چگونه مترجمی قابل شویم؟

دی.ان.ای لنگوئیج — وب‌سایت دی.ان.ای لنگوئیج سایتی تخصصی برای ترجمه در زبان‌های انگلیسی، ایتالیایی و فرانسوی است. در کنار ترجمۀ تخصصی، طراحی و اجرای کارگاه‌های آموزش ترجمه، سمینار‌ها و برنامه‌های آموزشی نیز از جمله فعالیت‌های آن است. متن زیر، به قلم یکی از مترجمان ایتالیایی-انگلیسی سایت نوشته شده که در آن راهکارهایی مختصر را برای تبدیل شدن به مترجمی قابل ارایه داده است.

۱) زبان را عاشقانه دوست بدارید، مخصوصاً زبان مادریتان را و درباره‌اش مطالعه کنید.
۲) خوب نوشتن را بیاموزید.
۳) دربارۀ تاریخِ گذشتۀ زبان مادریتان و فرهنگی که آن زبان در آن بالیده بود، مطالعه کنید.
۴) تنها به زبان مادریتان ترجمه کنید.
۵) حوزه‌ای تخصصی برای خودتان انتخاب کنید و دربارۀ آن حوزه خوب مطالعه کنید و دانشتان را به‌روز نگه دارید.
۶) بخوانید. هر چه بیشتر، بهتر. کتاب، روزنامه، وبلاگ، مجله، متن‌های تبلیغاتی. هر چه پیش آمد.
۷) گوش کنید. هر چه بیشتر، بهتر. تلویزیون، رادیو، مردم کوچه و خیابان، دوستان و اعضای خانواده، توی اتوبوس، مغازه، همه جا.
۸) در سمینار‌ها و کارگاه‌های حوزۀ تخصصیتان شرکت کنید. به زبان متخصصان آن حوزه توجه کنید. حتی تکیه‌کلام‌ها و تپق‌هایشان. اما از آن استفاده نکنید.
۹) علایق و موضوعات تازه را بشناسید.
۱۰) توانایی‌های کامپیوتری و ارتباطاتی خود را به‌روز نگه دارید.
۱۱) مهارت‌هایتان را مداوماً ارتقا دهید. خودتان را همواره در وضعیت آموختن تصور کنید.
۱۲) به کلماتی که نوشته‌اید، گوش دهید. (خیلی از نویسندگان و مترجمان، متن‌های خودشان را با صدای بلند برای خودشان می‌خوانند.) هر نوشته‌ای، ریتم خاص خودش را دارد. اگر نوشته‌تان آن «آهنگی» که باید را ندارد، نظمِ کلمه‌ها را تغییر دهید، نه خود آن‌ها را.
۱۳) افزونۀ «درست نویسی املایی» را هنگام تایپ کردن به کار ببرید. جدی می‌گویم. همیشه ازش استفاده کنید.
۱۴) قبل از آنکه ترجمه‌تان را تحویل دهید، یک بار از آن پرینت بگیرید و ببینید، روی کاغذ چطور از آب درمی‌آید.
۱۵) از خودتان بپرسید، آیا ترجمه‌ام، معنادار است؟ اگر حتی یک لحظه توقف کردید و از خودتان پرسیدید، اینی که ترجمه کرده‌ام، یعنی چه؟ بدانید یک جای کار می‌لنگد.
۱۶) شفاف و رک بنویسید. برای طول جمله و پاراگراف‌ها، روی زبان مقصد تمرکز کنید، حتی اندیشه‌های پیچیده را با زبانی شفاف و رک و راست می‌توان منتقل کرد.
۱۷) اگر در متن اصلی به اشتباهی برخوردید، یا واژه‌ای نامأنوس و مبهم پیدا کردید، هنگام تحویل دادن ترجمه، به کارفرمایتان اطلاع دهید.
۱۸) همیشه خوانندۀ متن‌تان را در نظر بگیرد.
۱۹) خودتان را مترجمی قابل نشان دهید.

همان‌طور که می‌بینید، خیلی از این ترفند‌ها، بین مترجمان و نویسندگان مشترک است. به هر حال، ترجمه یک‌جور نوشتن است و مترجم خوب، باید نویسندۀ خوبی باشد. پس همیشه مغزتان را به کار بگیرید. این چیزی است که هر مترجم خوبی را به مترجمی واقعاً خوب تبدیل می‌کند.

پی‌نوشت‌:
* این مطلب با عنوان How to Be a Good Translator در وبسایت دی.ان.ای لنگوئیج منتشر شده است.