«به قربانی‌ات پشت نکن»: پروندۀ‌ چهاردهمین شمارۀ ترجمان از چه حرف می‌زند؟

ترجمان — اگر کسی روز روشن و دربرابر چشم دیگران به شما توهین کند، چه می‌کنید؟ به او حمله‌ور می‌شوید و تا می‌خورد کتکش می‌زنید؟ یا مثلاً توهینش را عیناً به خودش برمی‌گردانید و به درگیری لفظی بسنده می‌کنید؟ شاید هم با کمک‌گرفتن از شاهدانِ این اتفاق او را به دادگاه بکشانید و درخواست اعادۀ حیثیت کنید. البته این روزها دیگر کمتر کسی سراغ چنین راه‌هایی می‌رود. آن راه‌ها بعضاً هزینه‌های هنگفتی دارند. راحت‌تر آن است که همانجا بایستید تا دیگران، با محکوم‌کردن توهین‌کننده، انتقام سختی از او بگیرند.

«فرهنگ قربانی» این‌گونه است. لازم نیست هیجانی شوید و دست به کارهای دردسرساز بزنید. کافی است دیگران مظلومیت شما را ببینند. همین که فکر کنند شما قربانی شده‌اید، همه چیز حل می‌شود. همه پشت‌سر شما جمع می‌شوند و یک‌صدا به طرف مقابل بدوبیراه می‌گویند. اما یک سؤال: اگر همه بخواهند حقشان را به این شکل بگیرند و قربانی باشند، چه اتفاقی می‌افتد؟

«به قربانی‌ات پشت نکن»، پروندۀ چهاردهمین فصلنامۀ ترجمان، دربارۀ همین پرسش است. نخستین مطلب این پرونده، «جامعۀ دلخوران نالان»، فصلی است از کتاب ملت قربانی نوشتۀ چارلز سایکس. او جامعه‌ای را توصیف می‌کنند که دیگر کسی قربانیان را سرزنش نمی‌کند و شهروندانش بر سر قربانی‌شدن با یکدیگر رقابت می‌کنند. نوشتۀ کانر فریدرسدورف، نویسندۀ وب‌سایت آتلانتیک، مختصر و مفید، سه فرهنگ انتقام را در دوره‌های تاریخی گوناگون معرفی می‌کند: فرهنگ شرافت‌مدار، عزت‌مدار و قربانی‌مدار. «چرا هر طرف سر می‌چرخانی به یکی توهین شده؟» عنوان نوشتۀ اوست. اسکات لیلینفلد، در مطلب «بکش اما تحقیر نکن»، مفهومی کلیدی را در فرهنگ قربانی بررسی کرده است: خرده‌پرخاشگری. خرده‌پرخاش‌ها توهین‌های کوچکی‌اند که معمولاً خشم اقلیت‌های اجتماعی را برمی‌انگیزد. او با طرح چنین پدیده‌ای به داوری دربارۀ این ادعا نشسته که آیا این خرده‌پرخاش‌ها واقعاً بر اجتماع تأثیری منفی می‌گذارد یا خیر. سال گذشته نشریۀ فارن پالیسی و پراسپکت، هر کدام، فهرستی از برترین متفکران جهان منتشر کردند. نام دو نفر در هر دو فهرست به چشم می‌خورد: جاناتان هایت و گرگ لوکیانوف. این دو استاد برجستۀ دانشگاه استنفورد و نیویورک می‌گویند دانشگاه‌ها یکی از آماده‌ترین مکان‌ها برای شکل‌گیری فرهنگ قربانی‌اند. دانشجویان را نگاه کنید. آن‌ها «در برابر هر گفتار بی‌ضرری واکنش نشان می‌دهند و از کاه کوه می‌سازند». همین حساسیت‌ها باعث شده شخصیت آن‌ها بسیار شکننده و انعطاف‌ناپذیر شود. بنابراین سؤال آن‌ها واضح است: «آیا راهی برای نجات دانشجویانی که همه‌چیز آزارشان می‌دهد وجود دارد؟». اما آن حساسیت و ذهنیت قربانی صرفاً جنبه‌ای اخلاقی ندارد. قربانی‌ها، درست یا غلط، دنبال مقصر می‌گردند. آن مقصر هر کسی است، جز خودشان. بنابراین بی‌راه نیست اگر همیشه رنجور و درمانده باشند. الیو مارتینو، در یادداشت «همیشه دیگران مقصرند»، می‌گوید این روان‌رنجوری‌ها به ذهنیت قربانی بی‌ربط نیست. ذهنیت قربانی می‌تواند، به‌لحاظ روان‌شناختی، ویرانگر و مخرب باشد.

در سال ۱۹۶۴، اتفاق عجیبی در برزیل رخ داد: حکومتِ برآمده از کودتا بسیاری از مخالفان را زندانی کرد، به زیر شکنجه برد یا آن‌ها را به دست گلوله سپرد. تسا لاسردا -نویسندۀ مطلب «قربانی: چه چیزی پشت این واژه نهفته است؟»- چهار ماه پس از قتل پدرش، به‌دست همان رژیم، به دنیا آمده است. او حالا سروقت کسانی رفته که در آن روزگار مبارزانی جوان بودند، و به نتیجۀ عجیبی رسیده: مبارزان سیاسی برزیلی به‌هیچ‌وجه نمی‌خواهند خود را قربانی آن حکومت استبدادی بدانند و نمی‌خواهند دیگران تصویر یک قربانی از آن‌ها در ذهن‌ها بماند. نوشتۀ لاسردا درپی چرایی این اتفاق است. این از تاریخ، روان‌شناسی، آموزش و سیاست، اما آیا فرهنگ قربانی می‌تواند بر ادبیات هم تأثیر بگذارد؟ پاسخ لاینل شرایور مثبت است. این نویسندۀ سرشناس آمریکایی می‌گوید حساسیت‌های شدید فرهنگی و ذهنیت قربانی،‌ درنهایت، آفرینش ادبی را ناممکن می‌کند و داستان‌نویسی را به بن‌بست می‌کشاند: «مگر نویسندگی جز این است که پا جای پای دیگران بگذاریم و کلاه‌هاشان را امتحان کنیم؟».

انتشار چهاردهمین فصلنامۀ ترجمان
چهاردهمین شماره از فصلنامۀ ترجمان، نوبت بهار ۱۳۹۹، در ۳۲۰ صفحه منتشر شده است. حامی مالی این شماره «معاونت امور فرهنگی‌اجتماعی شهرداری تهران» است. می‌توانید چهاردهمین فصلنامۀ ترجمان را از فروشگاه اینترنتی ترجمان، کتاب‌فروشی‌ها و روزنامه‌فروشی‌های سراسر کشور بخرید.

چهاردهمین فصلنامۀ ترجمان را از کجا می‌شود خرید؟
علاوه‌بر خرید حضوری از کتاب‌فروشی‌ها و روزنامه‌فروشی‌های سراسر کشور ، فروشگاه اینترنتی ترجمان راه آسانی برای دسترسی به این شماره است. اگر آرشیو فصلنامه‌تان ناقص است و احیاناً شماره‌ای بوده که تهیه نکرده باشید، آن‌ها را هم از صفحۀ فصلنامه‌ها در فروشگاه اینترنتی ترجمان می‌توانید بخرید. اما خرید اشتراک سالانه همچنان بهترین پیشنهاد برای خواندن فصلنامه است، زیرا با خرید آن از تخفیف نقدی و مزایای دیگری بهره‌مند می‌شوید. در طرح اشتراک، هزینه‌ای اضافی برای ارسال فصلنامه‌ها پرداخت نمی‌کنید (این روزها هم، پیش از اینکه فصلنامه‌ها را بسته‌بندی کنیم و تحویل پست بدهیم، با دقت، آن‌ها را ضدعفونی می‌کنیم). همچنین، کتاب گم‌شدن در انفرادی، نوشتۀ ریچل اویو جستارنویس مشهور نیویورکر، را نیز همراه فصلنامه می‌فرستیم. با خرید اشتراک، هم در زمان و هزینۀ رفت‌وآمد صرفه‌جویی می‌کنید و هم اینکه، هر وقت بخواهید، می‌توانید اشتراکتان را لغو کنید. علاوه‌برآن، فصلنامه‌ها، پیش از اینکه به‌صورت عمومی توزیع شوند، ابتدا به دست شما می‌رسد.

شاید مهم‌تر از همۀ این‌ها حمایت از انتشار منظم فصلنامۀ ترجمان باشد. نوسانات شدید قیمت کاغذ بسیاری از نشرها را دچار مشکل کرده است. اگر طی این دو سال حمایت خوانندگان از طرح اشتراک نبود، قطعاً ترجمان به شمارۀ چهاردهم نمی‌رسید. فارغ از آن، این هزینه‌ها می‌تواند استقلال هر رسانه‌ای را دچار خدشه کند. بنابراین، در چنین دورانی، ترجمان باید به خوانندگانش وابسته بماند. چرایش را در یادداشت سردبیر ترجمان بخوانید.

تهیۀ نسخۀ الکترونیکی
خوانندگانی که مایل‌اند نسخۀ پی‌دی‌اف و رنگیِ فصلنامه را تهیه کنند، می‌توانند آن را از برنامک‌ فیدیبو خریداری کنند.

همراهی و حمایت خوانندگان
مهم‌ترین رسانۀ فصلنامۀ ترجمان خوانندگان عزیز آن هستند. معرفی چهره‌به‌چهرۀ فصلنامه، و پیشنهاد خواندن آن به دوستان و آشنایان و هم‌کلاسی‌ها، راه بسیار مؤثری برای حمایت از فصلنامۀ ترجمان است. مخصوصاً که شاید این روزها، برای کسانی که در خانه مانده‌اند، بهترین زمان برای خواندن باشد. برخی از خوانندگان از فصلنامه عکس می‌گیرند و با انتشار آن در صفحۀ خود در شبکه‌های اجتماعی، دوستانشان را به خرید و مطالعۀ فصلنامه تشویق و ترغیب می‌کنند. سپاسگزار همۀ شما هستیم.

هر ساله نمایشگاه کتاب فرصت ارزشمندی بود تا حضوری با خوانندگان محترم فصلنامه گفت‌وگو کنیم. متأسفانه شاید امسال، به‌دلیل شیوع بیماری، این فرصت به‌کلی از دست برود. بنابراین اگر پیشنهاد یا انتقادی داشتید، حتماً آن را ازطریق شبکه‌های اجتماعی با ما درمیان بگذارید. اگر هم می‌خواستید کتابی از انتشارات ترجمان بخرید، می‌توانید آن را از فروشگاه اینترنتی ترجمان سفارش بدهید و در سریع‌ترین زمان ممکن آن را دریافت کنید.

فهرست روزنامه‌فروشی‌ها و کتاب‌فروشی‌هایی که سیزدهمین فصلنامۀ ترجمان را عرضه خواهند کرد تا چند روز آینده بر روی وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی ترجمان قرار خواهد گرفت. برای دریافت اطلاعات کامل‌تر و آگاهی از نام و نشانی عرضه‌کنندگان فصلنامه در شهرهای مختلف با ما و همکارانمان تماس بگیرید:

• مؤسسۀ ترجمان: ۶-۸۸۵۲۶۳۷۳-۰۲۱
• شرکت پخش ققنوس: ۶۶۴۰۸۶۴۰-۰۲۱
• شرکت نشرگستر امروز: ۵۴۰۸۱۰۰۰-۰۲۱

► برای خرید اینترنتی روی این لینک کلیک کنید.