰، خصوصاً بعد از اعترافات مشروعیت‌زدایِ جاسوس پیشین سیا آلدریش آمی، این سازمان نیاز داشت که مأموریت‌های خود را مجدداً به مردم شکاک آمریکا عرضه کند. پرداخت کنندگان مالیات می‌باید مجدداً به فعالیت‌ها سیا اعتقاد پیدا می‌کردند- و چه بهتر که این ارتباط از طریق سینما برقرار می‌شد. بنابر این، سیا این کار را به کمک فیلم سازانی که علاقمند به بازنمایی فعالیت‌های سیا بودند انجام داد.

جنکینز نهایتاً این طور نتیجه‌گیری می‌کند که فیلم‌های که از حمایت مالی سیا برخودار بودند به جذب نیرو برای این سازمان کمک کردند. چراکه، این فیلم‌ها عموماً سیا را به عنوان سازمانی تصویر کردند که می‌توان در آن برای آمریکا جان‌فشانی کرد و یک زندگی شرافتمندانه داشت. امّا این اتفاق-افزایش روحیهٔ داخلی و بازگشت اعتماد به سیا- به قیمت منحرف دانستن منتقدان و انتقادات آنان و بزرگ‌نمایی قابلیت‌های سیا مخصوصاً در حوزهٔ تکنولوژی رقم خورد. این موضوع باعث شد سیا در مقابل سایرین ایمن بماند، بویژه در مورد عملیات‌های بین‌المللی.

جالب توجه‌ترین بخش این کتاب، که دربرگیرندهٔ موضوعات اخلاقی و قانونی است عنوان می‌کند، دولت آمریکا قانوناً حق ندارد مردم خود را با تبلیغات بفریبد. با این وجود، اشتغال سیا در هالیوود نقض این قانون است، هرچند هم که غیر مستقیم باشد. این تناقض و تداخل به صورت کاملاً محافظه‌کارانه انجام می‌شود چونکه، سیا آشکارا فقط فیلم‌سازانی که این سازمان را کمتر شکنجه گر و قاتل تصویر کرده‌اند و آن را بیشتر راهنمایی برای آمریکایِ استثنایی جلوه داده‌اند، کمک کرده است. علاوه بر این‌ سیا همیشه در لیست حامیان مالی فیلم‌هایی که پشتیبانی می‌کند ظاهر نمی‌شود. به نظر منتقدان سیا در حال طر‌ح‌ریزیِ یک عملیات فریب در مقابل مردم آمریکا است.

البته، اشتباه خواهد بود که کتاب جنکینز را صرفاً کتابی در خصوص نقش سیا در هالیوود تصور کنیم. این کتاب مباحث فراوانی در موضوعات رسانه‌های جمعی و قدرت دارد. خواندن این کتاب به دانشجویان ارتباطات، مطالعات رسانه، علوم سیاسی و علوم اجتماعی توصیه می‌شود.

اطلاعات کتاب‌شناختی:
جنکینز، تریشیا. دلقک‌ها و آدمکش‌ها: نقش سازمان سیا در هالیوود، نشر ترجمان علوم انسانی، ۱۳۹۴